W pierwszym tygodniu listopada w Uniwersytecie Szczecińskim odbyło się piąte w bieżącej kadencji posiedzenie Zgromadzenia Plenarnego KRASP. Przedmiotem szczególnego zainteresowania uczestników, a także przedstawicieli mediów obecnych na konferencji prasowej, były kwestie wynikające z przyjęcia przez rząd projektu nowelizacji ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego.

Przyjęta w tej sprawie przez Zgromadzenie uchwała odzwierciedla mieszane odczucia rektorów związane z tym projektem. Z jednej strony bowiem przedłożona nowelizacja wprowadza wiele rozwiązań korzystnych dla uczelni i kierunkowo zgodnych z postulatami zawartymi w środowiskowym projekcie strategii rozwoju szkolnictwa wyższego na lata 2010-20, z drugiej zaś zawiera regulacje, co do których mamy poważne zastrzeżenia. Niepokój budzą zwłaszcza niektóre rozwiązania dotyczące ścieżki kariery akademickiej, polityki kadrowej oraz polityki finansowej. Nawet w tych obszarach, gdzie nowelizacja wprowadza korzystne zmiany – np. zwiększenie autonomii uczelni w zakresie uruchamiania nowych kierunków studiów z jednoczesnym wzrostem odpowiedzialności za jakość kształcenia – niektóre szczegółowe przepisy są wadliwe.

Przekazując przewodniczącemu Sejmowej Komisji Edukacji Nauki i Młodzieży – podczas publicznego wysłuchania w Sejmie projektu nowelizacji – uchwałę KRASP, zawierającą, obok uwag ogólnych, listę szczegółowych propozycji zmian projektu, wyraziłam przekonanie, że w ramach procesu legislacyjnego wskazane mankamenty zostaną usunięte. KRASP deklaruje gotowość udziału swoich ekspertów lub wspomagania w inny sposób prac komisji parlamentarnych, które będą zajmować się tekstem ustawy.

W cieniu spraw bieżących toczy się proces opracowywania strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce. Zadaniem powołanego przez min. Barbarę Kudrycką Forum Ekspertów jest takie skonstruowanie tej strategii, aby „wpasowywała się” ona w zestaw dziewięciu strategii rozwoju kraju, nad którymi pracuje obecnie rząd. Jak poinformował rektorów min. Zbigniew Marciniak, który przewodniczy pracom Forum, w tym kontekście – m.in. ze względu na układ i sposób sformułowania celów strategicznych i operacyjnych – podjęto decyzję, aby podstawą prac był środowiskowy projekt strategii, jednomyślne przyjęty na poprzednim posiedzeniu Zgromadzenia Plenarnego KRASP w maju br.

Przedmiotem obrad rektorów była – już niemal tradycyjnie – akredytacja środowiskowa. Wydaje się, że dojrzeliśmy do nowych rozwiązań w tym zakresie. Przewodniczący Komisji Akredytacyjnej KRASP, prof. Stanisław Chwirot, przedstawił koncepcję funkcjonowania systemu akredytacji środowiskowej w Polsce, której wyróżnikiem byłoby otwarcie na wszystkie podmioty prowadzące kształcenie na poziomie wyższym, a zarazem elitarność. Jej istotnym elementem byłoby utworzenie jednej środowiskowej agencji akredytacyjnej – Akademickiej Agencji Akredytacyjnej, która mogłaby mieć formę fundacji działającej pod patronatem KRASP. Zgromadzenie zaakceptowało tę propozycję i zleciło Komisji Akredytacyjnej KRASP przygotowanie szczegółowych rozwiązań.

Posiedzenie Zgromadzenia Plenarnego poprzedzone było, jak zwykle, obradami Prezydium. W porządku obrad znalazła się m.in. kwestia wsparcia przez KRASP uczelni medycznych, protestujących przeciwko zamierzeniom resortu zdrowia wynikającym z przepisów zawartych w projekcie Ustawy o działalności leczniczej oraz Ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty . W podjętej uchwale Prezydium KRASP podziela zaniepokojenie Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych zmianami skutkującymi koniecznością finansowania ze środków własnych uczelni ujemnych wyników finansowych lub zobowiązań szpitali klinicznych. Solidaryzuje się także ze stanowiskiem stwierdzającym, że wprowadzenie zmian w sposobie kształcenia lekarzy powinno być związane z zapewnieniem uczelniom medycznym środków finansowych niezbędnych do wprowadzenia nowych standardów kształcenia.

Równolegle z posiedzeniem Prezydium i Zgromadzenia Plenarnego KRASP w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy odbywała się konferencja Nierzetelność naukowa w Polsce , współorganizowana przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i „Forum Akademickie”. KRASP popiera inicjatywę organizowania tego typu spotkań i dyskutowania o przejawach patologii występujących w środowisku akademickim oraz sposobach zapobiegania nagannym zachowaniom. Warto przypomnieć, że już w 2004 r. Prezydium KRASP zajmowało się tą sprawą, podejmując Uchwałę w sprawie niewłaściwych zachowań w środowisku akademickim . KRASP potępia wszelkie udowodnione – w oparciu o analizę dokumentów przez kompetentne, powołane w tym celu ciała – przypadki naruszania prawa i dobrych obyczajów przez naukowców i nauczycieli akademickich, zwłaszcza piastujących kierownicze funkcje w uczelniach. Nie bagatelizując wagi i skali tego problemu trzeba jednak zauważyć, że pojawiające się w mediach stwierdzenia typu „nauka polska jest pełna hochsztaplerów”, będące odosobnionymi, wyrwanymi z kontekstu lub zniekształconymi wypowiedziami przedstawicieli środowiska akademickiego, wydają się przesadne i – stwarzając złudne poczucie bezpieczeństwa wśród rzeczywistych hochsztaplerów (nic mi nie grozi – jest nas przecież wielu!) – nie służą w istocie eliminowaniu zjawisk patologicznych. ☐