Od 2 lipca Kraków stał się na tydzień matematycznym centrum Europy. Tego dnia rozpoczął się 6. Europejski Kongres Matematyki (6ECM), zorganizowany pod auspicjami Europejskiego Towarzystwa Matematycznego (EMS) przez Polskie Towarzystwo Matematyczne i Uniwersytet Jagielloński. 6ECM był największą tego typu imprezą w Polsce od prawie 30 lat. W 1983 roku w Warszawie odbył się Międzynarodowy Kongres Matematyków.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. Barbara Kudrycka w swym wystąpieniu podkreśliła szczególne znaczenie matematyki dla rozwoju nauk pokrewnych i technicznych, a także wielu dziedzin życia gospodarczego i społecznego.

W dobie Internetu często pada pytanie, czy duże konferencje naukowe nie utraciły swojego znaczenia? Przebieg 6ECM pokazał, że jednak nie. Osobiste kontakty badaczy ze wszystkich kontynentów oraz bezpośrednia wymiana myśli pomiędzy specjalistami różnych, czasem wąskich specjalności matematycznych skutkują niejednokrotnie powstaniem nowych obszarów badań. Szeroki zakres tematyczny 6ECM dał uczestnikom możliwość wyjścia poza granice własnych dotychczasowych zainteresowań naukowych, oferując przekrojowy przegląd najważniejszych zagadnień matematyki współczesnej.

Trzy wykłady specjalne poświęcono tematom szczególnym. Prelekcje Matematyka na planecie Ziemia i Mechaniczny umysł – Turing i obliczalność zorganizowało EMS. Ten ostatni przygotowany został z okazji setnej rocznicy urodzin Alana Turinga, znakomitego angielskiego matematyka, logika, kryptologa i jednego z twórców informatyki. PTM zainicjowało wykład poświęcony pamięci zmarłego w 2010 r. prof. Andrzeja Pelczara – orędownika organizacji 6ECM w Krakowie i jego pierwszego organizatora, byłego wiceprezesa EMS, byłego prezesa PTM i byłego rektora UJ.

EMS uhonorowało sesją pamięć wybitnego niemieckiego matematyka Friedricha Hirzebrucha, zmarłego 27 maja 2012 r. Był on pierwszym prezesem EMS i twórcą Instytutu Maxa Plancka w Bonn.

Tradycyjnie, podczas Europejskich Kongresów Matematyki dyskutuje się na tematy dotyczące ogólnospołecznych aspektów uprawiania matematyki. Na 6ECM odbyło się aż sześć spotkań panelowych. W dyskusji o kobietach w matematyce wzięła udział prof. Marja Makarov, była prezes Europejskiej Fundacji Nauki, debacie o finansowaniu badań matematycznych przewodniczył prof. Pavel Exner, wiceprezes European Research Council, a jej uczestnikiem był m.in. Sastry Pantula, dyrektor departamentu nauk matematycznych w National Science Foundation (USA). Prezes EMS, prof. Marta Sanz-Solé przewodniczyła z kolei debacie o roli towarzystw naukowych w zjednoczonej Europie.

W trakcie kongresu w kilku krakowskich galeriach otwarto wystawy prac współczesnych artystów zainspirowanych „królową nauk”, a Biblioteka Jagiellońska przygotowała ekspozycję manuskryptów matematycznych. Na Plantach i Rynku Głównym grupa brytyjskich popularyzatorów prezentowała happeningi i uliczne scenki, przekonując mieszkańców i turystów, że matematyka jest fascynująca. Narodowy Bank Polski z okazji 6ECM wyemitował specjalną edycję monet, upamiętniającą wielkiego polskiego matematyka Stefana Banacha. Obecny na inauguracji członek Zarządu NBP, prof. Eugeniusz Gatnar, zaprezentował unikalne numizmaty i wręczył srebrne monety laureatom nagród EMS.

Nagrody wręczone podczas 6ECM

...przyznawane są co cztery lata od 1992 najlepszym młodym naukowcom (do 35. roku życia). Dziesięciu spośród dotychczasowych nagrodzonych otrzymało później medal Fieldsa – matematycznego Nobla. Wśród wyróżnionych przez EMS w minionych latach jest dwoje polskich naukowców – prof. Tomasz Łuczak (1992) i prof. Agata Smoktunowicz (2008).

W gronie tegorocznych laureatów znaleźli się: Simon Brendle (Stanford University, USA), Emmanuel Breuillard (Université Paris–Sud, Orsay, Francja), Alessio Figalli (University of Texas, Austin, USA), Adrian Ioana (University of California, San Diego, USA), Mathieu Lewin (CNRS & Université de Cergy–Pontoise, Francja), Ciprian Manolescu (University of California, Los Angeles, USA), Grégory Miermont (Université Paris–Sud, Francja), Sophie Morel (Harvard University, Cambridge, USA), Tom Sanders (University of Oxford, Wielka Brytania), Corinna Ulcigrai (University of Bristol, Wielka Brytania).

Podczas inauguracji 6ECM wręczono także dwie inne nagrody. Nagrodę Felixa Kleina za osiągnięcia w dziedzinie zastosowań matematyki otrzymał Emmanuel Trélat (Université Pierre et Marie Curie, Paris, Francja), a Nagrodę Ottona Neugebauera za wybitne prace dotyczące historii matematyki Jan P. Hogendijk (Utrecht University, Holandia).

Nagrody Polskiego Towarzystwa Matematycznego zostały wręczone 5 lipca podczas sesji specjalnej.

Jedna z nagród to The International Stefan Banach Prize for a Doctoral Dissertation in the Mathematical Sciences, przyznawana corocznie od 2009 r. Jej wartość finansowa dorównuje nagrodom EMS. Fundatorem jest firma Ericpol, która w 2008 roku wraz z PTM zainicjowała to prestiżowe wyróżnienie.

Laureatem 4. edycji nagrody został Węgier, dr Andras Mathe, który otrzymał doktorat na Uniwersytecie Eötvös Loránd w Budapeszcie. Rozprawa wiąże się z teorią fraktali – interesujących obiektów geometrycznych, mających wiele zastosowań m.in. w grafice komputerowej.

Podczas tej samej uroczystości uhonorowano laureatów krajowych nagród naukowych PTM. Nagrody Główne PTM, mające postać matematycznych statuetek, otrzymali: Nagrodę im. Stefana Banacha – prof. Tomasz Komorowski z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a Nagrodę im. Hugona Steinhausa – prof. Zbigniew Peradzyński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Nagrody PTM dla Młodych Matematyków, którzy nie ukończyli 28 lat, dostali: mgr Jan Poleszczuk z Uniwersytetu Warszawskiego i dr Marcin Preisner z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Nagrodą im. Kazimierza Kuratowskiego, ustanowioną przez Instytut Matematyczny PAN i PTM, uhonorowano dr. Mateusza Kwaśnickiego z Politechniki Wrocławskiej.