W FA nr 7–8/2011 przedstawiłem opinię, iż kadra akademicka w naszych uczelniach jest naukowo mało aktywna. W tym celu brałem pod uwagę całkowitą liczbę L cytowań wszystkich N artykułów, opublikowanych przez danego autora w okresie t lat. Do parametryzowania dorobku naukowego autorów używałem trzech wskaźników: wskaźnika Hirscha h , promienia R przestrzeni cytowań, tj. R = (L/π)^1/2, oraz wskaźnika przestrzeni cytowań S = L /Nt . Ponieważ całkowita liczba cytowań L = Ah², gdzie empiryczna stała A często waha się między 2 i 5, okazuje się, że dla danego autora wartości h i R są ogólnie porównywalne. Jednak zarówno h , jak i R , nie dostarczają informacji o liczbie artykułów publikowanych N ani o czasie t ich publikowania. Innymi słowy, wskaźniki te są jedynie miarą sumarycznej wydajności naukowej, wyrażonej przez całkowitą liczbę cytowań, a nie są miarą aktywności naukowej. Mając na myśli to, że wskaźnik S jest prostą funkcją zarówno liczby artykułów N , jak i czasu t , w którym są cytowane, nie rozważając wad i zalet tego wskaźnika, używałem go do porównania dorobku naukowego różnych autorów.

Po ukazaniu się mojego artykułu prof. Marek Kosmulski słusznie zwrócił uwagę na wady wskaźnika S . Zauważył, że wskaźnik S „niesprawiedliwe promuje ludzi młodych i/lub niezbyt produktywnych”. Jego uwagi oraz przykłady promujące takich autorów zostały umieszczone w FA nr 10/2011.

Głównym mankamentem wskaźnika S jest to, że uwzględnia on jedynie całkowitą liczbę artykułów N , publikowanych w okresie t . Lepiej byłoby brać pod uwagę czas cytowania t artykułu(ów) zamiast N , ponieważ wkład N już znajduje się w L . W zasadzie zastępowanie N przez t usuwa wadę wskaźnika S ; wówczas S = L/t². Powstaje pytanie: skąd taka współzależność pomiędzy liczbą L i czasem cytowania t ? Odpowiedź na to pytanie znajdujemy w mechanizmie zarodkowania progresywnego (patrz K. Sangwal, On the age–independent publication index , Scientometrics , DOI: 10.1007/s. 11192–012–0628–6).

Zgodnie z mechanizmem zarodkowania progresywnego stosowanym do opisania zależności liczby cytowań L od czasu cytowania N artykułów publikowanych w takim samym odstępie czasu podczas kariery naukowej (tj. ΔN = N/t ) danego autora, można zastosować równanie: L = (C/Θ²)t², gdzie: C oznacza maksymalną liczbę cytowań, którą dany autor może osiągnąć, a stała czasowa Θ to parametr charakterystyczny dla cytowania jego artykułów. Jak widać z tego równania, wyżej podany, poprawiony, wskaźnik S = (C/Θ²). W języku fizyki jest to tzw. przyspieszenie cytowania a . Zakładając, iż ΔN jest średnią liczbą publikowanych artykułów przez danego autora na rok i jest odpowiednikiem masy m , możemy definiować siłę cytowania: F = ma =ΔN (C/Θ²) = ΔN×L/t². Wskaźniki a oraz F dla niektórych autorów wybranych z mojego artykułu w FA 7–8/2011 i wszystkich autorów wymienionych w artykule prof. Marka Kosmulskiego podano w tabeli.

Należy zaznaczyć, że wskaźnik a (którego poprzednikiem jest wskaźnik S ) jest odpowiednikiem stałej A w definicji wskaźnika Hirscha h , gdy h rośnie liniowo z czasem t aktywności naukowej danego autora. Zarówno wartość przyspieszenia a jak i stałej A są miarami „oryginalności” zawartości publikowanych artykułów danego autora, a nie mówią o ogólnym wrażeniu wywieranych przez te artykuły (tj. nie uwzględniają produktywności autorów). Uważam, że wskaźnik F jest bardziej reprezentatywny do tego celu.