Żywy kot martwy

Sprawna organizacja przetargów, zwiększenie bezpieczeństwa transmisji danych, analiza zachowań w grach politycznych czy eliminowanie paradoksów w dylematach filozoficznych – to tylko niektóre obszary, w których można wykorzystać teorię gier kwantowych. Naukowcy z czterech polskich ośrodków badawczych, w tym Uniwersytetu Śląskiego, przez najbliższe dwa lata będą zajmować się praktyczną i teoretyczną stroną zagadnienia – informuje „Gazeta Uniwersytecka UŚ” (nr 7/207/13). Kierownikiem całego projektu został prof. Jan Sładkowski, kierownik Zakładu Astrofizyki i Kosmologii Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ.

Gry kwantowe można traktować jak wszystkie inne gry klasyczne: występuje w nich minimum dwóch agentów (graczy), każdy z nich ma przypisany pewien sposób postępowania w danej sytuacji i – w zależności od wykonanego ruchu – otrzymuje odpowiednią wypłatę, uzależnioną od wybranej strategii. Same założenia mają ogólny charakter: agentami mogą być przedsiębiorstwa, państwa, Natura, poszczególne osoby itd.; wypłaty mogą mieć różną postać, natomiast strategie oznaczają opis postępowania gracza w każdej sytuacji. Cel zawsze jest taki sam – maksymalizacja zysków lub minimalizacja strat. Tak szeroki sposób rozumienia gry pozwala stosować tę teorię w wielu różnych dziedzinach. Prof. Sładkowski wymienia informatykę, psychologię, socjologię, filozofię, biologię, ekonomię czy medycynę.

Jednym z najsłynniejszych eksperymentów myślowych w mechanice kwantowej była „historia” pewnego hipotetycznego kota, znanego jako kot Schrödingera, od nazwiska austriackiego fizyka. Należy sobie wyobrazić zamknięte w specjalnym pudełku żywe zwierzę oraz radioaktywny atom. Jeżeli atom w określonym czasie rozpadnie się, zabije kota. Jeśli atom się nie rozpadnie, kot przetrwa. Zasady mechaniki kwantowej mówią, że znajdujący się pod koniec eksperymentu atom jest w stanie superpozycji: rozpadnięty i nierozpadnięty zarazem. Tym samym mamy w pudełku żywego kota martwego. Eksperyment myślowy jest więc mocno nieintuicyjny, uchyla jednak bramy mikroświata, w którym rządzi mechanika kwantowa.

Jedną z ciekawszych możliwości zastosowania gier kwantowych jest tzw. kryptografia kwantowa, która może posłużyć np. do przesyłania tajnych informacji lub ukrywania faktu przesyłania informacji. Takie rozwiązanie było wykorzystywane w systemie bankowym. Możliwości jest jednak znacznie więcej.

Mechanizmy transferu wiedzy

Współczesną gospodarkę charakteryzuje nowoczesność i konkurencyjność, dlatego wymaga ona innowacji trafiających na rynek w postaci nowych produktów i usług. Ogromnym wyzwaniem staje się zatem zachęcenie środowiska naukowego do wykorzystania mechanizmów transferu wiedzy oraz zainteresowanie tematem przedsiębiorczości i działań komercyjnych. Z tych powodów – czytamy w „Biuletynie Informacyjnym Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie” (nr 1/81/13) – niezwykle ważne jest wyposażenie jednostek naukowych w instrumenty organizacyjne, które pozwolą na intensyfikację tych procesów.

W krakowskiej uczelni rolniczej realizację tych działań umożliwia funkcjonowanie wyspecjalizowanej jednostki – Centrum Transferu Technologii. Do jej głównych zadań należy transfer wyników prac naukowych do gospodarki, prowadzenie działalności w zakresie ochrony własności intelektualnej, budowa sieci współpracy między sferą naukowi a gospodarką. Celem jednostki jest również dążenie do pełnego wykorzystania potencjału intelektualnego pracowników naukowych Uniwersytetu Rolniczego w oparciu o wprowadzony zarządzeniem rektora w 2012 r. Regulamin zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz prawami własności przemysłowej oraz zasad komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych .

W systemie efektywnego systemu kreowania innowacji ważną rolę w uczelni odgrywa również spółka celowa – Centrum Innowacji Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie sp. z o.o., która pełni rolę pośrednika przepływu wiedzy, ułatwiając wdrożenie nowych rozwiązań rynkowych. Jedynym udziałowcem spółki jest Uniwersytet Rolniczy. Podstawowym celem jej działalności jest komercjalizacja wyników badań naukowych i prac rozwojowych oraz pomoc w realizacji zadań uniwersytetu. CIU wspiera naukowców, poszerzając ich wiedzę z zakresu przedsiębiorczości i potrzeb rynku oraz jest pośrednikiem ułatwiającym nawiązywanie współpracy naukowców ze środowiskiem biznesu, głównie poprzez zlecenie wykonania wszelkich analiz i badań dla potrzeb firm.

Współpraca doskonała

Raciborska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa – jak zapewnia Mirosław Lenek, prezydent Raciborza, w rozmowie zamieszczonej w „Eunomii” (nr 3/61/13) – jest istotnym elementem Strategii Rozwoju Miasta. Współpraca władz miejskich z uczelnią od samego początku układała się pomyślnie. Prezydent Lenek podaje przykład sfinansowania przez miasto remontu Areny Rafako, która służy PWSZ. Uczelnia jest i będzie beneficjentem takich inwestycji miejskich, jak: zagospodarowanie nadodrzańskich bulwarów, budowa aquaparku, rewitalizacja Parku Zamkowego. Szkoła ze swojej strony wciąż realizuje przedsięwzięcia, które służą społeczności miasta, np. unijne projekty, w których miasto partycypuje, jak choćby Modelowy Program Praktyk. Wspólnie organizowane są również konferencje naukowe, sympozja, wystawy i warsztaty odbywające się przy wsparciu miejskiej jednostki, jaką jest Raciborskie Centrum Kultury.

Niedawno w PWSZ odbyły się Dni Otwarte – informuje „Eunomia”. Każdy zainteresowany mógł skorzystać z szeregu warsztatów, które zorganizowały poszczególne instytuty. Instytut Neofilologii przeprowadził cykl prezentacji o Czechach i Rosji, a także warsztaty tłumaczeniowe z języka angielskiego i niemieckiego. Instytut Sztuki zaprosił na warsztaty z rzeźby, malarstwa, fotografii i multimediów. Można było również skorzystać z zajęć z samoobrony, ratownictwa wodnego, masażu i pomiaru ciała. Kandydaci na automatyków mogli zobaczyć stanowiska laboratoryjne, natomiast przyszli architekci wzięli udział w cyklu wykładów i warsztatów z udziałem studentów tego kierunku. Socjologowie zorganizowali grę miejską, dzięki której zainteresowani poznawali najważniejsze miejsca uczelni. Biblioteka zaproponowała natomiast warsztaty Jak stworzyć własnego e-booka oraz Pogromca informacji – czyli jak się to robi w bibliotece .