Prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego, była gościem grudniowego (11) posiedzenia plenarnego Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Poinformowała o: pracach nad pakietem pięciu ustaw dla obszaru nauki, perspektywach przyszłorocznego budżetu nauki i szkolnictwa wyższego, uruchamianiu dwóch programów w ramach Narodowego Centrum Badań i Rozwoju dotyczących pozyskiwania czystej (odnawialnej) energii oraz tworzenia bazy informatycznej dla nauki, uruchomieniu procedury przetargowej na opracowanie strategii rozwoju szkolnictwa wyższego, a także postępach prac nad opracowaniem znowelizowanej wersji założeń reformy szkolnictwa wyższego i nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Minister podkreśliła, że zmiany regulacji prawnych dla obszaru nauki i szkolnictwa wyższego powinny podnieść jakość edukacji i badań oraz uczynić oba obszary nowoczesnymi – zdolnymi do funkcjonowania i konkurowania w globalnym świecie.

W wieloaspektowej dyskusji nie kwestionowano potrzeby reform i zmian legislacyjnych, natomiast podnoszono potrzebę szerokich konsultacji, aby przekonać do nich środowiska naukowe i akademickie. Podkreślano potrzebę uwzględnienia w dotacji statutowej badań związanych z kształceniem na III i II stopniu. Uwypuklano konieczność utrzymania dotacji na badania własne. Postulowano, aby wsparcie finansowe było kierowane głównie na konkretne zadania badawcze, a nie do podmiotów na ich funkcjonowanie. Wreszcie podkreślano, że edukacja akademicka i nauka nie są obszarami, w których można dokonywać ciągłych zmian. Nowelizacje regulacji prawnych powinny być przemyślane i obowiązujące przez okres umożliwiający ocenę ich efektów. Pośpiech legislacyjny nie stwarza warunków do racjonalnych przeobrażeń w nauce i szkolnictwie wyższym.

Prof. Grażyna Prawelska−Skrzypek, podsekretarz stanu w MNiSW, zarysowała harmonogram prac nad założeniami reformy szkolnictwa wyższego oraz nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Wyjaśniła potrzebę nowelizacji wielu rozporządzeń celem dostosowania ich do szybko zmieniającego się otoczenia.

Prof. Leszek Dobrzański dokonał wprowadzenia do debaty na temat „uczelnie a środowiska gospodarcze i społeczne w wymiarze lokalnym, regionalnym oraz ponadregionalnym”. Temat jest ważny, bowiem więzi uczelni z otoczeniem są daleko niewystarczające. Debata będzie kontynuowana w styczniu.

Na posiedzeniu plenarnym zostali wybrani przedstawiciele czterech uczelni, które nie zgłosiły w terminie kandydatów do komisji dyscyplinarnej do spraw nauczycieli akademickich przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego (skład komisji podany jest w załączniku do uchwały 354/2008). Rada Główna wybrała przewodniczącą komisji, którą została prof. Ewa Gruza z Wydziału Prawa i Administracji UW, i dwóch wiceprzewodniczących.

Rada Główna przyjęła dokument Reguły kształceniu na studiach trzeciego stopnia (doktoranckich), będący efektem kilkumiesięcznej pracy zespołu złożonego z przedstawicieli instytucji związanych z kształceniem na tym poziomie i odpowiedzialnych za to kształcenie. Dokument zyskał poparcie m.in.: Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Nauki, Rady Głównej Jednostek Badawczo−Rozwojowych, Krajowej Reprezentacji Doktorantów oraz Senatu Uniwersytetu Gdańskiego. Reguły kształcenia zostały przygotowane na podstawie funkcjonujących w Europie rozwiązań, tak aby wkomponować je w tworzoną krajową strukturę kwalifikacji. Rada Główna przyjęła dokument Propozycje zmian regulacji prawnych dotyczących studiów doktoranckich. Jest on efektem debaty na listopadowym posiedzeniu plenarnym. Wskazane są w nim obszary niezbędnych zmian regulacji prawnych oraz zagadnienia istotne dla rozwoju studiów doktoranckich obejmujące: finansowanie tych studiów, jakość kształcenia oraz mobilność i status doktorantów. Podjęta została uchwała, w której Rada Główna zwraca się do ministra NiSW oraz środowisk akademickich o stwarzanie w uczelniach sprzyjających warunków do funkcjonowania samorządów doktoranckich.

Rada Główna zaopiniowała projekty dziesięciu rozporządzeń ministra NiSW, czterech rozporządzeń ministra rozwoju regionalnego oraz po jednym – ministra edukacji narodowej, ministra zdrowia oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Zaopiniowane zostały wnioski uczelni o uzyskanie uprawnień do nadawania stopni naukowych, wnioski o kształcenie na unikatowych kierunkach studiów i studiach podyplomowych oraz zasady przyznawania stypendiów.

Na zaproszenie Europejskiego Urzędu Patentowego wziąłem udział w konferencji Upowszechnianie wiedzy z zakresu ochrony własności intelektualnej w uniwersytetach, która odbyła się w dniach 2−3 grudnia w Hadze. Uczestnicy mówili, jak przedstawia się kształcenie w tym zakresie w reprezentowanych przez nich krajach. Polska nie wypada na tym tle źle, bowiem w obowiązujących od niedawna standardach kształcenia zawarty jest wymóg kształcenia w tym obszarze.

Rada Główna skończyła trzeci rok IX kadencji. Był to rok bardzo intensywnej pracy. Nigdy dotąd Rada nie opiniowała tak dużej liczby różnych regulacji prawnych, zasad przyznawania stypendiów czy innych dokumentów. Takie przyśpieszenie jest zapewne efektem wdrażania reform i intensyfikacji wykorzystywania pomocowych funduszy UE. Rada Główna czyni wszystko, aby wywiązać się z nałożonych obowiązków.