Renoma badań naukowych, jakość studiów, kontakty międzynarodowe, sukcesy na polu transferu wiedzy oraz wkład w rozwój gospodarczy regionu – te czynniki będą brane pod uwagę w pierwszym europejskim rankingu uczelni U-Multirank.

U-Multirank to nowa klasyfikacja uniwersytetów, która ma się stać rzetelnym i sprawdzonym źródłem wiedzy na temat poziomu poszczególnych uczelni europejskich. W dniach 30-31 stycznia 2013 r. odbyła się jego oficjalna inauguracja podczas konferencji prezydencji irlandzkiej w Radzie UE Rankings and the Visibility of Quality Outcomes in the European Higher Education Area . Realizacja projektu jest następstwem pozytywnych wyników studium wykonalności przeprowadzonego w latach 2009-2011 na zlecenie Komisji Europejskiej. Wzięło w nim udział 159 instytucji z 57 państw (także spoza Europy), w tym sześć polskich uczelni: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Politechnika Świętokrzyska, Uniwersytet Śląski, Politechnika Łódzka, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński.

Nowe rankingowe narzędzie przejrzystości

U-Multirank umożliwi użytkownikowi tworzenie zindywidualizowanych rankingów dzięki wybranym przez niego parametrom. Wdrażane będzie ono przez niezależne konsorcjum, pod przewodnictwem Centrum Szkolnictwa Wyższego (CHE) w Niemczech oraz Ośrodka Badań Polityki w Zakresie Szkolnictwa Wyższego (CHEPS) w Holandii, które zostało wyłonione w wyniku przetargu ogłoszonego przez Komisję Europejską.

U-Multirank charakteryzuje się wielowymiarowością, wielostopniowością i możliwością wykorzystania elastycznego narzędzia internetowego, służącego różnym grupom odbiorców: studentom, uczelniom, pracodawcom oraz ministerstwom. W odróżnieniu od innych światowych rankingów U-Multirank daje użytkownikowi szeroki zestaw wskaźników pozwalający na ocenę realizacji różnorodnych misji uczelni. Umożliwi on porównanie uczelni o podobnych profilach, zdefiniowanych poprzez parametry zgrupowane w pięciu wymiarach: jakość nauczania i uczenia się (w tym wyniki dotyczące zatrudnialności), wyniki w zakresie badań, zdolność do transferu wiedzy, wymiar międzynarodowy oraz realizacja misji regionalnej uczelni. Warto podkreślić, iż narzędzie to umożliwi stworzenie personalnego rankingu opartego na wybranych wskaźnikach w zakresie osiągnięć nie tylko na poziomie instytucjonalnym, lecz także w ramach poszczególnych dyscyplin. W pierwszej edycji uczelnie będą porównywane w następujących obszarach: studia biznesowe, inżynieria mechaniczna, inżynieria elektroniczna i fizyka. W późniejszym czasie liczba dyscyplin ma być stopniowo powiększana.

U-Multirank będzie zawierał przejrzysty opis źródeł i sposobu pozyskania danych, a także klarowne definicje wskaźników. W wyniku konsultacji z uczelniami w fazie pilotażowej projektu zidentyfikowanych zostało 29 wskaźników w pięciu zakresach. W lutym rozpoczął się proces konsultacji wskaźników z partnerami aktualnego etapu projektu, tj. ESU, CESAER, IRUS. Umożliwi on zatwierdzenie przez konsorcjum wskaźników dotyczących m.in. transferu wiedzy, zatrudnialności oraz zaangażowania regionalnego.

Dane zgromadzone zostaną przez konsorcjum poprzez analizę dostępnych krajowych oraz międzynarodowych baz statystycznych, tj. Thomson Reuters Web of Science, European Patent Office. Konsorcjum wykorzysta także dane i metodologię przyjętą w ramach projektów European University Data Collection – EUMIDA oraz European Indicators and Ranking Methodology for University Third Mission – e3m. Uczelnie uczestniczące w projekcie otrzymają do weryfikacji kwestionariusze (instytucjonalny i obszarowy) z informacjami wypełnionymi przez konsorcjum na podstawie dostępnych baz danych. Dane dotyczące czterech dyscyplin zgromadzone zostaną na poziomie wydziału (np. liczba nauczycieli akademickich) oraz konkretnych programów (liczba studentów, wspólne programy) przez nie prowadzonych. Istotnym instrumentem badawczym będzie też kwestionariusz dotyczący satysfakcji studentów ze studiowania.

Klasyfikacja dostosowana do użytkowników

Wdrażanie projektu nastąpi poprzez interaktywne narzędzie internetowe, którego prototyp ma być przygotowany do kwietnia 2013 roku. W toku prac nad nowym rankingiem zostaną przeprowadzone konsultacje na temat funkcjonowania narzędzia oraz sposobu prezentacji wyników osiągnięć uczelni. Gromadzenie danych ma się rozpocząć na przełomie maja i czerwca 2013. Pierwszy ranking opublikowany zostanie w lutym 2014 roku.

U-Multirank oferuje otwarty dostęp do graficznych prezentacji porównawczych oraz podstawowych danych instytucjonalnych. Uczelnie uczestniczące w projekcie otrzymają także dokładną analizę danych w odniesieniu do instytucji o podobnym profilu. Będą miały również możliwość stworzenia sieci benchmarkingowych w celu usprawnienia wyników swej działalności.

U-Multirank jest ważnym etapem wdrażania unijnej agendy na rzecz modernizacji szkolnictwa wyższego, która została przyjęta podczas polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Podkreśla ona rolę przejrzystości i dostępu do obiektywnej informacji w reformowaniu systemów szkolnictwa wyższego oraz podnoszeniu jakości kształcenia. Przystąpienie do projektu stanowi dla polskich uczelni okazję do rozwijania strategii instytucjonalnych za pomocą monitorowania wyników działalności w odniesieniu do uczelni o podobnych profilach z innych krajów. Udział w U-Multirank różnych typów uczelni umożliwi stworzenie instrumentu przejrzystości o zasięgu globalnym, obejmującym instytucje szkolnictwa wyższego ze wszystkich kontynentów. Narzędzie to stanowi także zachętę do stworzenia w szkołach wyższych usystematyzowanych baz danych.

Szansa dla polskich uczelni

Nowe narzędzie przejrzystości dostrzega wielowymiarowość i złożoność celów i misji uczelni. Wskaźniki nie ograniczają się jedynie do wymiaru badań naukowych, ale podkreślają znaczenie misji regionalnej uczelni oraz umiędzynarodowienia szkół wyższych. U-Multirank pozwoli na ocenę funkcjonowania uczelni krajowych w kontekście międzynarodowym. Będzie miał pozytywny wpływ na jakość kształcenia oraz konkurencyjność polskich szkół wyższych. Co szczególnie istotne, U-Multirank ma być docelowo kluczowym źródłem obiektywnej i porównywalnej informacji dla kandydatów na studia, którzy będą mogli podjąć jedną z najważniejszych decyzji w życiu, kierując się kryteriami dla nich ważnymi.

Korzystny dla najlepszych polskich uczelni powinien być także dobór dyscyplin w pierwszej edycji U-Multirank. O sile polskich fizyków mogliśmy się przekonać niejednokrotnie podczas ubiegłego roku. Wskazuje na to bardzo wysoka ocena wniosków jednostek reprezentujących fizykę o przyznanie statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego w dziedzinie nauk ścisłych. Ogromnym sukcesem na skalę międzynarodową było objęcie przez prof. Agnieszkę Zalewską z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie stanowiska przewodniczącej Rady Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN). Wiodące polskie uczelnie o profilu ekonomicznym uzyskują natomiast bardzo wysokie lokaty w europejskich rankingach uczelni biznesowych.

Zaproszenia do aktualnej edycji U-Multirank zostały skierowane przede wszystkim do 150 uczelni, które wzięły udział w fazie pilotażowej projektu. Komisja Europejska ogłosiła podczas dublińskiej konferencji rozpoczęcie naboru kolejnych uczelni, których docelowo ma być łącznie minimum 500. Od 2015 roku liczba uczelni i dyscyplin będzie stopniowo poszerzana. Instytucje zainteresowane wzięciem udziału w projekcie powinny nawiązać bezpośredni kontakt z konsorcjum w formie mailowej: info@u-multirank.eu. Szczegółowe informacje na temat nowego narzędzia przejrzystości dostępne są na stronie http://www.umultirank.org/. 