List prof. Barbary Kudryckiej

Magnificencje Rektorzy, Wysokie Senaty, Nauczyciele Akademiccy i Pracownicy Uczelni, Drodzy Studenci,

Już po raz szósty jako minister nauki i szkolnictwa wyższego towarzyszę polskim uczelniom w inauguracji roku akademickiego. Kiedy spoglądam wstecz, widzę, jak wiele potrzebnych zmian wprowadziliśmy w tym czasie dzięki wspólnym staraniom.

Papierowe, zielone indeksy już niemal wszędzie ustąpiły miejsca elektronicznym. Zniknęła lista kierunków studiów, gdyż uczelnie mogą dziś swobodnie tworzyć autorskie programy kształcenia. Każdy naukowiec i każdy student ma bezpłatny dostęp do najnowszych, światowych badań dzięki Wirtualnej Bibliotece Nauki. Miliony na naukowe granty rozdzielają już nie urzędnicy, ale sami naukowcy w dwóch niezależnych agencjach. Młodzi naukowcy dostają specjalne granty, które ułatwiają im naukowy start. Przede wszystkim jednak w całej Polsce powstały dziesiątki imponujących sal dydaktycznych, zbudowaliśmy ponad 200 nowych laboratoriów i wyposażyliśmy ponad dwa tysiące kolejnych. Od 2007 roku inwestycje w naukę i szkolnictwo wyższe pochłonęły ponad 26 miliardów złotych.

Z prawdziwą dumą czytam więc o sukcesach polskich naukowców i studentów, na przykład informatyków i konstruktorów, którzy zawojowali światowe konkursy. Z dumą dostrzegam coraz więcej nazwisk polskich naukowców w zespołach pracujących nad najbardziej przełomowymi odkryciami w Europie. I z nadzieją obserwuję jeszcze nie dość zadowalający, ale już dostrzegalny wzrost wskaźników innowacyjności polskiej gospodarki, którą wspierają swoim dorobkiem szkoły wyższe i instytuty naukowe.

Życzę więc sobie i nam wszystkim, by w nowym roku akademickim 2013/2014, który choć nie będzie wolny od poważnych wyzwań i nie raz skłoni nas do trudnych decyzji, znalazł się czas na optymistyczną refleksję i poczucie dumy z tego, co jest naszym wspólnym sukcesem.

Wchodzimy w ów rok, słysząc niepokojąco brzmiące sygnały o pogłębiającym się niżu demograficznym. Eksperci oceniają, że za dziesięć lat liczba studentów w Polsce spadnie o ponad 20 proc. To bez wątpienia poważne wyzwanie dla uczelni w Polsce oraz sygnał do szczególnie przemyślanych decyzji organizacyjnych i finansowych, opartych o perspektywiczną, dalekowzroczną wizję rozwoju każdej ze szkół wyższych.

Wierzę, że mądrze zarządzane uczelnie dostrzegą w tym trudnym okresie niżu demograficznego swoje własne szanse. To czas, gdy musimy w większym niż dotąd stopniu koncentrować się na jakości edukacji i badań naukowych oraz wykorzystywać możliwości intensywnej współpracy z innymi europejskimi ośrodkami naukowymi i zespołami badawczymi.

To też czas, w którym polskie uczelnie powinny wypracować ofertę edukacyjną, atrakcyjną dla młodych ludzi z Europy i świata, koncentrując się na budowaniu dobrych, partnerskich relacji z zagranicznymi ośrodkami akademickimi i badawczymi.

To wreszcie czas, w którym polskie szkoły wyższe muszą się szeroko otworzyć na potrzeby studentów dojrzałych – osób, które w swojej aktywności zawodowej poszukują nowych kompetencji, chcą uzupełnić swoje wykształcenie czy też formalnie potwierdzić wiedzę zdobytą poza systemem edukacji.

Szanowni Państwo, Drodzy Studenci,

zdaję sobie sprawę, że wciąż istnieje rozdźwięk pomiędzy niezwykle wysokimi oczekiwaniami wobec pracowników uczelni a oferowanymi płacami.

Mimo trudności budżetowych, spowodowanych spowolnieniem gospodarczym w całej Europie, rząd podtrzymał decyzje o podniesieniu płac pracowników akademickich. Do szkół wyższych trafiła już pierwsza transza podwyżek – 907 milionów złotych, a w budżecie na 2014 r. stworzona jest specjalna rezerwa, aby druga transza podwyżek mogła być uruchomiona już na początku następnego roku.

Co niezwykle ważne, sektor szkolnictwa wyższego powinien już teraz intensywnie przygotowywać się do konkurowania o fundusze europejskie zaprogramowane na nową perspektywę finansową lat 2014-2020. Tylko w nowym programie ramowym Horyzont 2020 na badania naukowe jest zarezerwowana kwota przekraczająca 70 miliardów euro. Swój ważny udział uczelnie powinny też mieć w nowych programach operacyjnych – zwłaszcza w Programie Operacyjnym Wiedza, Edukacja, Rozwój oraz Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój.

Szanowni Państwo,

Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych zakończył parametryzację wszystkich jednostek. Pracę uczelnianych wydziałów, instytutów naukowych i badawczych po raz pierwszy tak kompleksowo ocenili sami uczeni. Już teraz gratuluję wszystkim jednostkom naukowym, które uzyskają przyznaną po raz pierwszy prestiżową kategorię „A+” – to one, obok Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących, stanowią dziś elitę i wizytówkę polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. Gratuluję również jednostkom, które zdobywając kategorię „A”, potwierdzają najwyższej próby jakość swojej pracy badawczej. Te wydziały i instytuty, które nie mogą się poszczycić tak wysokimi notami, uzyskają ważny sygnał, w jakich obszarach potrzebują dziś większego wysiłku.

Drodzy Rektorzy i Dziekani, życzę Wam odwagi i rozwagi w kierowaniu uczelniami.

Wszystkim pracownikom naukowo-dydaktycznym życzę satysfakcji z realizowania ambitnych badań oraz spełniania się w pracy dydaktycznej.

Pracownikom administracji życzę satysfakcji z jakże potrzebnej pracy.

Studentom zaś, by sprostali wyzwaniom, by nie bali się myśleć i działać nieszablonowo i nigdy nie rezygnowali z realizacji marzeń, nawet tych, które wydają się bardzo odległe.

Vivat Academia! Vivant Professores!