Nowe zasady wyboru

Od wielu lat obserwuje się powrót do centralnego zarządzania szkolnictwem wyższym, co osłabia autonomię uczelni i środowiska akademickiego. Mamy z tym do czynienia zwłaszcza po zmianie ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym” w 2005 roku, a kolejna zmiana ustawy w roku 2011 pogłębia ten stan.

Jednym z przejawów tego zjawiska jest „definiowanie” Rady Głównej, która od wielu lat praktycznie przestała stanowić prawo w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego. Najistotniejsza jest chyba zmiana sposobu wyboru członków Rady, który został narzucony nowelizacją ustawy w roku 2011. W wyniku ostatniej zmiany ustawy reprezentanci uczelni akademickich w składzie RG (od 1 stycznia 2014) zostali wybrani przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Kandydatów przedstawiły senaty uczelni, przy czym zwykle, jak się wydaje, wskazywali ich senatom rektorzy (a nie członkowie senatu). W ten sposób Rada została w znaczący sposób uzależniona od rektorów. Przed 2005 chciano zastąpić reprezentację środowiska - czyli Radę Główną - KRASP-em. Częściowo uczyniła to ustawa z roku 2005, nadająca odpowiednie uprawnienia ustawowe KRASP-owi. W wyniku ostatnich zmian doprowadzono praktycznie do likwidacji niezależnego „reprezentanta” środowiska, być może nieświadomie, oraz do zerwania bezpośredniego i oddolnego kontaktu władz resortu nauki i szkolnictwa wyższego ze środowiskiem akademickim. Wydaje się, że należy przywrócić wybieralność Rady przez środowisko, co zapewniało niezależność RG, łączność ze środowiskiem akademickim i odpowiedzialność jej członków przed elektoratem (środowiskiem akademickim), który wybierał RG. 