Nagrody Prezesa Rady Ministrów za badania naukowe

Po długim oczekiwaniu Prezes Rady Ministrów wręczył naukowcom przyznane kilka miesięcy temu nagrody za działalność badawczą za rok 2011.

Za wybitny dorobek naukowy nagrodzone zostały cztery osoby.

Prof. Janusz Jurczak, chemik z Uniwersytetu Warszawskiego, wprowadził metody stereokontrolowalnej syntezy organicznej i opracował nowe metody syntezy makrocyklicznych receptorów molekularnych, skutecznych w kompleksowaniu kationów, anionów i cząstek obojętnych. Ma on też osiągnięcia w dziedzinie chemii supramolekularnej i biologii molekularnej. Opracowane przez niego metody i procedury syntezy mają wartość aplikacyjną.

Prof. Leszek Kaczmarek z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN jest wybitnym biologiem molekularnym i neurobiologiem, specjalistą z zakresu ekspresji genów w kontroli cyklu komórkowego prawidłowego i nowotworowego oraz mechanizmów plastyczności neuronalnej i neurodegeneracji. Wykazał znaczenie regulacji ekspresji genów w mózgu w zjawiskach plastyczności neuronalnej, zwłaszcza uczenia się i pamięci oraz programowanej śmierci neuronów.

Prof. Karol Myśliwiec z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN należy do najbardziej znanych polskich archeologów. Prowadził badania w Tell Atrib, dzięki którym opracowano kryteria datowania artefaktów okresu ptolemejskiego w oparciu o studium stratygrafii. Wyniki jego badań po zachodniej stronie piramidy Dżesera w Sakkarze weszły na stałe do światowego dorobku egiptologii.

Prof. Andrzej Świątkowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego ma ogromny dorobek w zakresie prawa pracy i prawa zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Jego wyjątkowa pozycja w tych dziedzinach została potwierdzona funkcjami, jakie pełni w Europejskim Komitecie Praw Społecznych i Europejskim Trybunale Praw Człowieka.

Za wybitne osiągnięcia naukowe premier nagrodził autorów sześciu dzieł.

Profesorowie Hanna Popowska-Taborska i Wiesław Boryś z Instytutu Slawistyki PAN zostali uhonorowaniu za 6-tomowy Słownik etymologiczny kaszubszczyzny , który uznawany jest za jedno z najwybitniejszych osiągnięć polskiej slawistyki ostatnich lat. Jest to pierwsze w slawistyce opracowanie słownika etymologicznego języka regionalnego. Obejmuje 4 tys. haseł, a wraz z wyrazami pochodnymi analizuje 9 tys. wyrazów charakterystycznych dla kaszubszczyzny.

Dr hab. Joanna Jurewicz z Katedry Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego UW jest autorką książki Fire and Cognition in the Rigveda , w której daje niezwykle udaną i oryginalną rekonstrukcję filozoficznej myśli najstarszego tekstu indyjskiego. Badania J. Jurewicz ukazały pierwociny kształtowania się myśli filozoficznej w całym świecie indoeuropejskim. Jej ustalenia mają wielkie znaczenie dla światowej humanistyki.

Wybitnym osiągnięciem prof. Sławomira Kołodzieja z UJ jest stworzenie teorii słabych rozwiązań zespolonego równania różniczkowego typu Monge’a-Ampere’a na zwartych rozmaitościach różniczkowych wyposażonych w strukturę Kaehlera, a także w pewnych przypadkach jedynie w strukturę hermitowską. Wyniki krakowskiego matematyka wpisują się w bardzo ważne badania tzw. potoków Kaehlera-Ricciego na rozmaitościach wyposażonych w struktury analityczne i geometryczne.

Dr hab. Artur Osyczka opublikował w „Science” wyniki swych badań na temat molekularnych mechanizmów struktury podstawowej dla przemiany energii w żywych organizmach – łańcucha oddechowego, a dokładniej – trzeciego kompleksu tego łańcucha. Dr Osyczka wraz ze współpracownikami poznał strukturę i funkcję mostka, który umożliwia synergiczny transport elektronów w obrębie dwóch szyn H dimeru.

Prof. Zbigniew Stojek, chemik z UW, zaproponował taką charakteryzację mikroelektrod, która pozwoliła opracować nową metodę elektrosyntezy polimerów o unikalnej strukturze i tworzenia nanomateriałów kompozytowych. Osiągnięciem prof. Stojka z zespołem jest wykazanie, że przy powierzchni mikroelektrod w nierozcieńczonych ciekłych substancjach tworzą się ciecze jonowe nowego typu.

Prof. Marian Szamatowicz z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku został nagrodzony za skuteczne zastosowanie metody pozaustrojowego zapłodnienia in vitro w leczeniu niepłodności.

Pierwszą nagrodę za wybitne krajowe osiągnięcia naukowo-techniczne otrzymał zespół z Instytutu Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Politechniki Wrocławskiej pod kierunkiem prof. Romualda Będzińskiego za nieinwazyjny system planowania i wspomagania zabiegów operacyjnych, w szczególności ortopedycznych i laryngologicznych. Naukowcy z PWr, we współpracy z uniwersytetami w Ulm i Frankfurcie, opracowali metodę bazującą na obrazowaniu ultrasonograficznym, tańszym od powszechnie stosowanego rezonansu megnetycznego i tomografii komputerowej.

Także jedna z dwóch drugich nagród trafiła do specjalistów z PWr. Zespół z Instytutu Inżynierii Biomedycznej i Pomiarowej pod kierunkiem dr. hab. inż. Marka Langrena nagrodzono za rozwój technologii kierowanych nośników leków. Naukowcy z politechniki wraz z firmą NOVOSOME zaprojektowali i wykonali prototypową linię do produkcji preparatów transdermalnych. Wykorzystanie naproksenu i kwasu azelainowego zwiększa skuteczność terapii bólu w stanach zapalnych.

Kolejna druga nagroda trafiła do dr. hab. Dariusza Dudka z Collegium Medicum UJ, który opracował i zastosował stenty bioabsorbowalne, uwalniające lek antyprolliferacyjny w tętnicach wieńcowych w chorobach niedokrwienia serca.

Premier nagrodził także autorów 7 dysertacji habilitacyjnych i 26 prac doktorskich.

(rat)