Dalszy stopniowy wzrost finansowania nauki i szkolnictwa wyższego, poprawa jakości polskiej nauki i wzmocnienie jej międzynarodowej pozycji, wspieranie transferu efektów badań do gospodarki, czyli przyspieszenie drogi od pomysłu do przemysłu, dalsza zmiana struktury kształcenia, umiędzynarodowienie uczelni oraz odbudowa znaczenia i jakości kształcenia zawodowego – to sześć przedstawionych przez minister Barbarę Kudrycką priorytetów, wokół których skupiać się będą działania Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w bieżącej kadencji.

Poprzednia kadencja ministra nauki i szkolnictwa wyższego (2007-2011) była czasem intensywnych prac nad reformą nauki i szkolnictwa wyższego – łącznie wypracowaliśmy i znowelizowaliśmy aż osiem ustaw. 1 października 2010 r. wszedł w życie pakiet sześciu ustaw reformujących system nauki, w rok później – znowelizowana ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawa o stopniach i tytule naukowym. Na przestrzeni 2010 i 2011 r. wydane zostały ponadto 92 rozporządzenia: 48 do pakietu ustaw reformujących naukę i 44 do ustaw wprowadzających reformę szkolnictwa wyższego. Obecnie dobiegają końca prace nad ostatnimi aktami wykonawczymi do obu pakietów.

Pierwszy raz od 1989 roku udało się, za sprawą nowych aktów legislacyjnych, ściślej powiązać i kompleksowo zintegrować dwa dotąd zbyt odległe sektory: nauki i szkolnictwa wyższego. Oba sektory szerzej otworzyliśmy też na otoczenie społeczno-gospodarcze, udrażniając transfer wyników badań naukowych do gospodarki i umożliwiając elastyczne kształcenie polskich studentów, co pozwoli im się lepiej odnajdować na rynkach pracy.

Bieżąca kadencja będzie czasem wspierania szkół wyższych, instytutów naukowych i badawczych, także samych naukowców i studentów we wdrażaniu nowego prawa i jak najpełniejszym wykorzystaniu szans, które stworzyły dla nich nowe ramy prawne.

Kluczowa z perspektywy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie też dalsza poprawa jakości polskiej nauki i szkolnictwa wyższego, umiędzynarodowienie obu sektorów, wzmocnienie ich konkurencyjności i dostosowanie do zmieniających się wymagań społeczno-gospodarczych. Podejmowane działania nakierowane będą także na zwiększenie innowacyjności, zainteresowanie naukowców i biznesu wzajemną współpracą oraz komercjalizacją wyników badań, co w czasach kryzysu ekonomicznego ma strategiczne znaczenie.

Wprowadzanym zmianom towarzyszyć ma dalszy wzrost nakładów budżetowych na naukę i szkolnictwo wyższe, których dystrybucja obywać się na nowych zasadach.

– Skumulowany wzrost nakładów na naukę w latach 2007-2012 wyniósł nominalnie 69,69 proc. Polska nauka dysponuje środkami, jakich dotąd w historii nie mieliśmy – podkreślała podczas spotkania z posłami minister Kudrycka. Znaczący wzrost jest zauważalny w finansowaniu nauki i badań w trybie konkursowym: w 2007 r. rząd przeznaczał na ten cel około 900 mln zł, w roku 2012 pula ta znacząco przekroczy 5 miliardów zł.

– Efektywne wydatkowanie tych środków jest możliwe dzięki sprawnej pracy naukowych agencji: Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz utworzonego rok temu Narodowego Centrum Nauki – wyjaśniła prof. Kudrycka.

Jak podkreśliła, polscy naukowcy w najbliższych latach odczują też wzrost finansowania badań naukowych w Unii Europejskiej. Budżet Europejskiej Rady ds. Badań (ERC) wzrasta o około 80 proc., z kolei w nowym programie finansowania badań Horyzont 2020 na lata 2014-20 przewidziano rekordowy budżet aż 80 miliardów euro.

Jak poinformowała minister Barbara Kudrycka, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego planuje też szereg działań, które sprzyjać będą innowacjom , lepszej współpracy uczelni i instytutów badawczych z gospodarką, a także wzmacnianiu szans absolwentów na rynku pracy. Jedną z ważniejszych inicjatyw jest program Top 500 Innovators , w ramach którego 500 naukowców i pracowników centrów transferu technologii trafi na dwumiesięczne staże dla menedżerów innowacji do najlepszych ośrodków naukowych na świecie (z pierwszej piętnastki tzw. listy szanghajskiej). Tylko w tym roku ze szkoleń skorzysta aż 120 osób. W 2011 r. w Stanford było już 40 osób. Obecnie trwają także prace nad koncepcją zamrożenia podatku VAT od praw autorskich do własności intelektualnej wniesionych przez naukowców jako aport do zakładanych spółek aż do momentu uzyskania przychodów ze sprzedaży.

Poprawie szans absolwentów studiów na rynkach pracy sprzyjać będzie m.in. wspierana przez MNiSW zmiana struktury wykształcenia i rosnąca liczba osób kształcących się na kierunkach technicznych i ścisłych, a także monitoring zawodowych losów absolwentów, do którego zobowiązała uczelnie znowelizowana ustawa o szkolnictwie wyższym. – W Krajowych Ramach Kwalifikacji, które stanowią dla uczelni ramy do tworzenia autorskich programów i kierunków studiów, wprowadziliśmy też zobowiązanie, by każdy student w trakcie nauki mógł zdobyć wiedzę i umiejętności z zakresu przedsiębiorczości. Ten zapis pozwoli na wyposażenie młodych Polaków w nowe, niezwykle ważne w dzisiejszych czasach kompetencje – dodała minister.