2 miliardy euro na grafen i mózg
Badania nad grafenem oraz nad ludzkim mózgiem, w których uczestniczą naukowcy z Polski, zostały uznane przez Komisję Europejską za projekty flagowe w ramach europejskiego programu Nowe Technologie i Technologie Przyszłości (FET).
28 stycznia KE ogłosiła laureatów ogłoszonego w ramach programu FET konkursu, przeznaczając na każdy z tych projektów po miliardzie euro. Zespół badaczy z Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie (ITME) uczestniczy w projekcie grafenowym. Natomiast naukowcy z Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej mają wkład w badania nad ludzkim mózgiem.
Projektem badań nad grafenem kieruje prof. Jari Kinaret ze szwedzkiego Uniwersytetu Chalmersa. W inicjatywę zaangażowanych będzie ponad 100 grup badawczych ze 136 głównymi badaczami, wśród których jest czterech laureatów Nagrody Nobla. W ramach projektu zostaną zbadane i wykorzystane wyjątkowe właściwości tego rewolucyjnego materiału węglopochodnego.
W skład konsorcjum realizującego ten flagowy projekt UE wchodzi zespół badaczy z Instytutu Technologii Materiałów Elektronicznych w Warszawie (ITME). Zajmującym się technologią wytwarzania grafenu na podłożach dielektrycznych i metalicznych zespołem kieruje dr inż. Włodzimierz Strupiński, który jest także współautorem programu badań w ramach zadania nr 1 „Materiał”, kluczowego dla realizacji całego projektu. W Polsce badania nad zastosowaniem grafenu są finansowane m.in. w ramach programu GRAF-TECH, realizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W październiku 2012 r. NCBR rozstrzygnęło konkurs GRAF-TECH. Istotnym beneficjentem programu, którego budżet wynosi 65 mln zł, był właśnie Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych z Warszawy.
– Program GRAF-TECH już wzmocnił pozycję polskich naukowców i przedsiębiorców na rynku międzynarodowym, a teraz dzięki udziałowi ITME w unijnym projekcie flagowym mamy szanse stać się liderami w kluczowych obszarach techniki – mówi prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego.
Human Brain Project (HBP) to drugi wyróżniony przez Komisję Europejską projekt flagowy. Uczestniczą w nim naukowcy z 87 instytucji, w tym zespół dr hab. Piotra Bogorodzkiego z Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej. Polscy naukowcy, uczestnicząc w powstaniu największego na świecie urządzenia do stworzenia najbardziej szczegółowego modelu mózgu, będą współtworzyć bazę danych zawierającą dane obrazowe, genetyczne, kliniczne oraz behawioralne. Powstanie takiej bazy, integrującej wiedzę z wielu dziedzin, ułatwi zrozumienie procesów biologicznych zachodzących w mózgu zdrowych i chorych osób. Jest to kluczowy element opracowywanego modelu mózgu.
Końcowym efektem projektu, koordynowanego m.in. przez prof. Henry’ego Markrama z Politechniki w Lozannie, będzie opracowanie indywidualnej terapii chorób neurologicznych i pokrewnych. Zdobyta wiedza znajdzie zastosowanie nie tylko w medycynie, ale i w informatyce.
Komisja Europejska będzie przez ponad 10 lat wspierać badania nad grafenem i ludzkim mózgiem jako inicjatywy przewodnie w dziedzinie FET za pośrednictwem swoich programów finansowania badań naukowych i innowacji. Stałe finansowanie przez cały czas trwania projektu będzie pochodzić z unijnych programów ramowych w zakresie badań naukowych i innowacji, głównie z programu Horyzont 2020 (2014–2020), który jest obecnie przedmiotem negocjacji w Parlamencie Europejskim i Radzie. Horyzont 2020 to nowy program UE w dziedzinie badań naukowych i innowacji, przedstawiony przez Komisję jako część wniosku budżetowego UE na lata 2014–2020. W celu wzmocnienia badań naukowych i innowacji, stanowiących czynnik wzrostu i tworzenia miejsc pracy, Komisja zaproponowała ambitny siedmioletni budżet w wysokości 80 mld euro.