W pierwszym tygodniu maja w Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, uczelni obchodzącej w tym roku 60-lecie utworzenia, odbyło się szóste w bieżącej kadencji władz akademickich posiedzenie Zgromadzenia Plenarnego KRASP. Wydawało się, że przebiegnie ono spokojnie, że po emocjach związanych z nowelizacją ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego będziemy mieli trochę wytchnienia. Tempo narzucone przez Ministerstwo przy tworzeniu projektów rozporządzeń związanych ze zmianami ustawowymi sprawia jednak, że jesteśmy w stanie ciągłej aktywności i nic nie wskazuje na to, abyśmy w najbliższym czasie zaznali odpoczynku. Na spotkaniu w Bydgoszczy mieliśmy ponadto do załatwienia sporo innych spraw o istotnym znaczeniu dla przyszłości szkolnictwa wyższego, a szerzej – systemu edukacji w naszym kraju.

Taką sprawą wykraczającą poza obszar szkolnictwa wyższego są planowane zmiany dotyczące matury. Przyjęta przez Zgromadzenie uchwała wspiera realizowane we współdziałaniu ze środowiskiem akademickim działania Ministerstwa Edukacji Narodowej, zmierzające do doskonalenia formuły egzaminów. Rektorzy popierają zmiany zmierzające do tego, aby począwszy od roku szkolnego 2014/15 wybrane przedmioty były zdawane tylko na poziomie rozszerzonym, a każdy z maturzystów wybierał co najmniej dwa przedmioty dodatkowe. Zaproponowaliśmy zredukowanie zbioru przedmiotów do wyboru przez usunięcie najrzadziej wybieranych przedmiotów. Zaproponowaliśmy także podzielenie pozostałych przedmiotów w taki sposób, aby maturzysta musiał wybrać co najmniej jeden „twardy” przedmiot, odpowiadający dyscyplinom nauk podstawowych. Podczas dyskusji wyrażano pogląd, że usunięcie z listy obieralnych przedmiotów maturalnych języka łacińskiego i kultury antycznej, a zwłaszcza filozofii może mieć niekorzystne skutki z punktu widzenia charakteru kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Przeważyło jednak zdanie, że potrzebne są inne działania, które zachęciłyby młodzież do nabywania wiedzy humanistycznej i podniesienia rangi przedmiotów służących temu celowi. Jedną z możliwości byłoby odpowiednie ukształtowanie wymagań rekrutacyjnych na niektóre kierunki studiów (obecnie żadna z uczelni członkowskich KRASP nie traktuje w procesie rekrutacji filozofii ani języka łacińskiego i kultury antycznej jako przedmiotu obowiązkowego). Ponadto stwierdziliśmy, że kwestia listy przedmiotów do wyboru na maturze nie może być uznana za zamkniętą – niezbędna jest okresowa, np. co 3 lata, aktualizacja tej listy.

Finalizując toczącą się od niemal dwóch lat dyskusję na temat roli i formuły funkcjonowania akredytacji środowiskowej, Zgromadzenie zadecydowało o podjęciu działań prowadzących do ustanowienia przez KRASP Fundacji na rzecz Jakości Kształcenia i zaakceptowało projekt statutu przyszłej Fundacji. Decyzja Zgromadzenia jest wyrazem przekonania, że ustanowienie Fundacji, która mogłaby z kolei powołać Akademicką Komisję Akredytacyjną – nawiązującą do bogatego dorobku i doświadczenia środowiskowych komisji akredytacyjnych i wspomagającą działania uczelni na rzecz doskonalenia jakości kształcenia – jest niezbędne w obliczu nowych wyzwań wynikających z wprowadzania Krajowych Ram Kwalifikacji i związanej z tym konieczności zmian zasad i metod oceny jakości kształcenia.

Długą historię mają także sfinalizowane ostatecznie w Bydgoszczy prace KRASP nad zasadami rozliczania kosztów pośrednich występujących w różnych obszarach działalności uczelni. Przyjęliśmy wypracowany w wyniku długotrwałych konsultacji w różnych gremiach projekt takich zasad i zwróciliśmy się do Ministerstwa z propozycją rekomendowania ich uczelniom. Zaproponowane zasady mają charakter ramowy – powinny być traktowane w sposób elastyczny, a polityka w zakresie rozliczania kosztów pośrednich powinna być kształtowana przez rektora z uwzględnieniem profilu i uwarunkowań działalności poszczególnych jednostek organizacyjnych i prowadzonych projektów.

Rozpatrując sprawy międzynarodowe, uznaliśmy za celowe włączenie się KRASP do toczącej się w Europie dyskusji na temat przyszłego Programu Ramowego Unii Europejskiej. Dyskusja ta została zainicjowana w wyniku opublikowania przez Komisję Europejską Zielonej Księgi dotyczącej strategii w zakresie finansowania badań i innowacji. Popierając zasadnicze tezy zawarte w przekazanym nam do konsultacji projekcie Stanowiska Rządu w sprawie Zielonej Księgi, zadecydowaliśmy jednocześnie, że właściwą formą wyrażenia naszego stanowiska w tej sprawie będzie odwołanie się do odpowiednich dokumentów międzynarodowych, w których tworzeniu braliśmy udział. Stwierdziliśmy więc, że nasza opinia w sprawie propozycji zawartych w Zielonej Księdze jest zgodna ze stanowiskiem przedstawionym w tej kwestii przez European University Association (EUA), wypracowanym na posiedzeniu EUA Council w wyniku dyskusji w gronie przedstawicieli krajowych konferencji rektorów, w tym KRASP. Stwierdziliśmy ponadto, że niezbędne jest zharmonizowanie przez Unię Europejską celów i zasad funkcjonowania różnych instrumentów finansowych, w tym funduszy strukturalnych, które mogą służyć wspieraniu badań oraz rozwoju technologii i innowacji. Kwestia ta jest szerzej omówiona w dokumencie Opinion of four European Rectors’ Conferences on the Future of European Cohesion Policy z marca br., sygnowanym przez KRASP oraz konferencje rektorów Austrii, Niemiec, Węgier, a popieranym przez konferencje rektorów kilku innych krajów europejskich. Sądzimy, że taki wspólny dokument czterech konferencji rektorów, adresowany m.in. do Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz innych instytucji, będzie miał większą „moc oddziaływania”, niż stanowiska instytucji i organizacji poszczególnych krajów. ☐