Czy kryzys strefy euro zagraża Polsce? Czy Unii grozi dezintegracja? O tym studenci, naukowcy i goście sześciu polskich uczelni dyskutowali podczas Forum Ekonomicznego GO!spodarka , zorganizowanego 23 marca przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce. Spotkanie przybrało formułę telemostu „na żywo” pomiędzy uniwersytetami: w Białymstoku i Łódzkim, ekonomicznymi w Katowicach, Poznaniu i Wrocławiu oraz Akademią Leona Koźmińskiego w Warszawie.

Gościem specjalnym Forum był prof. Jerzy Buzek, który po wystąpieniu wprowadzającym nawiązał dialog z uczestnikami zgromadzonymi we wszystkich uczestniczących ośrodkach. Były przewodniczący Parlamentu Europejskiego wielokrotnie podkreślał, że w dyskusji o europejskiej gospodarce należy zwracać uwagę na etos Europy i Europejczyków. Brak odpowiedzialności za gospodarkę – zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym – uznał za bardzo ważny powód tak silnego uderzenia kryzysu. Jednocześnie sformułował tezę, że nie można mówić o sensie tworzenia modelu państwa opiekuńczego czy też realizacji idei społecznej gospodarki rynkowej, jeśli nie rozpoczyna się od myślenia o silnej gospodarce. To ona warunkuje rozwój i dobrobyt w innych obszarach. Prof. Buzek przywołał zapisy strategii Europa 2020 i opisywał konsekwencje podjętych w niej decyzji. Odniósł się do zagadnień związanych z innowacyjnością, edukacją, rynkiem pracy i pakietem klimatycznym.

Osobna część dyskusji została ukierunkowana na kwestie polityki wschodniej Unii Europejskiej, zagadnienia trudnych relacji z Białorusią oraz napięć na linii UE – Ukraina. Podniesiono także zagadnienia konkurencyjności gospodarki Europy w skali globalnej i interesów krajów BRICS względem interesów europejskich.

W drugiej części Forum odbyły się dwie sesje panelowe: Błękitny sztorm: czy Unii Europejskiej grozi dezintegracja? i Zielona wyspa: czy kryzys strefy euro dotrze do Polski? . Udział w nich wzięli: prof. Witold Orłowski – członek Rady Gospodarczej przy Premierze RP, Maja Goettig – ekonomistka zajmująca się analizą sytuacji gospodarczej i rynków finansowych, Piotr Kuczyński – analityk rynków finansowych, Paweł Świeboda – prezes demosEUROPA, prof. Dariusz Rosati – poseł, szef sejmowej Komisji Finansów Publicznych, dr Wojciech Olejniczak – poseł do Parlamentu Europejskiego, dr Rafał Trzaskowski – poseł do PE, prof. Jan Zielonka – profesor studiów europejskich na Uniwersytecie w Oxfordzie, prof. Andrzej Koźmiński – przewodniczący Rady Powierniczej i prezydent Akademii Leona Koźmińskiego oraz Piotr Laskowski – historyk anarchizmu.

Paneliści stwierdzili, że będzie narastał rozdźwięk między systemem demokracji uczestniczącej a ruchami masowymi, oddolnymi, np. inicjatywą oburzonych. Zwracali także uwagę na fakt, że wciąż nie jest jasne ani powszechnie akceptowane, co w polityce gospodarczej i społecznej powinno być kompetencją agend UE, a co pozostać w gestii poszczególnych krajów. Mówiąc o kryzysie strefy euro, podkreślali kwestię „pułapki wielkości banków”. Pojawiły się opinie, że są banki zbyt duże, by nie upaść, ale też banki zbyt duże, żeby je ocalać. Potrzebna wobec tego jest dyskusja o „zdrowej” wielkości banków. Zdaniem panelistów, obecnie ma sens wprowadzanie dodatkowego pieniądza do systemu bankowego (np. interwencja Europejskiego Banku Centralnego), choć w perspektywie pojawi się widmo inflacji. Jednocześnie uczestnicy debaty podkreślali, że myślenie o rozpadzie strefy euro i powrocie części krajów do walut narodowych jest mocno hamowane tym, że nie wiadomo jak to naprawdę zrobić.