Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Nowa struktura

Zgodnie z nowym statutem MNiSW, który obowiązuje od 1 stycznia, strukturę resortu tworzy 14 zamiast dotychczasowych 20 departamentów. Zmiany nie polegają jedynie na połączeniu niektórych departamentów czy likwidacji innych, ale na zupełnie nowym podziale zadań.

Jak wyjaśnia ministerstwo, zmiany w MNiSW są wynikiem reformowania systemu nauki i szkolnictwa wyższego. Chodzi m.in. o połączenie struktur wspierających naukę i szkolnictwo wyższe oraz optymalizację procesu zarządzania środkami unijnymi i środkami budżetowymi w finansowaniu obu dziedzin. Odrębność tych dziedzin zachowana została jedynie w niezbędnych funkcjach.

Niektóre zmiany organizacyjne wydają się oczywiste i nie wymagają komentarza, np. informację i promocję postanowiono włączyć do zadań Gabinetu Ministra. Największe zmiany dotyczą grupy departamentów obsługujących szkolnictwo wyższe. Nie ma już zatem czterech odrębnych departamentów obsługujących studentów, pracowników, inwestycje i sprawy organizacyjne. Są dwa: jeden zajmujący się sprawami finansowymi i drugi, który ma pieczę nad sprawami organizacyjnymi. I taka zmiana wydaje się mieć klarowną intencję: finanse do jednej jednostki, a organizacja do drugiej. Wciąż bardzo rozbudowane pozostają departamenty zajmujące się problematyką międzynarodową. Mamy zatem z jednej strony Departament Obsługi Programów Międzynarodowych i Uznawalności Wykształcenia, a z drugiej Departament Spraw Europejskich i Współpracy Międzynarodowej, choć wydaje się, że zakres semantyczny nazwy tego drugiego zawiera w sobie to, na co wskazuje nazwa pierwszego. Na dodatek szereg zagadnień z zakresu współpracy międzynarodowej podlega jeszcze kilku innym departamentom. Kontrola i nadzór znajdą się w odrębnym departamencie, ale myli się ten, kto sądzi, że będą dotyczyły i nauki, i szkolnictwa wyższego. Na ten poziom „łączenie struktur” obu dziedzin nie dotarło.

Można komentować w ten sposób jeszcze inne zmiany organizacyjne. Ale sądzę, że wystarczy takie podsumowanie: z pewnością nowa struktura MNiSW odzwierciedla w jakiś sposób zmiany wprowadzane w obu obszarach, którymi zawiaduje ministerstwo. Nie jest jednak bardzo klarowna. Z drugiej jednak strony, stworzenie bardzo przejrzystej struktury, np. w postaci 5−6 departamentów, mogłoby spowodować, że powstałyby jednostki ogromne, które wymagałyby podziału na mnóstwo wydziałów. Teraz naukowców (zapewne ministerialnych urzędników także) czeka okres przystosowania się do nowych rozwiązań organizacyjnych. Na pytanie, czy nowy podział poprawi funkcjonowanie resortu, będziemy mogli odpowiedzieć za jakiś czas, obserwując nie tylko sprawność przeprowadzania reformy nauki i szkolnictwa wyższego, ale przede wszystkim – rezultaty tych reform.

Komisja Dyscyplinarna przy RGSW

Dyscyplina i etyka

Od lewej prof.prof.: E. Gruza, Z. Świda, B. Kudrycka, J. Błażejowski

Pierwsze w nowej, czteroletniej kadencji posiedzenie Komisji Dyscyplinarnej przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego odbyło się 9 stycznia br. w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jest to komisja odwoławcza drugiej instancji w sprawach dyscyplinarnych i liczy 30 członków, w tym 5 studentów. Nową jej przewodniczącą została prof. Ewa Gruza, prawnik, kryminolog z Uniwersytetu Warszawskiego (wywiad z prof. Gruzą na str. 18).

Minister Barbara Kudrycka podziękowała „za pracę na rzecz wzmacniania dyscypliny nauczycieli akademickich” komisji ubiegłej kadencji, kierując te podziękowania – i dając temu wyraz poprzez nagrodę – na ręce jej poprzedniej przewodniczącej, prof. Zofii Świdy. Minister Kudrycka przedstawiła też założenia zmian systemowych w kwestii naruszeń norm etycznych i odpowiedzialności dyscyplinarnej, które realizuje resort w ramach reformy. Część tych zmian znalazła się już w pakiecie ustaw obejmujących naukę, a część pojawi się wraz z pakietem ustaw dotyczących szkolnictwa wyższego, który ma być zaprezentowany w pierwszym kwartale tego roku. Najważniejsze z nich to powołanie komisji etyki przy PAN, zakaz ubiegania się o środki z grantów oraz środki europejskie przez osoby ukarane za naruszenie norm etycznych oraz zakaz nepotyzmu wpisany już do ustaw o PAN i instytutach badawczych, a zapowiedziany w ustawie o szkolnictwie wyższym. Zwróciła się też do komisji o aktywne włączenie się w walkę z nieuczciwością, także poprzez szersze działania profilaktyczne oraz poprosiła o wypracowanie propozycji koniecznych systemowych rozwiązań dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej i etyki naukowej.

Prof. Świda zwracała uwagę na konieczność zmiany niektórych przepisów, m.in. ograniczenia odwołań do Sądu Apelacyjnego jako trzeciej instancji jedynie do kary wykluczenia z zawodu nauczyciela akademickiego oraz mówiła o konieczności uwzględnienia specyfiki pracy w komisjach pierwszej instancji, gdzie często orzekają nieprawnicy. Dzieliła się także doświadczeniami z działalności komisji poprzedniej kadencji. Problemem jest m.in. przedawnianie się niektórych przewinień. Przepisy przewidują tu okres nie dłuższy niż 5 lat od popełnienia czynu albo, jeśli to jest przestępstwo, nie dłuższy niż ustawowa granica przedawnienia. Wątpliwości i problemy pojawiają się także przy kwestiach jawności pracy komisji, przestrzegania procedur, składów komisji orzekających, interpretacji poszczególnych przypadków, np. związanych z plagiatem. Nowi członkowie zwracali uwagę na potrzebę stworzenia komentarza prawnego, który ułatwiałby pracę i był pomocą w podejmowaniu decyzji.

Nowa przewodnicząca, prof. Gruza, zapowiedziała pełną otwartość na współpracę w wypracowywaniu zasad wzmacniających działania etyczne, ale mówiła równocześnie o konieczności przestrzegania zasady domniemania niewinności i prawa ochrony dóbr osobowych np. przy tworzeniu rejestru osób ukaranych dyscyplinarnie i konsekwencjach związanych z występowaniem o granty oraz konieczności unifikacji i uproszczenia rozproszonych dotychczas przepisów dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej. Komisja podjęła pierwsze działania wyznaczając składy orzekające w sprawach, które wpłynęły do niej w drugiej połowie ubiegłego roku.

Konferencja Rektorów Polskich Uczelni Technicznych

Tradycja i współczesność

Od lewej prof.prof.: A. Karbownik, T. Krzyżyński, A. Sobkowiak, A. Tajduś, B. Smólski, J. Krysiński, A. Hamrol

Kolejne posiedzenie Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych odbyło się w Krakowie w dniach 15−16 stycznia w Akademii Górniczo−Hutniczej i było równocześnie częścią obchodów 90−lecia uczelni. Początki jej powstania to rok 1913, kiedy na wniosek krakowskich profesorów, nawiązując do tradycji Akademii Górniczej założonej przez Stanisława Staszica w Kielcach, najwyższym postanowieniem cesarza Franciszka Józefa powołano Akademię Górniczą w Krakowie. Wybuch I wojny światowej uniemożliwił jednak rozpoczęcie jej działania. Dopiero w roku 1918 uchwałą Rady Ministrów RP ponownie została powołana Akademia Górnicza w Krakowie. Rok później, w październiku 1919 roku, naczelnik Józef Piłsudski dokonał jej uroczystego otwarcia. Dziś jest jedną z największych i najsilniejszych polskich uczelni technicznych, a 3850 jej pracowników kształci na 30 kierunkach oraz 170 specjalnościach 33,5 tys. studentów.

Tematy posiedzenia koncentrowały się jednak na sprawach aktualnych. O potrzebie utworzenia wydziału nauk technicznych Polskiej Akademii Umiejętności, mającej siedzibę w Krakowie, mówił prof. Ryszard Tadeusiewicz. – W Polsce mamy blisko 2 tys. naukowców związanych z naukami technicznymi i taki wydział PAU jest potrzebny – argumentował. Starania te poparł prof. Władysław Włosiński, przewodniczący Wydziału Nauk Technicznych PAN oraz, w specjalnym stanowisku, KRPUT.

Sprawy związane z kwestiami podatkowymi, a szczególnie z kosztami uzyskania przychodu od praw autorskich, omawiał prof. Tadeusz Więckowski, rektor PWr. Od 2007 r. zakres prac, jaki może być objęty wyższą stawką (50 proc.), ustala pracodawca. Uczelnie stosują różne rozwiązania, co powoduje czasem kontrowersje i reakcje organów skarbowych. Postanowiono powołać zespół, który wypracuje wspólne stanowisko.

Na przykładach PP, PWr. i AGH rektorzy omawiali kwestie związane z grantami i inwestycjami w ramach funduszy europejskich. Pojawia się tu cały szereg problemów i wątpliwości. Najpoważniejszym z nich jest sprawa kosztów niekwalifikowanych, które uczelnia musiałaby zwracać budżetowi państwa. Szkoły wyższe, wśród zmieniających się interpretacji, muszą podejmować decyzje już teraz, tymczasem urzędnicy, np. z urzędów marszałkowskich, będą je weryfikować po zakończeniu inwestycji, czyli za 2−3 lata. Korzystne natomiast dla uczelni okazało się osłabienie złotówki i spadek cen usług budowlanych.

Kolejną omawianą kwestią były oceny okresowe pracowników. Tu doświadczenia uczelni były różne. Sparametryzowaną i bardzo rozbudowaną ocenę przeprowadzają np. PŁ i AGH, wyciągając przy tym daleko idące konsekwencje, np. w płacach oraz pozbywaniu się pracowników ocenianych jako mało przydatnych dla uczelni.

Dyskutowano także o konieczności uzyskania 6 uprawnień do doktoryzowania potrzebnych do posługiwania się po roku 2010 nazwą politechnika. Uczelnie, które dopiero starają się o ten komplet uprawnień, postulowały, aby przedłużyć termin do roku 2015. Padały też głosy, aby przy zmianie obecnej ustawy o szkolnictwie wyższym, całkowicie odejść od tego wymogu. Problem dotyczy także innego typu uczelni i odpowiednią uchwałę skierowano do KRASP.

Uczelnie techniczne postanowiły kontynuować wspólnie z Fundacją „Perspektywy” rozpoczętą przed rokiem i dobrze rozwijającą się akcję „Dziewczyny na Politechniki”. W tym roku kulminacją i dniem otwartym w uczelniach tylko dla kobiet będzie 2 kwietnia – okres podejmowania ostatecznych decyzji o wyborze uczelni.

Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny

Inny ZUT

Do niedawna skrót ZUT kojarzył się z Zakładem Uzgodnień Technicznych. Od 1 stycznia jednak rozpoczął działalność inny ZUT – Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny powstał z połączenia szczecińskich uczelni: istniejącej od 1954 r. Akademii Rolniczej i politechniki powołanej w 1946 r. Pomysł na tworzenie uniwersytetu z połączenia mniejszych uczelni ma już w Polsce pewną tradycję. Także w Szczecinie mówiono kiedyś o włączeniu innych uczelni do Uniwersytetu Szczecińskiego. Potem myślano o połączeniu AR z Pomorską Akademią Medyczną. Ostatecznie połączyły się uczelnie, które, jak się wydaje, najbardziej do siebie pasują.

PSz. wniosła w wianie 6 wydziałów, AR zaś – 4. Obecnie strukturę ZUT tworzy 10 wydziałów: Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt, Wydział Budownictwa i Architektury, Wydział Ekonomiczny, Wydział Elektryczny, Wydział Informatyki, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Wydział Techniki Morskiej, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej. Jednostki pozawydziałowe ZUT to m.in.: Instytut Fizyki, Studium Matematyki, Studium Kultury, Zakład Doświadczalny w Lipniku i Ostoi oraz Ośrodek Szkoleniowo−Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej w Ostoi.

Jednostki uczelni mają 15 uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora (w zakresie: agronomii, automatyki i robotyki, budownictwa, budowy i eksploatacji maszyn, ekonomii, elektrotechniki, informatyki, inżynierii materiałowej, inżynierii chemicznej, kształtowania środowiska, ogrodnictwa, rybactwa, technologii chemicznej, technologii żywności i żywienia, zootechniki) oraz 9 uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego (w zakresie: elektrotechniki, informatyki, budowy i eksploatacji maszyn, inżynierii chemicznej, technologii chemicznej, rolnictwa, agronomii, rybactwa oraz technologii żywności i żywienia).

Kadrę akademicką ZUT stanowią 1162 osoby, w tym 126 profesorów tytularnych, 154 doktorów habilitowanych, 705 doktorów oraz 177 innych nauczycieli akademickich. Ponadto uczelnia zatrudnia ponad 1100 innych pracowników.

Obecnie naukowcy z ZUT realizują 139 projektów badawczych finansowanych przez MNiSW i 8 projektów w ramach Programów Ramowych UE. Ponadto uczelnia realizuje 35 innych projektów finansowanych z funduszy europejskich.

Uniwersytet oferuje 32 kierunki kształcenia. Obecnie w ZUT zdobywa wiedzę 15 389 studentów, w tym 11 333 na studiach stacjonarnych i 4056 na niestacjonarnych.

Obiekty dydaktyczno−naukowe mają ok. 300 tys. m2 powierzchni. Rozmieszczone są w 5 dużych kampusach na terenie Szczecina. Uczelnia posiada też gospodarstwa i ośrodki doświadczalne o powierzchni ponad 1,2 tys. ha. Pracownicy ZUT spoza Szczecina mają do dyspozycji 2 hotele oferujące 492 miejsca. Zamiejscowi studenci mogą korzystać z 7 akademików, w których znajduje się prawie 3 tys. miejsc noclegowych.

Inauguracyjne posiedzenie Senatu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego odbyło się 16 stycznia. Wzięło w nim udział 100 senatorów, po 50 z każdej z tworzących ZUT uczelni. Rektorem nowej uczelni został prof. Włodzimierz Kiernożycki, dotychczasowy rektor PSz., a jego głównym zastępcą, prorektorem ZUT ds. organizacji i rozwoju uczelni – prof. Jan B. Dawidowski, dotychczasowy rektor AR.

Uczelnie w statystyce

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

23 października ub.r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie nazwy Akademii Ekonomicznej w Poznaniu na Uniwersytet Ekonomiczny. Prezydent RP podpisał ją 28 listopada. Od 28 grudnia uczelnia nosi nową nazwę.

Powstała ponad 80 lat temu. 12 października 1926 r. po raz pierwszy zainaugurowano rok akademicki w prywatnej Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu, która w 1938 uzyskała status akademii. W 1950 uczelnia została upaństwowiona i przemianowana na Wyższą Szkołę Ekonomiczną. W 1974 otrzymała nazwę Akademia Ekonomiczna oraz prawo nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego.

Obecnie strukturę uczelni tworzy 5 wydziałów: Ekonomii, Gospodarki Międzynarodowej, Informatyki i Gospodarki Elektronicznej, Towaroznawstwa oraz Zarządzania. Strukturę wydziałów tworzy 60 katedr. Ponadto w uczelni funkcjonuje 18 innych jednostek organizacyjnych, m.in.: Biblioteka Główna, Wydawnictwo, Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych oraz Studium Wychowania Fizycznego i Sportu, a także pozawydziałowe centra badawcze. Uczelnia posiada 6 dydaktycznych ośrodków zamiejscowych.

Wydziały UEP posiadają 6 uprawnień do nadawania stopnia doktora nauk ekonomicznych w zakresie ekonomii, towaroznawstwa oraz nauk o zarządzaniu oraz 5 uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego w tym samym zakresie.

UEP zatrudnia 116 profesorów, w tym 53 z tytułami naukowymi; 282 adiunktów, wśród nich 10 doktorów habilitowanych oraz 118 asystentów, w tym 14 z doktoratami. Także 2 kustoszy dyplomowanych zatrudnionych jest na etatach nauczycieli akademickich. W administracji i obsłudze pracuje niecałe 500 osób. W 2008 r. w UEP realizowano 66 projektów badawczych finansowanych przez MNiSW, w tym 39 grantów, 19 projektów promotorskich i 8 SPUB−M; ponadto 437 projektów w ramach zadań własnych i statutowych. Uczeni z UEP uczestniczyli w realizacji 9 projektów finansowanych w ramach Programów Ramowych UE. Na zlecenie podmiotów gospodarczych prowadzili 10 projektów.

Na 10 kierunkach i 51 specjalnościach kształci się ponad 12 tys. osób, w tym blisko 7 tys. na studiach stacjonarnych i ponad 5 tys. na studiach niestacjonarnych. Ponadto 3,2 tys. osób uczęszcza na studia podyplomowe, a 615 na doktoranckie. W UEP kształci się 232 obcokrajowców.

Księgozbiór Biblioteki Głównej liczy ponad 400 tys. woluminów, z czego ok. 40 proc. znajduje się w wolnym dostępie.

Uczelnia dysponuje 5 budynkami dydaktycznymi, w tym przedwojennym gmachem głównym i charakterystycznym Collegium Altum. Posiada też halę sportową i 3 akademiki.

Politechnika Świętokrzyska

Wielka modernizacja

W 2013 roku budynki Politechniki Świętokrzyskiej mają wyglądać jak nowe. Powstanie też aula na 600 osób, a 6 najważniejszych laboratoriów otrzyma nowoczesne wyposażenie. Stanie się tak dzięki środkom unijnym z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. 27 listopada 2008 uczelnia podpisała z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości umowę na realizację projektu MODIN II. Projekt ten jest kontynuacją zrealizowanego w latach 2004−06 projektu „MODIN – Modernizacja Infrastruktury Edukacyjnej Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach”, współfinansowanego przez UE ze środków na rozbudowę i modernizację infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. W ramach tamtego programu wykonano termomodernizację budynków dydaktycznych, remont 2 hal laboratoryjnych i sali do wychowania fizycznego. W 3 domach studenckich zainstalowano Internet.

Prof. Stanisław Adamczak, rektor PŚw., wyjaśnia, że budynki uczelni zostały wzniesione w latach 70. ub. wieku w technologiach, które nie spełniają współczesnych wymogów. – Ta modernizacja da podstawę do zdynamizowania rozwoju dydaktycznego i naukowego uczelni – mówi.

Program MODIN II obejmuje budowę auli na 600 miejsc, dalsze prace przy modernizacji budynków dydaktycznych i hal laboratoryjnych oraz rozbudowę bazy aparaturowej laboratoriów. Autorem projektu auli jest arch. Mariusz Rodak z radomskiej Pracowni Projektowej Royal−Projekt. Projekt wykonawczy przygotowała firma DETAN z Kielc. Budynek, w którym znajdzie się nowa aula, będzie miał 1640,67 m2 powierzchni użytkowej i kubaturę 8234,67 m3. Będzie możliwość podziału auli na 3 mniejsze audytoria. Projekt przewiduje podział funkcjonalny sali za pomocą przesuwanych i składanych ścian o wymaganej izolacyjności akustycznej. Operacja rozłożenia (złożenia) ścian trwa ok. 3–5 minut. Każda z uzyskanych w ten sposób sal wykładowych może funkcjonować oddzielnie. Każda będzie mieć oddzielne sterowanie oświetleniem, klimatyzację oraz automatyczną obsługę projekcji podczas wykładu.

Po modernizacji hal 6 najważniejszych laboratoriów PŚw. (Laboratorium Komputerowych Pomiarów Wielkości Geometrycznych, Laboratorium Mechaniki Pękania, Laboratorium Konstrukcji Betonowych i Diagnozowania Obiektów Technicznych, Laboratorium Elektrotechniki Pojazdowej, Laboratorium Pomiarów Jakości Energii oraz Centrum Laserowych Technologii Metali) zostanie wyposażonych w najwyższej jakości sprzęt naukowo−badawczy.

Przewiduje się, że wszystkie prace zostaną sfinalizowane do końca 2013 roku. Ich koszt wyniesie 125 194 724 zł. Dofinansowanie projektu ze środków publicznych ma wynieść 95 248 411 zł (76,25 proc.). Pozostałe 23,65 proc. kosztów inwestycji to wkład własny Politechniki Świętokrzyskiej. Rektor Adamczak ma nadzieję, że część tych środków uda się uzyskać od ministerstwa nauki.

Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Złoto za rozsiewacz substratu

Podczas XI Targów Gospodarki Leśnej, Przemysłu Drzewnego i Ochrony Środowiska „EKO−LAS” w Tucholi złotym medalem nagrodzono szkółkarski rozsiewacz substratu opracowany w Katedrze Mechanizacji Prac Leśnych krakowskiego UR przez zespół w składzie: prof. Józef Walczyk, dr inż. Paweł Tylek oraz mgr inż. Łukasz Mateusiak. Prace sfinansowała Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych. Wkrótce urządzenie trafi do szkółek leśnych w całej Polsce.

Rozsiewacz składa się z trzech elementów: dozownika z podajnikiem podłogowym, glebogryzarki i wału strunowego. Są one sterowane niezależnie za pomocą hydrauliki siłowej. Konstrukcja poszczególnych części umożliwia ich niezależną eksploatację. Rozsiewacz współpracuje z typowym ciągnikiem rolniczym.

W szkółkarstwie leśnym coraz częściej stosuje się mikoryzację sadzonek, zwłaszcza tych, które mają być wysadzane w gleby zdegradowane, np. gleby porolne, nieużytki poprzemysłowe, wyrobiska czy gleby leśne zdegradowane przez pożarzyska wielkopowierzchniowe i infrastrukturę drogową. Metodę szczepienia podłoża dla sadzonek opracował prof. Stefan Kowalski z Katedry Fitopatologii Leśnej UR w Krakowie. Lasy Państwowe wdrożyły wytwarzanie biopreparatu na bazie aktywnego szczepu grzyba Hebeloma crustuliniforme, który umożliwia wykonanie sterowanej mikoryzacji sadzonek hodowanych na substratach torfowych. Obecnie w ok. 50 szkółkach leśnych w Polsce produkuje się w ten sposób ok. 10 mln sadzonek rocznie. Produkcja sadzonek tą metodą będzie rosła. Dotychczas szczepienie podłoża biopreparatem grzybowym wykonywano ręcznie. Rozsiewacz opracowany w Krakowie ma zmechanizować technologię hodowli sadzonek zmikoryzowanych w szkółkach gruntowych. Umożliwia bowiem wykonanie trzech zabiegów agrotechnicznych – precyzyjne dozowanie substratu zawierającego szczepionkę mikoryzową, mieszanie substratu z podłożem do głębokości ok. 15 cm, formowanie kwatery siewnej i wałowanie gleby – podczas jednego przejazdu.

Uniwersytet Śląski w Katowicach

30 lat katowickiego WRiTV

Wydział Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego powstał w 1978 roku. Jednym z jego pierwszych wykładowców był obecny patron. Dotychczas wydział ukończyło 1084 absolwentów. Dziś na trzech kierunkach – reżyseria, realizacja obrazu telewizyjno−filmowego i fotografia oraz organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej – kształci się tam 518 osób, w tym 202 na studiach stacjonarnych i 316 na niestacjonarnych. Studia podejmowali tu studenci zagraniczni, m.in. z: Grecji, Wietnamu, USA, Kanady, Szwecji, Meksyku, Kolumbii, Syrii, Wenezueli, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Japonii.

Wydział posiada uprawnienia do nadawania stopnia doktora sztuki w dziedzinie sztuk filmowych.

Strukturę wydziału tworzą zakłady: Zarządzania Mediami i Organizacji Produkcji Filmowej i Telewizyjnej, Reżyserii Telewizyjno−Filmowej oraz Realizacji Obrazu Telewizyjno−Filmowego. Obecnie kadrę wydziału stanowi 8 profesorów tytularnych, 9 doktorów habilitowanych, 9 doktorów i 4 magistrów.

Katowicki WRiTV zatrudnia jako wykładowców wiele wybitnych postaci filmu, telewizji i fotografii. Reżyserię wykładają m.in. profesorowie Krzysztof Zanussi i Jerzy Stuhr, dr hab. Filip Bajon, doktorzy Magdalena Piekorz, Maciej Pieprzyca i Michał Rosa oraz mgr Marcin Wrona. Dział filmu dokumentalnego prowadzi dr hab. Andrzej Fidyk. Kierownikiem Zakładu Realizacji Obrazu Filmowego, Telewizyjnego i Fotografii jest prof. Bogdan Dziworski. Wśród wykładowców są m.in.: prof. Jerzy Łukaszewicz, dr hab. Andrzej Ramlau, prof. Stefan Czyżewski, dr Cezary Łagiewski, mgr Adam Sikora, prof. UŚ Aleksander Żakowicz, dr Ryszard Czernow. Zajęcia i warsztaty ze studentami prowadzili też: Wojciech Marczewski, Krzysztof Ptak, Paweł Edelman, Grzegorz Kędzierski, Allan Starski, Stanisław Różewicz, Lech Majewski, Sławomir Idziak, Xymena Zaniewska i Michał Lorenc.

WRiTV ma własny budynek dydaktyczny o powierzchni 9210 m2, a także salę kinową na 500 osób o powierzchni 3165 m2. Posiada nowoczesny sprzęt filmowy: kamery, sprzęt oświetleniowy, stoły montażowe, pracownię DVD i montażu, studio dźwiękowe oraz atelier. Wydziałowa biblioteka gromadzi i udostępnia specjalistyczne książki i pisma z zakresu kinematografii, fotografii i telewizji. Gromadzi też archiwum filmowe.

Dr hab. Krystyna Doktorowicz, dziekan WRiTV informuje, że obecnie użytkowane obiekty, choć przestronne, są jednak wyeksploatowane i kosztowne w utrzymaniu. Wydział planuje wybudowanie nowych pomieszczeń dydaktycznych i nowoczesnej, mniejszej od obecnie użytkowanej sali kinowej. Popierają ten projekt nie tylko władze uczelni, ale także władze Katowic, które zarezerwowały na ten cel miejską działkę oraz 10 mln zł w tegorocznym budżecie. K. Doktorowicz mówi, że brak nowoczesnych pomieszczeń bardzo utrudnia rozwój zaplecza sprzętowego wydziału.

Na WRiTV UŚ prowadzone są badania z zakresu medioznawstwa, systemów medialnych, sztuk audiowizualnych oraz w zakresie sztuki: reżyserii, fotografii, operatorstwa. Ostatnio realizowano 1 grant ministerialny, 3 projekty aparaturowe, 6 tematów w ramach badań własnych i 3 – zadań statutowych. Na wydziale istnieje komórka zajmująca się przygotowaniem projektów badawczych. Jednak, jak przyznaje dr hab. K. Doktorowicz, projekty z pogranicza nauki i sztuki z trudem znajdują uznanie w Radzie Nauki.

Absolwenci wydziału aktywnie współtworzą oblicze współczesnego kina i telewizji. Ich filmy i prace studentów zdobywają uznanie na wielu krajowych i międzynarodowych festiwalach oraz konkursach filmowych i fotograficznych. W ostatnim roku uzyskali szereg nagród na 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych.

Parlament Studentów RP

Przewodniczący z afrykanistyki

10 stycznia, podczas nadzwyczajnego zjazdu Parlamentu Studentów RP, który odbył się w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, na przewodniczącego został wybrany Bartłomiej Banaszak, dotychczasowy przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych PSRP. Nowy przewodniczący jest studentem V roku afrykanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, obecnie na urlopie dziekańskim. Za najważniejsze zadanie Parlamentu Studentów uznał aktywizację środowiska studenckiego, które przejawia coraz mniejsze zainteresowanie działalnością w organizacjach społecznych, m.in. w kołach naukowych. Kolejnym zadaniem jest zmiana relacji między studentami a władzami uczelni i resortu. B. Banaszak chciałby, by nie wynikały one jedynie z wymogów formalnych narzucanych przez ustawy. Jego zdaniem parlament powinien zadbać o to, aby programy studiów zostały ukierunkowane na efekty kształcenia, a nie jego treści.

Ukonstytuowały się też pozostałe władze PSRP. W skład Rady Wykonawczej weszli: Marek Barański (Krakowska Szkoła Wyższa), Damian Gębarowski (PRz.), Tomasz Inforowicz (UWr.), Paweł Kościelniak (UAM), Marcin Włodarczyk (AMW, Gdynia). Radę Studentów tworzą: Michał Horajski (UMK), Dominika Kita (Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach), Piotr Kulczycki (AT im. A. Zelwerowicza w Warszawie), Daniel Micewicz (PB), Łukasz Nawrocki (ZUT), Jacek Piotrowski (KUL), Łukasz Podsiadło (PKosz.), Michał Połetek (PP), Piotr Wysiecki (UG), Adam Ryś (UJ). W skład Komisji Rewizyjnej weszli: Dariusz Suszyński (UP, Lublin), Michalina Gurda (Kujawsko−Pomorska Szkoła Wyższa), Tomasz Pilawka (UP, Wrocław), Jacek Kłopotowski (APS).

14 stycznia z B. Banaszakiem spotkała się prof. Barbara Kudrycka, minister nauki, która powiedziała m.in., że jednym z jej pierwszych celów po objęciu kierownictwa w resorcie nauki i szkolnictwa wyższego była zmiana podejścia do studentów i ich reprezentacji, aby nie byli traktowani jako zło konieczne.

Bartłomiej Banaszak zapewnił, że przedstawiciele studentów chętnie będą się angażować w prace nad reformą szkolnictwa wyższego, których założenia oceniają jako bardzo obiecujące. Prof. Kudrycka zapowiedziała stworzenie specjalnego „Pakietu dla studenta”, wprowadzającego istotne udogodnienia i ciekawe rozwiązania, a dotyczącego projektowanych zmian w systemie szkolnictwa wyższego.

Kontrowersyjne wybory

Nadzwyczajny zjazd Parlamentu Studentów RP, który odbył się 10 stycznia, zakończył najdłużej trwającą kampanię wyborczą w historii PSRP.

Zjazd zwyczajny z 29−30 listopada 2008 obnażył luki w Statucie PSRP, który nie reguluje sytuacji wymagającej powtórzenia głosowania w przypadku nieuzyskania wymaganej większości przez jednego z kandydatów. Dlatego Bartłomiej Banaszak (UW), wygrywając z Leszkiem Cieślą (PWr.) jedynie zwykłą większością głosów, nie uzyskał większości bezwzględnej niezbędnej do zwycięstwa.

Styczniowy zjazd ukazał słabość środowiska studenckiego. Po wyborze B. Banaszaka na przewodniczącego PSRP oraz zaakceptowaniu nieprzygotowanych merytorycznie kandydatów na członków Rady Wykonawczej, doszło do zdarzeń, które zapoczątkowały szereg kontrowersji związanych ze zjazdem i wyborami.

W trakcie kolejnego głosowania część delegatów, nie mogąc się pogodzić z wybranym składem władz statutowych PSRP, opuściła salę obrad, próbując zerwać quorum i uniemożliwić kontynuowanie zjazdu. Trwały próby porozumienia się osób popierających L. Cieślę oraz B. Banaszaka. Ostatecznie jednak strony nie doszły do porozumienia i część popierająca L. Cieślę definitywnie opuściła obrady i zdała mandaty. Pozostałe na sali osoby kontynuowały obrady podejmując kolejne uchwały na podstawie „wizualnego quorum”, co w historii polskiej samorządności studenckiej jest sytuacją precedensową. W taki właśnie sposób wybory członków Rady Studentów oraz członków Komisji Rewizyjnej uznano za ważne, a w obu tych organach nie obsadzono wszystkich miejsc. Pozostałe 2 wolne miejsca w Radzie Studentów oraz 1 w Komisji Rewizyjnej to ponoć miejsca dla opozycji, które obsadzone będą w przyszłości.

Zaprezentowane przez środowisko studenckie działanie w myśl zasady „zwycięzca bierze wszystko” doprowadziło do sytuacji, w której we władzach statutowych PSRP nie zasiadają reprezentanci tak dużych ośrodków akademickich, jak Łódź czy Śląsk. Pozostały też wątpliwości dotyczące ważności głosowań oraz zjazdu w ogóle. Kontrowersje te zostały częściowo rozwiane przez spotkanie B. Banaszaka, jako nowego przewodniczącego, z prof. Barbarą Kudrycką, minister nauki i szkolnictwa wyższego oraz jego wejście w skład Prezydium Państwowej Komisji Akredytacyjnej.

Pomimo wątpliwości, na internetowej stronie PSRP nie pojawiło się żadne prawne uzasadnienie ważności zjazdu. Natomiast po zjeździe pozostał rozłam w środowiskach studenckich. A przecież w okresie reformy systemu szkolnictwa wyższego brać studencka powinna jasno i jednym głosem formułować swoje oczekiwania, niezależnie od podziałów istniejących w Parlamencie Studentów RP.

Uniwersytet Warszawski

Otwarcie o bujaniu w obłokach

Od 65 do 70 proc. dorosłych Amerykanów stale się dokształca. Kształcenie ustawiczne staje się coraz bardziej popularne także na Starym Kontynencie. Co roku liczba słuchaczy studiów podyplomowych w UW wzrasta o kilkadziesiąt procent. Prawdziwy rekord zainteresowania tego typu studiami padł w 2007 roku. Na przeszło 130 kursach rozpoczęło je ponad 8,8 tys. słuchaczy.

We wrześniu 2008 r. ruszył też Uniwersytet Otwarty UW, który oferuje kursy dla osób dorosłych. Na zajęcia zapisało się ponad 1000 osób. – O Uniwersytecie Otwartym dowiedziałam się przypadkiem, szukając studiów podyplomowych – mówi dr Krystyna Klera, która w pierwszym trymestrze uczestniczyła w kursach Tabu w sztuce, Perska obyczajowość i Teoria gier.

Od drugiego tygodnia grudnia trwa rejestracja na kolejny trymestr zajęć. W ciągu 2 dni zapisały się na nie setki osób. Na zajęcia ponownie zgłosiła się też dr Klera. – Lubię kontakt z ludźmi nauki, bo w przeciwieństwie do tak zwanych trenerów mają rozległą wiedzę, wykraczającą daleko poza program konkretnych zajęć – mówi.

W kursach UO UW mogą uczestniczyć osoby, które ukończyły 16 lat. Górnej granicy wiekowej nie ustalono. W jednej grupie spotykają się osoby, które mają przed sobą zawodowy start i te, które są już na emeryturze. – Najstarszy uczestnik zajęć w ubiegłym semestrze miał 80 lat – mówi Katarzyna Lubryczyńska, koordynatorka projektu. – W mojej grupie są zarówno osoby przed trzydziestką, jak i 40−, 50−letnie. Świetnie się dogadujemy i wspieramy – dzieli się swoimi doświadczeniami Małgorzata Owczarzak, młoda psycholog, uczestniczka kursu poświęconego słynnym powieściom angielskim XIX i XX wieku.

Uniwersytet Otwarty oferuje w tym trymestrze 120 kursów, podzielonych na 6 bloków tematycznych: kultura i sztuka, języki i narody, człowiek i społeczeństwo, biznes, gospodarka i prawo, nauka i technika oraz człowiek i środowisko. Nowe propozycje to m.in.: Malownicza podróż wzdłuż Dunaju, Meksyk i meksykańskość, O bujaniu w obłokach – krótki kurs meteorologii czy bardzo aktualne Inwestowanie w kraju i za granicą w czasach kryzysu. Niektóre zajęcia ze względu na ogromną popularność uruchomiono ponownie. To m.in. Analiza finansowa i statystyczna w Excelu oraz ćwiczenia i warsztaty w rozumieniu i pisaniu pism prawnych i urzędowych, a także kurs, w którym uczestniczyła pani Małgorzata. – W rozmowach poruszamy problemy współczesnego świata, takie jak wzrost liczby rozwodów czy przestępstw wśród nieletnich. Inspiracją do dyskusji są przeczytane fragmenty powieści – wyjaśnia słuchaczka UO. Pani psycholog kurs spodobał się tak bardzo, że w najbliższym trymestrze będzie uczestniczyła w jego drugiej części.

Każdy słuchacz może się zapisać na dowolną liczbę kursów. Cena uczestnictwa w zajęciach to ok. 180 zł. Chętni mogą na zakończenie przystąpić do egzaminu. Jeśli przebiegnie on pomyślnie, dostaną nie tylko świadectwo ukończenia zajęć, ale i certyfikat poświadczający zdobycie konkretnych kwalifikacji.

Nagrody Naukowe za rok 2008

Wydział V Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych: Nagrodę im. Michała Oczapowskiego za książkę Ochrona zdrowia świń otrzymał prof. Zygmunt Pejsak (Państwowy Instytut weterynaryjny w Puławach).

Dyplomy i nagrody pieniężne za prace badawcze: dr hab. Dariusz J. Gwiazdowicz (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) za pracę habilitacyjną Ascid mites (Acari, Mesostigmata) from selected forest ecosystems and microhabitats in Poland; dr hab. Wiesław Olek (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu) za pracę habilitacyjną Modelowanie zagadnień odwrotnych procesu dyfuzji wody związanej w drewnie; zespół z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywnosci PAN w Olsztynie w składzie: prof. Dariusz J. Skarżyński, dr n. wet. Izabela Wocławek−Potocka, dr Anna J. Korzekwa, dr n. wet. Mamadou M. Bah za pracę Udział czynników immunologicznych i nieodżywczych składników paszy (fitoestrogenów) w regulacji funkcji ciałka żółtego krowy; zespół z Instytut Fizjologii i Żywienia Zwierząt im. J. Kielanowskiego PAN w Jabłonnej w składzie: prof. Marian Czauderna, prof. Jan Kowalczyk, dr Katarzyna Marta Niedźwiedzka, mgr Katarzyna Korniluk za pracę Wpływ zmiany profilu kwasów tłuszczowych w diecie oraz dodatku selenu i witaminy E na kształtowanie pro−zdrowotnych właściwości produktów zwierzęcych.

Dyplomy za prace badawcze: zespół z Uniwersytet Przyrodniczego w Poznaniu w składzie: prof. Marek Świtoński, mgr Monika Stachowiak, dr hab. Maciej Szydłowski, dr Agata Chmurzyńska, dr Izabela Szczerbel, dr Mariusz Maćkowski za pracę Genomika cechy otłuszczenia tuszy u trzody chlewnej; zespół z Instytutu Genetyki Roślin PAN w Poznaniu w składzie: prof. Zbigniew Zwierzykowski, dr Arkadiusz Kosmala, mgr Elżbieta Zwierzykowska, dr hab. Marcin Rapacz, dr Dagmara Gąsior, dr Mike Humphreys za pracę Poznanie funkcjonalnych efektów introgresji genów z kostrzew do życic oraz struktury genomu wytworzonych mieszańców; zespół ze Szkoły Głównej Gospdoarstwa Wiejskiego w Warszawie w składzie: prof. Tomasz Motyl, dr Małgorzata Gajewska, dr Joanna Zarzyńska, prof. Barbara Gajkowska, dr Monika Lamparska−Przybysz, dr Magdalena Górka, dr Agnieszka Jezierska, mgr Agnieszka Sobolewska za pracę Molekularne mechanizmy apoptozy i autofagii w komórkach nabłonka gruczołu sutkowego i raka sutka; zespół z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie w składzie: doc. dr hab. Henryk Zieliński, mgr Anna Michalska, prof. Halina Kozłowska, doc. dr hab. Mariusz Piskuła za pracę Przeciwutleniające właściwości surowców roślinnych oraz produktów ich tradycyjnego przetwarzania.

Wydział VI Nauk Medycznych: Medal im. Jędrzeja Śniadeckiego: prof. Tadeusz Mazurczak z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie za wybitne osiągnięcia w dziedzinie genetyki klinicznej, pediatrii, diagnostyki pre− i postnatalnej chorób i zespołów uwarunkowanych genetycznie.

Nagroda im. Jędrzeja Śniadeckiego: prof. Andrzej Pilc z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie za cykl prac Receptory m/Glu oraz GABA− b dla aminokwasów, jako punkt uchwytu działania potencjalnych leków przeciwlękowych i przeciwdepresyjnych.

Zespołowa Nagroda Wydziałowa: dr Jarosław Jóźwiak (Zakład Histologii i Embriologii Warszawski Uniwersytet Medyczny), prof. Sergiusz Jóźwiak (Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”) i dr Paweł Włodarski (Zakład Histologii i Embriologii WUM) za pracę nad Możliwymi mechanizmami rozwoju chorób w stwardnieniu guzowatym.

Indywidualna Nagroda Wydziałowa: prof. Rafał Suwiński (Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej–Curie – Oddział w Gliwicach) za cykl prac dotyczący „niekonwencjonalnych schematów frakcjonowania dawki promieniowania w radioterapii przed− i pooperacyjnej”.

Laur Medyczny im. Dr Wacława Mayzla: Piotr Filipczak, student Wydziału Biotechnologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach za udział w badaniach nad lokalizacją białka HspA2 w jąderkach i centrozomie komórek nowotworowych w Centrum Onkologii w Gliwicach. Aleksandra Borczyńska, studentka Wydziału Biologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracująca w Instytucie Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu, za udział w badaniach nad rolą czynników regulacyjnych krążenie krwi (PIGF) w ciążach skomplikowanych, podwyższoną ekspresję genu c−kit w różnych patologiach związanych z niepłodnością mężczyzn i perspektywach zastosowania komórek macierzystych w leczeniu zawałów serca. Joanna Michałowska, studentka Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej we Wrocławiu, pracująca w Klinice Pediatrii, za badania nad oceną rozwoju fizycznego dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów (MIZS).

Wydział VII Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych: Nagroda im. Stanisława Staszica: dr hab. inż. Marek Rogoż, emerytowany profesor, pracownik Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach za podręcznik monograficzny Dynamika wód podziemnych.

Nagroda im. Eugeniusza Romera: dr Jacek Wolski, adiunkt w Zakładzie Geoekologii i Klimatologii Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN za pracę Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat.

(mit)

Oddział PAN w Krakowie

Oddział PAN w Krakowie został utworzony w 1957 r. Obecnie zrzesza 54 członków Akademii. Działalność oddziału prowadzona jest w komisjach. Powołano w sumie 46 komisji i doraźnych zespołów naukowych. Z czasem część została rozwiązana, a 3 przeszły do Polskiej Akademii Umiejętności po jej reaktywowaniu. Obecnie w strukturze krakowskiego oddziału PAN działają 32 komisje naukowe i 1 zespół problemowy. W ich pracach uczestniczy ponad 1,2 tys. uczonych. Komisje organizują posiedzenia naukowe i konferencje. W obszarze działania oddziału jest 11 instytutów naukowych i 13 zakładów PAN. Biblioteka oraz archiwum są instytucjami prowadzonymi wspólnie z PAU. W placówkach tych pracuje ponad 2 tys. osób, w tym ok. 200 profesorów tytularnych.

Obecnie oddział publikuje ok. 20 wydawnictw ciągłych i kilka seryjnych, m.in.: „Acta Archaeologica Carpathica”, „Archivum Iuridicum Cracoviense”, „Folia Orientalia”, „Acta Biologica Cracoviensia” i „Studia Geomorphologica Carpatho−Balcanica”. Dużą popularnością cieszą się kwartalnik „Studia Historyczne” i dwumiesięcznik „Ruch Literacki”. Od 1966 wydawana jest seria „Nauka dla Wszystkich”, w której publikowane są krótkie prace ze wszystkich dziedzin wiedzy autorstwa najwybitniejszych polskich uczonych. Inny przejaw aktywności popularyzatorskiej oddziału Pan w Krakowie to spotkania z cyklu Wszechnica PAN.

Pierwszą siedzibą oddziału był budynek Polskiej Akademii Umiejętności przy ulicy Sławkowskiej 17. Od 1993 r. jest nią XV−wieczna „Kamienica Kreczykowska” przy ul. św. Jana 28. Krakowski oddział PAN dysponuje ośrodkiem konferencyjnym w Mogilanach mieszczącym się w zabytkowym pałacyku otoczonym renesansowym ogrodem oraz Domem Pracy Twórczej „Pod Szczytami” w Zakopanem.

Pracami oddziału kierowali m.in. profesorowie: Władysław Szafer (botanik), Marian Mięsowicz (fizyk), Aleksander Krupkowski (metalurg), Zenon Klemensiewicz (polonista). Obecnie funkcję prezesa oddziału PAN w Krakowie pełni prof. Jerzy Haber.

Prezydium oddziału jest reprezentowane na posiedzeniach Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa i Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, w obradach Regionalnego Komitetu Sterującego przy Urzędzie Marszałkowskim ds. Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego oraz w pracach Interdyscyplinarnej Komisji Rozwoju Miasta Krakowa, łączącej członków PAU i oddziału krakowskiego PAN. Oddział patronuje konferencjom naukowym organizowanym w Krakowie, np. Międzynarodowemu Sympozjum Polskiej Sieci Komórkowej i Molekularnej UNESCO/PAN czy Międzynarodowej Konferencji Embriologii Roślin.

Jesienią 2008 odbyła się sesja z okazji 50−lecia oddziału PAN w Krakowie, podczas której przypomniano jego historię i osiągnięcia.

Nagrody naukowe 2008

Wydział IV Nauk Technicznych: W zakresie mechaniki nagrodę otrzymał dr hab. inż. Jacek Leszczyński (Politechnika Częstochowska) za monografię Dyskretny model dynamiki zderzeń ziaren w przepływach materiałów granulowanych.

W dziedzinie elektrotechniki nagrodzono dr. hab. inż. Waldemara Rebizanta (Politechnika Wrocławska) za zestaw prac Zastosowanie metod sztucznej inteligencji i technik adaptacyjnych do poprawy działania zabezpieczeń elektroenergetycznych, w tym za monografię Metody inteligentne w automatyce zabezpieczeniowej.

W zakresie elektroniki nagrodzono dr. hab. inż. Olega Maslennikowa (Politechnika Koszalińska) za 31 artykułów opublikowanych w prestiżowych czasopismach naukowych oraz monografię habilitacyjną Podstawy zautomatyzowanego projektowania reprogramowalnych równoległych jednostek przetwarzających dla jednoukładowych systemów czasu rzeczywistego (Koszalin 2004).

Dr inż. Juliusz Orlikowski (Politechnika Gdańska) został nagrodzony w dziedzinie inżynierii materiałowej za cykl 12 tematycznych publikacji oraz 9 wystąpień konferencyjnych Wpływ mechanicznych naprężeń statycznych i dynamicznych na trwałość i własności antykorozyjne warstw pasywnych.

Dr hab. inż. Małgorzatę Sternę (Politechnika Poznańska) nagrodzono w dziedzinie informatyki za rozprawę habilitacyjną Late work scheduling in shop systems.

Nagrodę w zakresie budownictwa przyznano dr. hab. inż. Robertowi Jankowskiemu (Politechnika Gdańska) za monografię Non linear analysis of pounding−involved response of equal height buildings under earthquake (wyd. PG, 2007).

Nagrodę w dziedzinie metrologii otrzymał dr hab. inż. Adam Polak (Politechnika Wrocławska) za pracę habilitacyjną Pomiary pośrednie wykorzystujące techniki modelowania matematycznego w badaniach układu oddechowego (Wrocław 2007).

Uniwersytet Warszawski

Badania w Ptolemais

Od 15 grudnia 2008 do 15 stycznia 2009 w Gabinecie Numizmatów Zamku Królewskiego w Warszawie prezentowana była wystawa Skarb z Ptolemais, zorganizowana przy udziale Instytutu Archeologii UW. Zbiór numizmatów, liczący 568 egzemplarzy, stanowi jedno z najciekawszych odkryć w dziejach badań nad antyczną Cyrenajką (Libia). Równocześnie eksponowano fotografie latawcowe z Ptolemais, przeniesione później do IA UW.

12 grudnia odbyła się konferencja naukowa Polskie badania archeologiczne w Ptolemais. Misję archeologiczną w Libii wymyślił i zorganizował nieżyjący już prof. Tomasz Mikocki. Wykopaliska w Ptolemais (dziś Tolmeita) rozpoczęto w 2001 r. Ich rezultaty okazały się niezwykle owocne. Oprócz zaprezentowanych na wystawie monet, za największe osiągnięcia archeolodzy uważają odtworzenie topografii miasta i odnalezienie tzw. Willi z widokiem ze wspaniałymi mozaikami na posadzkach.

Bezpośrednio do ekspozycji odnosiły się wystąpienia dr. Marka Kołyszki (IA UMK) i mgr. Piotra Jaworskiego (IA UW), którzy zaprezentowali znaczenie numizmatów odnalezionych w Libii oraz prace konserwatorskie, jakim poddano kolekcję. Mgr Miron Bogacki (IA UW) mówił o wartości poznawczej zdjęć lotniczych, wykorzystywanych w badaniach topograficznych i ich znaczeniu w analizie pomiarów geodezyjnych i geofizycznych.

Mgr George Yacoub przypomniał zabiegi u władz libijskich, zmierzające do uzyskania koncesji na prowadzenie wykopalisk w Ptolemais. Dr Jerzy Żelazowski, kierownik utworzonej w 2005 r. Pracowni Badań Archeologicznych w Libii – Ptolemais, stwierdził, że wykorzystanie nowoczesnych technik geodezyjnych, geofizycznych oraz grafiki komputerowej, wprowadza zupełnie nową jakość w dziedzinie badań nad urbanistyką antyczną. Dr hab. Krzysztof Misiewicz opowiedział, jak przy pomocy badań geofizycznych (pomiary geoelektryczne i magnetyczne) udało się zweryfikować hipotezy dotyczące rozplanowania miasta. Mgr Wiesław Małkowski (IA UW) omówił perspektywy badań nad rzymskimi urządzeniami wodociągowymi oraz kanalizacją miejską, zwracając uwagę na ponad 20−kilometrowy akwedukt.

Zaprezentowano też szczegółowo znaczenie oraz sposób konserwacji niektórych zabytków odkrytych w Ptolemais. Fajar Abdukarim Omran Tahir (dyrektor Muzeum w Tolmeita, Libia) mówił o antycznym sarkofagu pogańskim, którego dekoracja została u schyłku starożytności dostosowana do potrzeb chrześcijan. O mozaikowych posadzkach Domu Leukaktiosa, na podstawie których podjęto próbę identyfikacji funkcji poszczególnych pomieszczeń, mówił dr Marek T. Olszewski (IA UW). Dr Krzysztof Chmielewski (ASP Warszawa) przedstawił problematykę zabezpieczania mozaik posadzkowych oraz malowideł ściennych i ich transferu do muzeum.

Akademickie Mistrzostwa Europy 2008

Dominacja Polaków

Polska wygrała, przed Niemcami i Rosją, klasyfikację generalną Akademickich Mistrzostw Europy w 2008 r. Prawie we wszystkich rozegranych zawodach polscy sportowcy stawali na podium.

W grach zespołowych drużyny żeńskie spisały się lepiej niż męskie. Koszykarki, szczypiornistki, piłkarki nożne i siatkarki grały finałowe spotkania. Niekwestionowany sukces odniosły piłkarki ręczne z lubelskiej Wyższej Szkoły Społeczno−Przyrodniczej im. Wincentego Pola. Wygrały 5 spotkań, strzeliły 183 bramki, a straciły tylko 96.

W Serbii walczyły dwa zespoły koszykarek. O ile faworytki – drużyna AZS PWSZ Gorzów Wlkp., mistrzynie dwóch ostatnich rozgrywek i dwukrotne wicemistrzynie – tym razem wygrały tylko jeden mecz i zajęły ostatnie miejsce, o tyle do finału dostały się koszykarki UAM z Poznania i po przegranej z Rosjankami zdobyły wicemistrzostwo Europy.

Brązowe medale zdobyły piłkarki nożne z AWF Wrocław i siatkarki z bydgoskiej Wyższej Szkoły Gospodarki. Te dwa zespoły, po dramatycznych przegranych w półfinałowych meczach, wygrały swoje spotkania w walce o trzecie miejsce. Tego scenariusza nie powtórzyli siatkarze UWM z Olsztyna, którzy przegrali mecz o brązowy medal. Piąte miejsce zajęli siatkarze z UŁ.

Najwyżej w występach drużyn męskich uplasowali się futsalowcy z Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej z Łodzi – złoci medaliści XXV Mistrzostw Polski Szkół Wyższych w Piłce Nożnej i Mistrzostw Polski Typów Uczelni w Futsalu (na fot.).

Na torze regatowym w Zagrzebiu rewelacyjnie spisali się polscy wioślarze. Zdobyli 7 złotych, 5 srebrnych i 2 brązowe medale. Polacy byli na podium w 10 – z 19 rozgrywanych – biegach finałowych. 2 złote i 1 srebrny medal zdobył Arnold Sobczak, student WSG Bydgoszcz, który został multimedalistą regat.

Z 8 medalami zakończyli start we Włoszech tenisiści stołowi, którzy znaleźli się w klasyfikacji końcowej na drugim miejscu, za Rosjanami. Polskę reprezentowali studenci częstochowskiej Akademii im. Jana Długosza, wrocławskiej AWF i UZ.

W 2008 r. Polska była dwukrotnie gospodarzem zawodów. Prócz turnieju futsalu rozegranego we Wrocławiu, również AZS Kraków zorganizował zawody w badmintonie. Na tych zawodach reprezentacja Polski wygrała wszystkie klasyfikacje i zdobyła 10 medali: 6 złotych oraz po 2 srebrne i brązowe, przede wszystkim za sprawą świetnej gry Przemysława Wacha i Kamili Augustyn, reprezentujących łódzką Akademię Humanistyczno−Ekonomiczną.

W 2009 r. Polska będzie gospodarzem AME w tenisie – Poznań (19−26 lipca), siatkówce plażowej – Gdynia (20−23 lipca), piłce nożnej – Wrocław (27 lipca – 2 sierpnia) i wioślarstwie – Kruszwica (2−5 września). W 2009 roku system rozgrywek zostanie rozszerzony o mistrzostwa w golfie, brydżu, żeglarstwie i wróci – karate.

Uniwersytet Jagielloński

130 lat ze śpiewem na ustach

28 listopada 1878 na Wieczorku Mickiewiczowskim w Uniwersytecie Jagiellońskim odbył się pierwszy koncert Towarzystwa Śpiewaczego UJ. Jego założycielem i dyrygentem był Wiktor Barabasz. Krakowski Chór Akademicki UJ, bo tak się dziś nazywa, jest najstarszym męskim chórem studenckim w Polsce. W swej 130−letniej historii zespół był dwukrotnie rozwiązywany: w latach 1939−45 przerwał działalność z powodu wojny, a w latach 1949−57 – z powodu represji komunistycznych. Od 2006 istnieje Chór Akademicki UJ, w którym śpiewają także dziewczęta. Dziś w KChA UJ śpiewa 25 mężczyzn, a w ChA UJ dodatkowo – 30 kobiet, w większości studentów i absolwentów UJ.

Dyrygentem zespołu jest dr Włodzimierz Siedlik, adiunkt w Instytucie Liturgicznym PAT w Krakowie oraz dyrektor i kierownik artystyczny Chóru Polskiego Radia w Krakowie, a także „Psalmodii” – chóru PAT. W ciągu 130 lat działalności z chórem współpracowało 42 dyrygentów mężczyzn i tylko jedna dyrygentka – Anna Liszka−Dworska. Od 20 lat działalnością chóru kieruje Wiesław Kudzia, który jest inicjatorem wielu przedsięwzięć artystycznych oraz wszystkich nagrań płytowych.

KChA UJ wydał 6 płyt CD, z których za najważniejszą uważa Oremus pro Pontifice nostro Johanne Paulo II, dedykowaną i wręczoną Janowi Pawłowi II w 20. rocznicę pontyfikatu. Oba chóry UJ nagrały wspólnie materiał na 2 kolejne płyty.

W repertuarze chóru są pieśni świeckie i religijne od renesansu po współczesność (M. Gomółka, G.P. da Palestrina, D. Bortniański, F. Schubert, J. Brahms, W. Lachmann, A. Koszewski, J. Świder, H.M. Górecki, W. Siedlik). KChA UJ 55 razy wyjeżdżał na koncerty zagraniczne, biorąc udział w prestiżowych konkursach chóralnych, m.in. w: Budapeszcie, 1937 (Węgry), Vittoria, 1983 (Hiszpania), Arezzo, 1989 i Peskara, 1997 (Włochy). Chór dziewięciokrotnie śpiewał dla Ojca Świętego Jana Pawła II w Watykanie, Castel Gandolfo i w Krakowie.

Od 1995 r. KChA UJ jest członkiem Europejskiej Federacji Chórów EUROPA CANTAT z siedzibą w Bonn (Niemcy). W ramach współpracy z Europejską Akademią Chóralną z Maniz (Niemcy) uczestniczył w jej projektach muzycznych: 1998 r. – VIII Symfonia Gustava Mahlera w Niemczech, Francji i Austrii, a w 1999 r. – Requiem dla młodego poety B.A. Zimmermanna, wystawione we Fryburgu i w Carnegie Hall w Nowym Jorku.

29 listopada 2008 w Bazylice Najświętszej Marii Panny w Krakowie odbył się jubileuszowy koncert, w którym oprócz KChA UJ wystąpiły chóry akademickie: „Educatus” – chór mieszany Uniwersytetu Pedagogicznego, „Psalmodia” – chór Papieskiej Akademii Teologicznej, „Cantata” – chór Politechniki Krakowskiej, Chór Mieszany Uniwersytetu Rolniczego i Chór Akademicki UJ (mieszany).

Chór potrzebuje się wciąż odnawiać. Odchodzą śpiewacy kończący studia i na ich miejsce powinni przyjść następni. Niestety, nabór nowych śpiewaków mężczyzn nie jest łatwy. – Za granicą działalność w podobnych zespołach premiowana jest punktami ECTS. W naszym kraju – nie – tłumaczy Wiesław Kudzia, menedżer zespołu.