W pierwszym tygodniu maja odbyło się czwarte w bieżącej kadencji władz akademickich posiedzenie Zgromadzenia Plenarnego KRASP, poprzedzone – jak zwykle - obradami Prezydium. Rektorów gościły tym razem uczelnie kieleckie: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego oraz Politechnika Świętokrzyska. O tym, jak istotne było nasze posiedzenie, najlepiej świadczy fakt, że w trakcie trzydniowych obrad gościliśmy niemal w komplecie władze naszego resortu: prof. Barbarę Kudrycką, prof. Witolda Jurka, prof. Zbigniewa Marciniaka oraz prof. Jerzego Szweda.

Choć porządek obrad Zgromadzenia obejmował wiele istotnych dla uczelni tematów, takich jak partnerstwo publiczno-prywatne, czy kształcenie doktorantów, największy ciężar gatunkowy miały decyzje dotyczące strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce oraz przedłożonego przez ministerstwo projektu nowelizacji ustaw związanych ze szkolnictwem wyższym.

Zgromadzenie Plenarne KRASP, obradując wspólnie z Konferencją Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych (KRePSZ), niemal jednomyślnie podjęło uchwałę w sprawie przyjęcia przedstawionego publicznie po raz pierwszy na nadzwyczajnym posiedzeniu Zgromadzenia w grudniu ubiegłego roku dokumentu Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego 2010-2020 – projekt środowiskowy. Nie była to zwyczajna uchwała, dotyczyła bowiem przedsięwzięcia w pewnym sensie unikatowego. Prace nad Strategią były prowadzone przez Fundację Rektorów Polskich w imieniu konsorcjum, w skład którego wchodziły KRASP (w tym KRePSZ) oraz KRZaSP, reprezentujące ogromną większość polskich uczelni publicznych i niepublicznych. Udział w tych pracach wzięło łącznie około 200 osób, a opracowany projekt został poddany konsultacjom środowiskowym, których skala nie ma precedensu w historii szkolnictwa wyższego w Polsce. Przyjęcie przez Zgromadzenie uchwały popierającej Strategię można uznać za symboliczne zwieńczenie tego ogromnego przedsięwzięcia, zainicjowanego i zrealizowanego siłami środowiska. Nie powinno dziwić zatem, że jej przyjęcie powitano burzliwymi oklaskami, co miało miejsce po raz pierwszy w tej kadencji, a być może - w całej historii KRASP. Sądzę, że oklaski te wyrażały poczucie satysfakcji, że wspólnym wysiłkiem społeczności akademickiej zostało wykonane dzieło otwierające przed szkolnictwem wyższym w Polsce nowe perspektywy.

Środowiskowy projekt Strategii zachowuje właściwą równowagę między nowoczesnością w sferze zarządczej a przywiązaniem do cenionych przez środowisko akademickie tradycyjnych wartości uniwersyteckich. Takie właśnie podejście powinno stanowić podstawę kształtowania systemu szkolnictwa wyższego, obecnie i w przyszłości. Dlatego też Zgromadzenie uznało, że ten właśnie projekt powinien stanowić podstawę do przygotowania projektu narodowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce i zwróciło się do Rządu RP o niezwłoczne podjęcie prac nad taką strategią.

Budowanie narodowej strategii rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce na bazie projektu środowiskowego ma dla polskich uczelni kluczowe znaczenie wobec faktu, że „konkurencyjny” projekt, zrealizowany przez konsorcjum utworzone przez Ernst & Young oraz Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, przedstawia - wbrew rozpowszechnianym w niektórych mediach tezom – zasadniczo inną, silnie scentralizowaną wizję funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego, w której autonomia uczelni i samorządność akademicka zostałyby poważnie ograniczone.

Drugim bardzo ważnym tematem obrad Zgromadzenia była ocena przedłożonego przez ministerstwo projektu nowelizacji ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego. W przyjętym stanowisku z jednej strony z zadowoleniem odnotowaliśmy, że zaproponowana nowelizacja wprowadza wiele rozwiązań oczekiwanych przez środowisko akademickie i kierunkowo zgodnych z postulatami zawartymi w naszym projekcie Strategii oraz wypracowanym wspólnie przez KRASP i PAN modelu kariery akademickiej, z drugiej zaś – wskazaliśmy na istotne mankamenty konsultowanego projektu ustawy.

Stwierdziliśmy, że – mając ograniczony charakter – nowelizacja nie powinna obejmować kontrowersyjnych rozwiązań o charakterze systemowym, sprzecznych z postulatami zawartymi w środowiskowym projekcie Strategii. Nasze wątpliwości wzbudziły niektóre z proponowanych rozwiązań merytorycznych, zwłaszcza że trudno jest ocenić ich znaczenie i celowość rozwiązań bez znajomości, chociażby w zarysie, związanych z nimi przepisów wykonawczych. Ponadto, za wymagające znaczących korekt uznaliśmy sformułowane w projekcie definicje wielu pojęć, dotyczących zwłaszcza systemu kształcenia.

W tym kontekście z uznaniem przyjęliśmy prowadzone ostatnio działania kierownictwa ministerstwa zmierzające do doskonalenia projektu nowelizacji poprzez konsultowanie wybranych kwestii w trybie roboczym z ekspertami reprezentującymi KRASP oraz RGSW. Zadeklarowaliśmy gotowość udziału naszych ekspertów, w tym przedstawicieli uczelni, które przygotowały obszerne opinie dotyczące przedłożonej nowelizacji, w dalszych konsultacjach tego typu. Uwzględniając znaczenie, jakie proponowane zmiany ustawowe będą miały dla przyszłości szkół wyższych w Polsce, uznaliśmy, że skierowanie projektu nowelizacji do dalszych prac legislacyjnych powinno nastąpić dopiero po wypracowaniu jego kolejnej wersji, popieranej przez wyraźną większość środowiska akademickiego.