Jak zostać stypendystą programu Erasmus bez znajomości języka angielskiego? Wystarczy być studentem filologii polskiej i zechcieć wyjechać do Wilna, by poznawać Polaków, polską kulturę i polskie życie poza granicami kraju. Spróbować naprawdę warto!

Przed wyjazdem na Litwę sporo zastanawiałem się nad tym, czy studia polonistyczne poza granicami kraju mają w ogóle jakikolwiek sens i czy mogą zaoferować mi coś więcej, niż studia w Polsce. Niepotrzebnie. Dla filologa poszerzającego wiedzę poza granicami swojego kraju istnieje sporo niezwykle interesujących obszarów badawczych. Zwłaszcza jeśli to jest Litwa i Wilno. Ciekawy jest język, jakim posługują się starsi lub młodsi Polacy z terenów Wileńszczyzny. Sporo w nim naleciałości rosyjskich i litewskich, brak natomiast wielu słów charakterystycznych dla współczesnego języka polskiego. Jeszcze bardziej interesujący jest rozwój polskiej kultury w warunkach wielojęzyczności.

Wspólna edukacja

W Wilnie zostałem przyłączony do małej grupy dziewczyn studiujących filologię litewską, z polską jako dodatkową. Stało się tak dlatego, że na Uniwersytecie Wileńskim nie udało się utworzyć filologii polskiej.

– Polonistyka od kilku lat nie została u nas otwarta. Ostatni rocznik właśnie skończył studia, ale w tym roku planowany jest kolejny nabór. Niestety, jego wynik trudno przewidzieć. Chętni może by się znaleźli, ale uniwersytet nie przyjmuje osób ze średnią ocen poniżej pewnego poziomu – mówi dr Teresa Dalecka, pracująca w Centrum Polonistycznym na Uniwersytecie Wileńskim.

Na kierunku filologia litewska i język polski można studiować od 2009 roku. Jego utworzenie było reakcją na zmieniające się zapotrzebowanie na studentów z określonym wykształceniem. Mimo oczywistych zmian programowych w planie studiów wciąż można znaleźć przedmioty typowe dla studiów polonistycznych.

– Wśród proponowanych przedmiotów ważne miejsce zajmują też podstawy przekładoznawstwa. Współpraca między obu krajami, Polską i Litwą, opiera się między innymi na znajomości języków obu krajów. Kierunek ten przyczynia się do wykształcenia specjalistów w tej dziedzinie – twierdzi dr Dalecka.

Filologię litewską i język polski studiują absolwenci zarówno polskich, jak i litewskich szkół, ze zrozumiałych względów w różnym stopniu posługujących się językiem polskim. Pracownikom Centrum Polonistycznego udało się jednak stworzyć taki projekt studiów, który umożliwi im wspólną i skuteczną edukację. O znalezienie miejsca pracy raczej nie będą musieli się martwić, ponieważ kończąc ten kierunek na zajmującym wysokie miejsca w rankingach krajowych i europejskich Uniwersytecie Wileńskim powinni bez problemu odnaleźć swoje miejsce w mieście potrzebującym wykwalifikowanych znawców języka polskiego i litewskiego.

– Po zrealizowaniu programu absolwenci uzyskują stopień kwalifikacyjny bakałarza filologii polskiej. Jako miejsca zatrudnienia należy wymienić szkoły, redakcje, biura tłumaczeń, placówki naukowe i instytucje prowadzące działalność w zakresie współpracy międzynarodowej. Z badań dotyczących zatrudnienia absolwentów wynika, że podstawowymi miejscami pracy są szkoły, dziennik polski na Litwie, radio oraz wspólne polsko-litewskie przedsiębiorstwa – zauważa dr Dalecka.

Znana i ceniona

Wykładowcy na Uniwersytecie Wileńskim nastawieni są na współpracę ze studentem. Między nauczycielem i uczniem panuje relacja pozytywnie rozumianego partnerstwa, czego miałem przyjemność doświadczyć od pierwszych dni mojego pobytu na zagranicznym stypendium. Na stronie internetowej Centrum Polonistycznego można przeczytać piękny z punktu widzenia studenta slogan: „Polonistyka na Uniwersytecie Wileńskim to miejsce, w którym Twoje zdanie się liczy!”, ale opinia studenta jest tam brana pod uwagę w rzeczywistości, co zdecydowanie ułatwia rozwijanie pasji naukowych. Wykładowcy wraz ze swoimi podopiecznymi organizują projekty badawcze, ale również akcje mające na celu popularyzację kultury polskiej na Litwie.

Centrum Polonistyczne zatrudnia obecnie jedynie ośmioro pracowników naukowych, dlatego w funkcjonowaniu jednostki bardzo istotną rolę odgrywa współpraca międzynarodowa.

– Twórcy polonistyki sprawili, że stała się ona znana i ceniona nie tylko w Polsce, ale też w świecie. Dowodem na to są podpisane umowy o wymianie studenckiej i profesorskiej Erasmus/Socrates z wieloma placówkami naukowo-dydaktycznymi. Szerokie kontakty międzynarodowe z ośrodkami filologicznymi pozwalają na obecność w Wilnie wybitnych naukowców z zagranicy, przede wszystkim z Polski, wspierających naukowo wileńskich polonistów – mówi dr Dalecka.

Dzięki europejskiemu programowi Erasmus udało mi się zostać jedną z osób, które tymczasową obecnością wspierają studia polonistyczne na Litwie. Byłoby bardzo szkoda, gdyby musiały one kiedyś całkowicie odejść w zapomnienie, ponieważ w mieście, w którym 1/5 ludności stanowią Polacy, poloniści są bardzo potrzebni, szczególnie w celu krzewienia kultury polskiej na terenach jeszcze tak niedawno należących do naszego kraju. 