Instytut Obróbki Plastycznej w Poznaniu był koordynatorem międzynarodowego projektu badawczego EUROSTARS E! 4249 NEGFORT Nowa generacja narzędzi kuźniczych , realizowanego w ramach programu Eureka w latach 2009–2012. Uczestnicy międzynarodowego konsorcjum, złożonego z firm z grupy MŚP z Czech, Słowenii i Niemiec oraz poznańskiego INOP, zaprojektowali narzędzia do kucia na zimno z odpowiednio przygotowaną powierzchnią roboczą wykroju oraz opracowali nowe, wielowarstwowe nanostrukturalne powłoki gradientowe. Projekt o wartości 1 448 475 zł był w 60 proc. finansowany przez NCBiR, a w 40 proc. z funduszu badań własnych IOP.

Firma J-VST z Czech, specjalizująca się w technologiach kucia na zimno, odpowiedzialna była za zaprojektowanie nowych narzędzi i próby przemysłowe opracowanych rozwiązań. Firma Gazela ze Słowenii osadzała powłoki na narzędziach przeznaczonych do testów wytrzymałościowych oraz wykonała pilotażowe serie wytypowanych narzędzi. Przedsiębiorstwo IFU Diagnostic System GmbH z Niemiec zoptymalizowało proces osadzania powłok przy użyciu plazmowych urządzeń diagnostycznych oraz modelowania procesu. Instytut Obróbki Plastycznej w Poznaniu opracował innowacyjną technologię nakładania przeciwzużyciowych warstw wierzchnich z nanofazowych materiałów proszkowych.

Technologie wytwarzania narzędzi kuźniczych opracowane w projekcie EUROSTARS weszły do fazy pilotażowej i są zastosowane w: J-VST do produkcji elementów w przemyśle motoryzacyjnym (fot. 1), TKZ Polna do produkcji elementów w przemyśle budowlanym (fot. 2) oraz w Zakładzie Zaawansowanych Technologii Kształtowania INOP do produkcji elementów maszyn włókienniczych (fot. 3). W trakcie badań opracowano też metodę wytwarzania mulitpowłok z udziałem mikro- i nanocząstek smarów stałych.

Projekt podsumowano podczas konferencji z udziałem wszystkich uczestników oraz przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki, NCBiR, ekspertów z instytucji naukowych i przedstawicieli branży kuźniczej, skupionych w Polskim Klastrze Kuźniczym „HEFAJSTOS”.

Inicjatorką utworzenia klastra była dr inż. Hanna Wiśniewska-Weinert, dyrektor INOP. Jego powołanie było jednym z rezultatów projektu i poprzedziło konferencję. PKK „HEFAJSTOS” to, zdaniem dyr. Wiśniewiskiej-Weinert, doskonały pomysł na zacieśnienie współpracy pomiędzy poszczególnymi jednostkami branży kuźniczej. Klaster skupia 6 dużych firm: Kuźnię JAWOR S.A., SKF Polska S.A., Zarmen FPA Sp. z o.o., Aesculap Chifa Sp. z o.o. Nowy Tomyśl, Kuźnię Matrycową Stalowa Wola, Zakład Obróbki Plastycznej Świdnik, cztery małe przedsiębiorstwa: P.P.U.H. INTERMECH, Spółdzielnię Pracy ARWIMONT Poznań, Albatros Aluminium, Hutę CELSA Ostrowiec oraz instytucje otoczenia biznesu: Wielkopolską Izbę Przemysłowo-Handlowa w Poznaniu, Związek Kuźni Polskich. Wyzwaniem dla klastra jest opracowanie programu sektorowego dla innowacyjnej technologii obróbki plastycznej metali. Współpraca firm z branży kuźniczej to doskonała sposobność do osiągnięcia korzyści ze wspólnego opracowywania nowatorskich rozwiązań technicznych. W wyniku prac realizowanych w ramach Eureki, INOP złożył do Programu Badań Stosowanych NCBiR 3 projekty w konsorcjach naukowo-przemysłowych z Hutą CELSA Ostrowiec Sp. z o.o., Kuźnią JAWOR S.A. oraz Zarmen FPA Sp. z o.o.