Ruch pozytywnych zmian

Ruch społeczny Obywateli Nauki narodził się z przekonania, że to my wszyscy – ludzie nauki, pracujący na różnych stanowiskach w uczelniach i instytucjach badawczych i reprezentujący różne dziedziny nauki, a także ci, którym nauka jest z różnych powodów bliska – winniśmy mieć większy wpływ na sytuację nauki w Polsce. Odwołaliśmy się do hasła: „Nauka jest zbyt ważna, by pozostawić ją tylko politykom”. Powołując do życia ruch społeczny, zgadzaliśmy się co do najważniejszych punktów: 1. Nauka jest ważnym składnikiem kultury, a bez jej rozwoju nie uda się zwiększyć kapitału cywilizacyjnego naszego kraju; 2. Kondycja nauki w Polsce nie jest najlepsza; 3. Poprawa sytuacji nauki wymaga podjęcia wieloaspektowych działań w różnych obszarach. Inicjatywa zrodziła się z przekonania, że środowisko nasze jest bardzo zatomizowane i nie mówi jednym głosem. Chcieliśmy zmienić ten stan rzeczy. Sądzimy, że wszelkie próby doprowadzenia do merytorycznego, konstruktywnego dialogu wśród ludzi nauki to działania zasadne i pilne.

Naszym dalekosiężnym celem jest – na wzór Obywateli Kultury – doprowadzenie do sformułowania, a potem podpisania Paktu dla nauki . Ma on zawierać postulaty zmian w systemie nauki i szkolnictwa wyższego, a poprzedzony będzie opracowaniem rzetelnej, niezależnej i wolnej od obciążeń politycznych diagnozy stanu nauki w Polsce. Chcemy, by dokument ten powstał nie w ministerialnych gabinetach, lecz w drodze środowiskowej debaty. Ma być owocem wspólnej pracy i obywatelskiej troski o dobro wspólne. Sądzimy, że aby zmienić coś w naszej nauce, to my – jej pracownicy – winniśmy wypracować modele działania i konstruktywne postulaty zmian. Postulaty te kierować chcemy zarówno do ludzi władzy, jak i do naszego środowiska.

Działamy na rzecz zwiększania wydatków na naukę. To nie tylko wymóg stawiany państwom członkowskim UE, lecz również wynik przekonania, że inwestycje w naukę z naddatkiem zwracają się społeczeństwu w długiej perspektywie czasowej. Nigdy nie są to pieniądze zmarnowane.

Widzimy słabości systemu zarządzania nauką, wadliwe mechanizmy kariery naukowej, nie dość transparentne procedury oraz wiele innych nieprawidłowości, za które po części odpowiadają sami naukowcy. Chcemy uruchomić mechanizmy wewnętrznej naprawy. Będziemy postulować zmiany, których wprowadzenie zależy głównie od nas samych. Jesteśmy przeciwni nieuczciwości i działaniom sprzecznym z misją nauki i zwykłą etyką. Nasze środowisko ma wiele do zrobienia, by przywrócić nauce należny jej prestiż.

Naukowcy i nauczyciele akademiccy pełnią ważną rolę społeczną, dalece wykraczającą poza obowiązki wynikające z ich umów o pracę. Wierzymy w etos naukowca i jego misję. Jesteśmy głęboko przekonani, że naszym obowiązkiem jest dbałość o wykształcenie polskiego społeczeństwa. Uważamy, że środowisko naukowe nie jest wystarczająco aktywne w budowie polskiego modelu edukacji. Błędem jest zamykanie się w murach uczelni. Ludzie nauki powinni mieć większy wpływ na edukację szkolną wszelkich szczebli. Kładziemy nacisk na konieczność popularyzacji nauki we wszelkich jej formach.

Wierzymy, że środowisko naukowe w Polsce ma w sobie ogromny potencjał. By go wyzwolić, potrzebna jest zmiana sposobu widzenia własnej sytuacji: słuszną frustrację i narzekanie można zmienić w konstruktywne działanie, które pozwoli na wprowadzenie realnych zmian. Obywatelski głos w debacie publicznej to wartość sama w sobie. Chcemy, by głos środowisk naukowych wreszcie został usłyszany i doceniony.