1 lipca Polska obejmuje półroczne przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. W tym czasie państwo sprawujące prezydencję staje się gospodarzem większości unijnych wydarzeń i gra kluczową rolę na wszystkich polach aktywności Unii Europejskiej. Jest odpowiedzialne za organizację spotkań UE, nadaje kierunek polityczny Unii. W dużej mierze kształtuje politykę UE. Dlatego też prezydencja jest okresem wytężonej pracy, a także ogromnej odpowiedzialności i prestiżu dla państwa sprawującego przewodnictwo.

Klucz do porozumienia

Przygotowanie i sprawowanie przewodnictwa w Radzie UE wiąże się z koniecznością koordynowania kilku tysięcy spotkań, zarówno formalnych (w Brukseli, Luksemburgu), jak i nieformalnych (w kraju prezydencji). Kluczową rolą prezydencji jest wypracowywanie porozumień pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi, a także pomiędzy Komisją Europejską a państwami członkowskimi. W wymiarze praktycznym oznacza to, że Polska stanie się gospodarzem większości unijnych wydarzeń, zarówno formalnych, jak i nieformalnych, odbywających się w drugiej połowie 2011 roku, w tym: posiedzeń Rady Unii Europejskiej oraz jej organów przygotowawczych, konferencji ministerialnych czy spotkań eksperckich. Będzie to prawdziwy test sprawności i skuteczności dla organów polskiej administracji publicznej.

Aby sprawdzian ten wypadł jak najpomyślniej, realizację pewnych zadań Polska rozpoczęła już w 2007 roku, wychodząc od analizy doświadczeń innych krajów. W 2008 roku powołany został pełnomocnik rządu ds. prezydencji, a w styczniu 2009 roku polski rząd przyjął kompleksowy program przygotowań do tego historycznego wydarzenia. Ponadto w 2009 roku zapewnione zostały środki finansowe na organizację, ruszyły przygotowania logistyczne, a także szkolenia polskich urzędników i pierwsze działania informacyjno-promocyjne. Kwestię koordynacji spraw związanych z polską prezydencją na szczeblu centralnym powierzono Departamentowi Koordynacji Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jednocześnie bardzo istotną kwestią pozostaje pełne zaangażowanie i ścisła współpraca poszczególnych ministerstw i urzędów centralnych z MSZ.

Priorytety MNiSW

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowania do prezydencji rozpoczęło już w 2008 roku powołując, m.in. zarządzeniem ministra, wewnątrzresortowy Zespół do spraw prezydencji polskiej w Radzie Unii Europejskiej. Najważniejsze sfery, w jakich ministerstwo prowadzi przygotowania, to:

Każdy kraj przygotowujący się do sprawowania prezydencji określa obszary i zagadnienia, którym chciałby podczas swojego przewodnictwa poświęcić szczególną uwagę. Ich wybór nie jest łatwy, gdyż oprócz interesu narodowego każdego państwa, pod uwagę należy wziąć szereg czynników zewnętrznych.

Kluczowymi obszarami, na których skupi się Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w trakcie polskiej prezydencji, będą takie zagadnienia, jak: wdrażanie Europejskiej Przestrzeni Badawczej, przyszły program ramowy UE w zakresie badań i rozwoju technologicznego, program ramowy EURATOM, modernizacja uniwersytetów oraz mobilność naukowców i studentów. MNiSW już niebawem ogłosi swoje priorytety, które będą realizowane w obszarze właśnie tych zagadnień.

Ambicja i realizm

Określając priorytety swego przewodnictwa państwa członkowskie z zasady dokonują takiej ich selekcji, aby możliwe było osiągnięcie znaczącego postępu w wybranych obszarach. Większość z nich, jeśli nie wszystkie, są zwykle motywowane interesem narodowym, jednak to zdolność do utożsamienia ich z interesem ogólnoeuropejskim przesądza o pozytywnym odbiorze na forum unijnym. Liczba priorytetów prezydencji powinna być starannie dobrana. Zbyt ambitne podejście, opierające się na wielości wyznaczonych zadań, może się zakończyć niepowodzeniem. Istotne pozostaje zatem dokonanie udanej syntezy ambicji oraz realizmu. Cenione są przy tym prezydencje przyjmujące model pracy zorientowanej na rezultaty, którym towarzyszy transparentność działań oraz otwartość na kontakt z partnerami europejskimi.

W trakcie polskiego przewodnictwa Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie gospodarzem szeregu ważnych spotkań, m.in. nieformalnego posiedzenia Rady UE ds. Konkurencyjności oraz spotkania Grupy Roboczej ds. Badań, Komitetu Europejskiej Przestrzeni Badań i Innowacji (ERAC), Komitetu ds. Edukacji, Grupy Dyrektorów Generalnych ds. Szkolnictwa Wyższego czy Międzynarodowej Grupy koordynującej prace procesu bolońskiego.

Ewa Sharman

Resortowy Rzecznik Prezydencji