Neurogeneza. Do czego służą nowe neurony w mózgu dorosłych zwierząt?

Do czego służą nowe neurony w mózgu dorosłych zwierząt? Marta Grabiec


Naszym życiem psychicznym od zawsze interesowali się poeci i filozofowie. Jednak dopiero naukowcy, i to stosunkowo niedawno, ustalili z całą pewnością, że siedzibą naszych funkcji psychicznych jest mózg, a nie serce. Od mniej więcej 150 lat naukowcy metodycznie badają budowę i funkcje tego najbardziej złożonego i tajemniczego z naszych organów. Aby przezwyciężyć kolejne przeszkody, musieli oni stworzyć wiele nowych metod badawczych, przetestować tysiące hipotez i rozstrzygnąć setki kontrowersji.

Jedna z takich kontrowersji dotyczyła odpowiedzi na pytanie, czy w mózgu dorosłych zwierząt powstają nowe neurony, czy też podziały komórkowe ustają po okresie rozwoju. Jeszcze na przełomie XIX i XX wieku panował pogląd, że w ośrodkowym układzie nerwowym dorosłych ssaków, a także innych zwierząt, nie ma generacji neuronów. Jeden z najwybitniejszych uczonych tego okresu, Ramón y Cajal, twierdził, że w układzie nerwowym ssaków podziały komórkowe ustają w okresie prenatalnym i wtedy też występuje w nim maksymalna liczba komórek, która w okresie pourodzeniowym może się już tylko zmniejszać na skutek procesów patologicznych lub w wyniku starzenia się organizmu. Twierdzenie to stało się dogmatem na kilkadziesiąt lat.

W latach sześćdziesiątych XX wieku Altmann i Bayer zaobserwowali podziały komórkowe prowadzące do wytwarzania nowych neuronów w dwóch strukturach mózgu szczura. Mimo to ich wyniki nie zyskały wówczas uznania, gdyż trudno było wykluczyć, że w podziałach tych generowane są jedynie komórki glejowe. Nieco później użyto bromodeoksyurydyny, która będąc analogiem jednej z zasad wbudowuje się w DNA nowo powstałych komórek i jest dobrym znacznikiem (markerem) podziałów komórkowych. Pozwoliło to na odkrycie, że w pewnych strukturach mózgu dorosłych ptaków śpiewających nowe neurony powstają sezonowo, gdy zaczynają na wiosnę śpiewać po przerwie zimowej. Ten sam marker umożliwił Erikssonowi w latach dziewięćdziesiątych XX wieku wykazanie, że nowe neurony powstają w mózgu dorosłego człowieka w tych samych strukturach, co w mózgu szczura. (...)

Pełny tekst w wydaniu drukowanym.
Mgr inż. Marta Grabiec, biotechnolog, jest doktorantką w Laboratorium Neurobiologii Rozwoju i Ewolucji Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego w Warszawie.