Czy wykorzystamy Horyzont 2020?

Podczas posiedzenia rektorów uczelni akademickich, które miało miejsce na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w dniach 12-13 listopada obecność minister Barbary Kudryckiej była okazją do przeglądu problemów, z jakimi borykają się uczelnie. Najwięcej przysparzają ich unijne przepisy o wykorzystaniu obiektów i laboratoriów stworzonych za unijne dotacje. – Mamy takie same laboratoria po przeciwnych stronach ulicy – mówiła prof. Kudrycka. Rektorzy ripostowali: – Bo jedno jest do dydaktyki, a drugie do badań. Obie strony miały rację. Inwestycje finansowane z PO Innowacyjna Gospodarka mogą teraz zarabiać do wysokości kosztów utrzymania. Jednak już te finansowane w ramach PO Infrastruktura i Środowisko – nie. Okazuje się, że takie rozwiązanie promowało kiedyś samo środowisko akademickie. Prof. Roman Kołacz punktował: – Przepisy zabraniają nawet prowadzenia studiów anglojęzycznych w nowych obiektach.

Prof. Marcin Pałys domagał się wyjaśnienia, czy wreszcie doczekamy się rozsądnych przepisów o postępowaniach dyscyplinarnych. Min. Kudrycka zapewniała, że stosowne zmiany są przygotowywane. Jeden z rektorów domagał się, by komisja dyscyplinarna była organem uczelni. Obecnie jej członkowie bywają skarżeni przez tych, wobec których toczyli postępowania jako osoby prywatne. Obecne przepisy tak utrudniają postępowania, że w 11 lat po wykryciu plagiatu nie widać końca postępowania. Za winną uchodzi uczelnia, która związana niejasnymi regulacjami bywa bezsilna wobec pomysłowości plagiatorów i ich prawników.

Prof. Wiesław Banyś zauważył, że nie uwzględniono szkół wyższych w PO Polska Cyfrowa z perspektywie finansowej 2014-2020, a one właśnie są do udziału w cyfryzacji kraju szczególnie predysponowane. Problemem będzie też wykorzystanie środków unijnych, gdy wkład własny ma wynosić 50 proc. wartości projektu, a nie pokryje go budżet państwa.

Po raz kolejny podniesiono kwestię ustroju Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Przygotowywana jest nowelizacja ustawy o PKA. Samej komisji zarzuca się zrutynizowanie. Najlepsi nie chcą pracować jako jej eksperci, zauważono. To może być problemem w przyszłości.

Dr Andrzej Siemaszko, dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programów Badawczych UE, omawiał program Horyzont 2020. Jego nazwę wymyśliła Polska. Środki na jego realizację to 77 mld euro – ponad dwa razy więcej niż w latach 2007-2013. Najsilniejszy akcent położono na programy zamawiane przez przemysł, dlatego ważne jest, aby uczelnie wchodziły w kooperacje z firmami zdolnymi do budowania projektów badawczych. Dyr. Siemaszko zaproponował, aby utworzyć program ministerialny, z którego można dołożyć do płac i utrzymania aparatury. W przeciwnym razie wykorzystanie środków unijnych może przysporzyć problemy.

Przedstawiciele Uniwersytetu Jagiellońskiego omówili zasady odnowienia domów studenckich w partnerstwie publiczno-prywatnym. Z opisu finansów przedsięwzięcia wynikało, że uczelnia biznesu na tym nie zrobi. Partner prywatny – zapewne tak. Temat wzbudził ogromne zaciekawienie rektorów. Zapewne będzie kontynuowany, bo inne uczelnie przygotowują się do zastosowania podobnych rozwiązań u siebie.

Prof. Marek Niezgódka omówił zasady publikacji w otwartym dostępie. Prof. Henryk Krawczyk zaproponował włączenie umiejętności cyfrowych do KRK. Prof. Andrzej Kraśniewski mówił o Massive on-Line Courses. To szansa i pułapka w jednym. W Ameryce zaangażowane są w ich organizację wszystkie duże uczelnie. Nie ma formalnych potwierdzeń uczestnictwa. Niewiele osób, które zaczyna kursy, dochodzi do końcowych egzaminów. European Universities Association analizuje to zjawisko.

Prof. Marek Rocki ponownie zaproponował akronim PolKA dla Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Zdradził, że został on wymyślony na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przedstawił też wyniki działalności PKA w ciągu 10 lat. Przestrzegał, że zmiana w prawie, która spowodowałaby możliwość odwoływania się od decyzji PKA do sądów zakłóciłaby prace komisji i zmniejszyła jej niezależność, a tym samy mogłaby spowodować wykreślenie z EQAR.

Prof. Jerzy Woźnicki przedstawił najbliższe działania w zakresie deregulacji szkolnictwa wyższego. Zapowiedział też dwie szkoły FRP w czerwcu i lipcu 2014 roku.