Głównym punktem obrad lutowego posiedzenia plenarnego Rady Głównej była dyskusja nad środowiskowym projektem strategii rozwoju szkolnictwa wyższego, przedstawionym opinii publicznej w grudniu ubiegłego roku. Zasadnicze propozycje strategii przedstawił prof. Jerzy Woźnicki, koncentrując się na kwestiach, które wywołały dotychczas największy oddźwięk i/lub kontrowersje. Dokonał także porównania podstawowych założeń i celów strategii z propozycjami zawartymi w strategii opracowanej na zamówienie MNiSW przez firmę Ernst & Young wraz z Instytutem Badań nad Gospodarką Rynkową. Zapis dyskusji zostanie dołączony do protokołu z posiedzenia Rady. Dalszy ciąg dyskusji odbędzie się na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady 3 marca, na którym prof. Stefan Jackowski przedstawi strategię opracowaną na zamówienie MNiSW. Rada planuje przedstawić swoją opinię w sprawie obu strategii w kwietniu, z uwzględnieniem dyskusji odbywających się w innych gremiach. Przedstawiciele Rady uczestniczyli dotychczas w dyskusjach, które odbyły się w: Fundacji na rzecz Nauki Polskiej – 17 lutego, Instytucie Lecha Wałęsy – 19 lutego, Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich – 20 lutego.

10 lutego odbyło się spotkanie poświęcone sprawie ewentualnego utworzenia Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W wyniku spotkania przyjęto następujące stanowisko, które przytaczam w całości ze względu na wagę sprawy:

„W związku z pracami nad strategią rozwoju szkolnictwa wyższego i jej wdrożeniem wraz ze strategią rozwoju nauki uważamy, że:

Należy utworzyć pochodzące z wyboru przedstawicielstwo reprezentujące całą naukę polską.

Dla skutecznej realizacji strategii w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego przedstawicielstwo to powinno być połączone z obecnie istniejącą Radą Główną Szkolnictwa Wyższego pod nazwą Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (RGNiSW).

Zadaniem RGNiSW powinno być współdziałanie z ministrem właściwym ds. nauki i szkolnictwa wyższego, innymi organami władzy i administracji publicznej oraz instytucjami naukowymi, akademickimi i gospodarczymi we wszystkich sprawach dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego, zwłaszcza w kształtowaniu polityki państwa i realizacji przyjętych strategii w tych obszarach.

Umocowanie, status i rola RGNiSW w ładzie instytucjonalnym nauki i szkolnictwa wyższego powinny wynikać z przyjętych uprzednio strategii rozwoju tych obszarów i być przedmiotem oddzielnej, dedykowanej tym kwestiom ustawy.

Przyjęcie powyżej proponowanych rozwiązań nie powinno zakłócić biegnącego obecnie procesu legislacyjnego związanego z reformą nauki i szkolnictwa wyższego”.

Pod stanowiskiem tym podpisali się profesorowie: Andrzej Białas, prezes PAU, Katarzyna Chałasińska−Macukow, przewodnicząca KRASP, Michał Kleiber, prezes PAN, Józef Lubacz, przewodniczący RGSW, Leszek Rafalski, przewodniczący RG JBR, Kazimierz Stępień, przewodniczący RN, Waldemar Tłokiński, przewodniczący KRZaSP.

Rada podjęła uchwałę w sprawie projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie MNiSW w sprawie kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania środków finansowych na działalność statutową. Rada wyraziła wątpliwość, czy wobec spodziewanego wejścia w życie pakietu ustaw dotyczących obszaru nauki, racjonalne jest wprowadzenie rozporządzenia, które zakłada kategoryzację odmienną od przewidzianej w tych ustawach, bowiem rozporządzenie to może naruszyć konsens wypracowany przez społeczność naukową, dotyczący zasad kategoryzacji zapisanych w projektach ustaw – konsens oparty m.in. na przewidywanych skutkach tej kategoryzacji. Rada wyraziła przekonanie, że właściwszym byłoby przeprowadzenie kategoryzacji według zasad obowiązującego rozporządzenia, do której jednostki akademickie przygotowywały się od kilku lat (zasadnie spodziewając się stabilności prawa i przewidywalnych warunków jego funkcjonowania), bądź wprowadzenie takiej nowelizacji tego rozporządzenia, która przybliżałaby do rozwiązań przewidzianych w projektach ustaw o nauce. Rada wyraziła też opinię, że uzasadnienie projektu rozporządzenia nie jest wystarczające do dokonania rzetelnej jego oceny merytorycznej, gdyż nie zostało poparte analizą, która dawałaby wyobrażenie o spodziewanych efektach proponowanej nowelizacji zasad kategoryzacji w odniesieniu do całego obszaru nauki, jak i do relatywnego pozycjonowania instytucji naukowych.

Na posiedzeniu plenarnym 21 stycznia Rada podjęła uchwałę w sprawie poselskiego projektu ustawy o utworzeniu Akademii Sztuki w Szczecinie, w której, doceniając tę inicjatywę, wyraziła opinię, iż przedłożony projekt nie spełnia wymogów przewidzianych prawem dla aktów prawnych powołujących uczelnie publiczne. Opinia ta była szeroko komentowana, także w mediach. Opinię Rady uzasadniłem na wspólnym posiedzeniu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu Sejmu RP 17 lutego.