Siła napędowa modernizacji Polski

Wiesław Banyś

Koniecznym warunkiem przyspieszenia procesu modernizacji naszego kraju jest rozwój szkolnictwa wyższego i nauki – to powszechny kierunek myślenia nie tylko środowiska akademickiego. W związku z tym zrodziła się inicjatywa sformułowania apelu do Parlamentu i Rządu Rzeczypospolitej Polskiej podczas posiedzenia Prezydium KRASP, które odbyło się 10-11 stycznia na Politechnice Warszawskiej. W podpisanym apelu jego sygnatariusze, przewodniczący umocowanych ustawowo konferencji rektorów – KRASP i KRZaSP, przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz prezes Fundacji Rektorów Polskich, zwracają się do władz państwowych o nadanie najwyższego priorytetu rozwojowi szkolnictwa wyższego, nauki i kultury, które mogą i powinny stać się siłą napędową modernizacji Polski w najbliższych dziesięcioleciach. Jednocześnie nieustannie deklarują stałą gotowość do aktywnego włączenia się w procesy wprowadzania zmian na rzecz przyspieszenia rozwoju naszego kraju i wzrostu jego pozycji międzynarodowej.

Istotne stało się także przypomnienie, jaką rolę odgrywała i odgrywa Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich w procesie inicjowania oraz przygotowywania zmian zachodzących w systemie szkolnictwa wyższego i nauki w naszym kraju. Stanowisko w tej sprawie przyjęło formę uchwały o współdziałaniu MNiSW-KRASP na rzecz modernizacji kraju. Zasadniczym przesłaniem przyjętego dokumentu jest wskazanie, że nasza Konferencja w okresie 15 lat swojego funkcjonowania wielokrotnie inicjowała i angażowała się w przedsięwzięcia reformatorskie na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki. Dlatego do uchwały dołączyliśmy listę wybranych działań KRASP o tym charakterze.

Propozycje przedstawione w pierwszych latach działalności KRASP znalazły odzwierciedlenie w ustawodawstwie dotyczącym finansowania nauki, które weszło w życie po 2000 r., a przede wszystkim stały się podstawą prac, które doprowadziły do uchwalenia w 2005 r. obowiązującej do dzisiaj – ze zmianami wprowadzonymi w 2011 r. – ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym . Prace te prowadził powołany przez Prezydenta RP zespół działający pod przewodnictwem ówczesnego honorowego przewodniczącego KRASP, prof. Jerzego Woźnickiego, a kluczową rolę w tym zespole odgrywali rektorzy uczelni akademickich. W tym miejscu warto przywołać opracowany z inicjatywy KRASP w 2009 r. bardzo ważny i istotny dokument – Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego: 2010-2020 – Projekt środowiskowy , który został przyjęty jako bazowy w prowadzonych w latach 2010-2011 w MNiSW pracach nad rządową strategią rozwoju kapitału ludzkiego oraz ministerialnym programem rozwoju szkolnictwa wyższego.

W ostatnim czasie przedstawiciele KRASP w ramach powołanych w ministerstwie zespołów eksperckich, działającego w latach 2010-2011 Forum Ekspertów oraz działającego w 2012 r. zespołu ds. zmian przepisów prawnych dotyczących szkolnictwa wyższego, a także poza nimi, zaproponowali rozwiązania oczekiwane przez społeczność akademicką. Wiązaliśmy z pracami tych zespołów nadzieję na wypracowanie i przyjęcie zapowiedzianego przez panią minister Barbarę Kudrycką dokumentu Program rozwoju szkolnictwa wyższego , który stanowiłby zapowiedź, a zarazem plan realizacji konkretnych przedsięwzięć prowadzących do niezbędnych, daleko idących zmian w systemie. W tym kontekście przedłożenie przez MNiSW projektów założeń nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o zasadach finansowania nauki, które zostały opracowane poza działającym zespołem ministerialnym z udziałem przedstawicieli KRASP, oceniliśmy jako postępowanie niezgodne z deklarowanymi zasadami współdziałania między organami rządowymi i reprezentatywnymi gremiami o charakterze społecznym. Podtrzymaliśmy jednocześnie naszą stałą gotowość do współdziałania z ministerstwem i wszystkimi partnerami w pracach nad programem rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki, przekonani, że wspólne prace nad przygotowaniem długofalowej wizji rozwojowej tych sektorów są niezbędne do przyspieszenia procesu modernizacji kraju, by nie działać tylko „tu i teraz”, ale mieć wytyczony wspólnie ustalony kierunek działań.

Przyjęte dokumenty znalazły uznanie naszych gości zagranicznych – ostatnia sesja styczniowego posiedzenia Prezydium Konferencji miała bowiem charakter międzynarodowy – była spotkaniem z przybyłym na zaproszenie KRASP nowo wybranym prezydentem Niemieckiej Konferencji Rektorów (HRK), prof. Horstem Hipplerem. Spotkanie to stanowiło przede wszystkim okazję do przedstawienia prof. Hipplerowi i towarzyszącym mu osobom najważniejszych osiągnięć w dotychczasowej współpracy polskich i niemieckich uczelni i konferencji rektorów oraz potwierdzenia wzajemnego zainteresowania dalszą współpracą, także w ramach Trójkąta Weimarskiego. Planujemy wspólne inicjatywy na forum międzynarodowym, między innymi związane z obowiązującymi w Unii Europejskiej regulacjami zamówień publicznych i wiele innych zasadniczych kwestii dotyczących rozwoju systemu szkolnictwa wyższego i nauki w Europie. 