Jak walczyć z kryzysem?

W dniach 24-25 maja na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Katedrę Polityki Ekonomicznej i Programowania Rozwoju UEK i Katedrę Teorii Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Bratysławie. Było to kolejne spotkanie wynikające ze współpracy naukowej pomiędzy polską i słowacką uczelnią.

Część obrad poświęcono przyczynom, przebiegowi i skutkom społeczno-ekonomicznym współczesnego kryzysu finansowego i jego implikacjom dla Polski, a zwłaszcza przetaczającej się recesji gospodarczej i wzrostowi bezrobocia. Równie często podnoszonym problemem była rola państwa w walce ze skutkami kryzysu. Podkreślano, że z doświadczeń obecnego kryzysu wynika potrzeba większego udziału państwa w gospodarce.

Nieefektywność systemu rynkowego i brak regulacji uznano za główną przyczynę największej – od Wielkiego Kryzysu lat 30. XX wieku – zapaści gospodarczej. Stąd obserwuje się coraz większe zaangażowanie państwa w procesy gospodarcze nawet w tych krajach, w których skuteczność zasad wolnego rynku potwierdzały wskaźniki koniunktury. Wskazywano, że działania podejmowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy oraz Bank Światowy nie spełniły pokładanych w nich nadziei, co więcej, doprowadziły do zwolnienia aktywności gospodarczej krajów Unii Europejskiej. Wskazano także na nieskuteczność polityki prowadzonej przez Europejski Bank Centralny. W dyskusji podnoszono, że konsekwencją kryzysu jest utrata zaufania do instytucji państwa. Dużo miejsca poświęcono instrumentom Unii Europejskiej wypracowywanym w celu ustabilizowania finansów w strefie euro, takim jak Europejski Mechanizm Stabilizacyjny czy Pakt fiskalny oraz dokonano oceny ich skuteczności. Poddano krytyce reguły dyscyplinujące finanse publiczne, mające na celu ograniczenie wydatków sektora publicznego. Uznano, że aktywna polityka fiskalna, opierająca się wyłącznie na wzroście wydatków sektora publicznego i zwiększająca zadłużenie, nie zawsze jest skuteczna w przezwyciężaniu kryzysu gospodarczego w krajach Unii. Nadmierny dług publiczny może ograniczać wydatki na cele prorozwojowe jak infrastruktura, innowacje i nauka. Zdaniem uczestników konferencji, dla przezwyciężenia kryzysu należy zastosować politykę mieszaną, mającą na celu stabilizację finansów publicznych poszczególnych krajów.

Konferencja przebiegała pod znakiem jubileuszu 50-lecia pracy naukowej prof. Stanisława Lisa i 45-lecia prof. Andrzeja Pruska.