Kadry i praktyki

Podczas otwarcia XIX Zgromadzenia Plenarnego KRePSZ prof. Bronisław Marciniak, rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, szef Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich, reprezentujący także prezydium KRASP, stwierdził, że publiczne uczelnie zawodowe mają swoje miejsce w edukacji wyższej w regionach. Zapewnił, że uczelnie te mogą liczyć na pomoc dużych uczelni publicznych w kwestiach kadrowych, w tym w prowadzeniu przewodów doktorskich i habilitacji, które umożliwiają rozwój kadr PWSZ-ów.

Dr Krystyna Łybacka, przewodnicząca sejmowej Podkomisji stałej ds. nauki i szkolnictwa wyższego, zauważyła, że do 2020 roku nastąpi dramatyczny spadek liczby studentów. Oprócz niżu demograficznego przyczyni się do tego spadek zainteresowania studiami. W 2020 r. studiować będzie tylko połowa tej liczby młodzieży, co w roku 2002. Przewiduje się, że 80 proc. studentów będzie wówczas kształciło się w uczelniach publicznych. Najszybciej odczują to uczelnie niepubliczne. Jeśli jednak finansowanie szkół wyższych będzie ściśle powiązane z liczbą studentów, także szkoły publiczne czeka nie lada kłopot. – Musimy zmienić algorytm finansowania – mówiła dr Łybacka. – Czeka nas poważna dyskusja o kształcie szkolnictwa wyższego. I punktowała: – Nie mogę zgodzić się z tym, że w PWSZ-ach nie prowadzi się badań naukowych. Programy kształcenia I i II stopnia są źle skonstruowane. Nie możemy powiedzieć, że potrzebne nam są tylko te kierunki kształcenia, po których dziś jest praca. Musimy skończyć z testomanią. Trzeba znaleźć pieniądze na współpracę uczelni z firmami. Jak kształcić praktycznie, gdy przedsiębiorstwa są efemerydami?

Prof. Józef Zając, senator RP i rektor chełmskiej PWSZ, mówił o problemach rozwoju uczelni zawodowych: – Największym jest hipokryzja: wymogi kadrowe są tak duże, że nie ma już miejsca dla asystentów, czyli szans na przyszły rozwój własnej kadry. Wskazywał też na małe wykorzystanie laboratoriów. Stoją one przez większą część czasu puste, bo każda uczelnia musi mieć własne, żeby móc otworzyć kierunek lub zyskać dobrą ocenę PKA. Problem kadr powracał podczas obrad wielokrotnie. UAM zatrudnia tylko 5 proc. doktorów, których kształci. Podobnie jest w innych uniwersytetach i politechnikach. Pozostali doktorzy mają problemy ze znalezieniem pracy, a mogliby stanowić kadrę PWSZ-ów. Zwracano uwagę na konstrukcję wymaganego minimum kadrowego i wymóg kadencyjności, które rodzą problemy z ustaleniem składu senatów PWSZ-ów, czy odpowiednią liczbą kadry uprawnionej do czynnego udziału w wyborach władz uczelni.

Prof. Danuta Strahl z Polskiej Komisji Akredytacyjnej, omawiając problematykę oceny kształcenia praktycznego, podkreślała konieczność formalizacji współpracy z otoczeniem gospodarczym. Kadra powinna mieć styczność z pracą poza uczelnią. Studenci powinni mieć możliwość odbycia 12-tygodnowych praktyk w różnych formach. Wśród efektów kształcenia praktycznego powinny się pojawić umiejętności wdrożeniowe, który wynikają z zajęć praktycznych. Rektorzy pilnie notowali wypowiedź prof. Strahl.

Min. Jacek Guliński rozwiał nadzieje na możliwość pozyskania przez PWSZ-y środków na badania i inwestycje z programu Horyzont 2020. – Jedyną rozsądną możliwością jest umieszczenie specjalności uczelni w programach strategicznych regionów i pozyskiwanie środków na badania i inwestycje za pośrednictwem marszałków – mówił wiceminister nauki. Niektórzy rektorzy zauważyli tę możliwość i wynegocjowali wprowadzenie obszarów zainteresowania uczelni do regionalnych programów operacyjnych.

Podkreślano konieczność systemowego rozwiązania problemu praktyk studenckich. Firmy powinny dostawać pieniądze za kształcenie studentów. Prof. Zbigniew Walczyk, rektor PWSZ w Elblągu, zaproponował stworzenie projektu europejskiego finansowania praktyk studenckich, którego koordynatorami mogłyby być jego uczelnia oraz KRePSZ.

Gospodarzem XIX ZO KRePSZ, które odbyło się w dniach 18-21 września, była Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie.