Przedsiębiorstwa i euro

W latach 2009-2010 zespół naukowców z UEP pod kierunkiem prof. Mariana Goryni – w skład zespołu weszli: dr hab. Barbara Jankowska, dr Maciej Pietrzykowski, dr Marlena Dzikowska i dr Piotr Tarka – zrealizował badania nad Wpływem przystąpienia Polski do strefy euro na międzynarodową konkurencyjność i internacjonalizację polskich przedsiębiorstw . Prace zostały przeprowadzone w ramach grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego o wartości 150 tys. zł. Niedawno ukazała się książka, będąca podsumowaniem tego przedsięwzięcia naukowego (na fot.).

Naukowcy uznali, że w poszukiwaniu rozwiązania dylematu „wchodzić czy nie wchodzić do strefy euro” pomocne mogą być nie tylko symulacje i prognozy makroekonomiczne, ale także opinie środowiska gospodarczego. Zapytano zatem, jak „operację euro” postrzegają przedsiębiorcy i menedżerowie z 230 firm zlokalizowanych na terenie całej Polski. W próbie badawczej dominowały spółki z o.o. (40 proc.) i firmy produkcyjne (61 proc.). W badaniu uczestniczyły tylko te przedsiębiorstwa, które prowadzą działalność gospodarczą związaną z rynkami zagranicznymi, co najmniej w formie eksportu. Respondentom postawiono pytania o korzyści i zagrożenia związane z przystąpieniem Polski do strefy euro oraz potencjalnym oddziaływaniem tego faktu na ich konkurencyjność i na umiędzynarodowienie. W większości pytań zastosowano 5-stopniową skalę porządkową Likerta, gdzie 1 oznaczało „zdecydowanie nie”; 2 – „raczej nie”; 3 – „trudno powiedzieć”; 4 – „raczej tak”; 5 – „zdecydowanie tak”.

Według respondentów, przyjęcie przez Polskę waluty euro podniesie poziom konkurencyjności badanych przedsiębiorstw (ocena 3,58). Korzyści, jakie „operacja euro” miałyby przynieść polskim przedsiębiorstwom, obejmują przede wszystkim zmniejszenie ryzyka kursowego (ocena 4,05). W dalszej kolejności wskazywano na zmniejszenie kosztów transakcyjnych i ułatwienie w rozliczeniach handlowych (oceny odpowiednio 4,01; 3,96). Za kluczowe zagrożenia związane z przystąpieniem Polski do strefy euro przedsiębiorcy uznali zwiększenie cen w stosunku do zarobków społeczeństwa, a przez to osłabienie popytu w Polsce oraz ryzyko ustalenia niekorzystnego kursu konwersji złotego na euro. Wszystkie analizowane firmy oceniły wyżej wymienione zagrożenia na poziomie powyżej 3,75.

Badane przedsiębiorstwa uznały, że potencjalne wejście Polski do strefy euro może wywołać negatywne zmiany w zakresie ich zasobów finansowych i poziomu koszów. 80 proc. respondentów było zdania, że przyjęcie wspólnej waluty będzie wymagało zmian cenników – podwójnego podawania cen. 73 proc. badanych przewidywało konieczność wprowadzenia zmian w obszarze stosowanego systemu IT oraz systemu księgowego, a także potrzebę przeszkolenia pracowników. Największym wyzwaniem według badanych będzie wdrożenie zmian w systemach IT (ocena 3,76), a najbardziej kosztowne będą zmiany systemów księgowych (7,32 proc. obrotów przedsiębiorstwa).

Wśród respondentów zidentyfikowano grupy: eurosceptyków, euroobojętnych i euroentuzjastów. Wśród badanych podmiotów euroentuzjaści stanowią 52,1 proc. Nieco ponad jedna piąta – 22,2 proc. – to eurosceptycy. Taki wynik mógłby sugerować, że Polska nie powinna zwlekać z wejściem do strefy euro. Zdaniem badaczy, entuzjazm i sceptycyzm musi jednakże ustąpić miejsca rozwadze i ostrożnym kalkulacjom. Konieczne jest obserwowanie doświadczeń innych państw.