W ostatnich miesiącach nasza uwaga skupiona była na nowelizacji ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego. Teraz, kiedy emocje związane z procesem legislacyjnym już nieco opadły, trzeba się zastanowić, co dalej. Oczywiście, będziemy aktywnie włączać się w konsultowanie rozporządzeń ministerstwa. Równolegle jednak powinniśmy myśleć o sprawach, które nie zostały potraktowane w nowelizacji w sposób satysfakcjonujący. Były one jednym z tematów obrad posiedzenia Prezydium KRASP, które odbyło się – z udziałem minister Barbary Kudryckiej – w pięknym, nowoczesnym kompleksie dydaktycznym Politechniki Poznańskiej.

Jedną z istotnych kwestii, która nie znalazła należytego odzwierciedlenia w nowelizacji Prawa o szkolnictwie wyższym , jest poziom wynagrodzeń pracowników uczelni. Niskie płace stanowią poważną barierę dla rozwoju polskiej nauki, w szczególności dla zatrudniania w uczelniach najzdolniejszych absolwentów szkół wyższych. Aktualny system płacowy ogranicza ponadto możliwość pozyskiwania wykwalifikowanej kadry pracowników administracyjnych, niezbędnej do profesjonalnego zarządzania uczelniami. Dlatego zwróciliśmy się w uchwale do Rządu RP o zainicjowanie zmian legislacyjnych i podjęcie odpowiednich działań wykonawczych, które doprowadziłyby do osiągnięcia właściwego poziomu wynagrodzeń w szkolnictwie wyższym. Zaproponowaliśmy, aby zrealizować ten postulat poprzez zmianę - w trybie wniesienia projektu poselskiego popieranego przez Rząd - art. 151 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w taki sposób, by wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w uczelni publicznej, w poszczególnych grupach pracowników, była określana nie w relacji do tzw. kwoty bazowej, lecz do prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce, ustalanego na dany rok w ustawie budżetowej. Zasugerowaliśmy, aby - ze względu na trudną sytuację w obszarze finansów publicznych - proces wzrostu wynagrodzeń w szkolnictwie wyższym był rozłożony na 4 lata, począwszy od roku 2012.

Druga uchwała dotyczy akredytacji środowiskowej. Prezydium na poprzednim posiedzeniu stwierdziło, że - w obliczu nowych wyzwań wynikających z wprowadzania Krajowych Ram Kwalifikacji i związanej z tym konieczności zmian zasad i metod oceny jakości kształcenia - celowe jest powołanie pod auspicjami KRASP akademickiej komisji akredytacyjnej. Pisałam o tym w styczniowym numerze FA. Specjalny zespół roboczy opracował dokument Akademicka Komisja Akredytacyjna: założenia prawno-organizacyjne . Po zapoznaniu się z jego treścią Prezydium postanowiło przyjąć zaproponowaną koncepcję oraz zlecić kancelarii prawniczej przygotowanie dokumentów niezbędnych do ustanowienia przez KRASP Fundacji na rzecz Jakości Kształcenia, jako podmiotu, w ramach którego powołana zostanie Akademicka Komisja Akredytacyjna. Ostateczne decyzje dotyczące powołania fundacji zapadną na najbliższym posiedzeniu Zgromadzenia Plenarnego KRASP.

Jednym z tematów obrad tego Zgromadzenia Plenarnego będzie także nowa formuła egzaminów maturalnych i związane z tym zasady przyjęć na studia, które obowiązywałyby od roku 2014. Komisja ds. Kształcenia KRASP opracowała projekt zmian w formule egzaminów maturalnych, którego istotą jest ograniczenie liczby przedmiotów maturalnych i ich podział na dwie grupy. Projekt ten został przekazany rektorom uczelni członkowskich z apelem o konsultacje środowiskowe.

W przeddzień spotkania odbyło się wspólne posiedzenie Prezydium KRASP oraz delegacji Niemieckiej Konferencji Rektorów (HRK), na czele z jej przewodniczącą, prof. Margret Wintermantel. Tematyka wspólnych obrad obejmowała m.in. politykę finansowania szkolnictwa wyższego i nauki, w tym doświadczenia obu krajów związane z odpłatnością za studia. Członkowie Prezydium KRASP zapoznali się także z doświadczeniami naszych gości, związanymi z realizacją przez ostatnie kilka lat programu Exzellenzinitiative , mającego na celu wykreowanie silnych centrów badawczych w uczelniach.

Przebieg dyskusji wyraźnie wskazał, że – pomimo istotnych różnic w organizacji systemów szkolnictwa wyższego w Polsce i w Niemczech – w obu krajach występują podobne problemy. Okazało się także, że poglądy rektorów polskich i niemieckich uczelni na temat sposobów rozwiązywania tych problemów są sobie bliskie. Przykładem może być podobna wizja ewolucji systemów zapewniania jakości kształcenia, a także podobne postulaty dotyczące przyszłych programów UE.

Świadectwem tej zbieżności poglądów jest również treść dokumentu Opinion of four European Rectors’ Conferences on the Future of European Cohesion Policy , opracowanego z inicjatywy HRK przez zespół z udziałem przedstawicieli konferencji rektorów Austrii i Węgier oraz Polski. Dokument ten, przyjęty formalnie przez Prezydium KRASP i odpowiednie organy pozostałych konferencji rektorów, stanowi wkład środowiska akademickiego czterech ww. krajów w toczącą się w Europie dyskusję na temat przyszłości programów Unii Europejskiej wspierających badania naukowe w latach 2014-20. ☐