Listopadowe posiedzenie Prezydium (12) i plenarne (13) Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego zdominowała dyskusja nad modelem studiów doktoranckich i możliwościami realizacji tej formy kształcenia w istniejącym stanie prawnym. Debatę przygotowali Krajowa Reprezentacja Doktorantów oraz przedstawiciele doktorantów w Radzie Głównej. Prowadził ją mgr Paweł Pachuta, członek Prezydium RG, który dokonał wprowadzenia. Mgr Katarzyna Martowska mówiła o usytuowaniu studiów doktoranckich w procesie bolońskim, a mgr Paweł Kos, przewodniczący KRD, uwypuklił najważniejsze problemy napotykane na drodze do doktoratu. W dyskusji poruszane były kwestie: organizacji studiów doktoranckich w różnych ośrodkach, programów tych studiów, ich akredytacji, stypendiów z funduszu pomocy materialnej dla doktorantów, stypendiów doktoranckich, regulacji prawnych w zakresie kształcenia na III stopniu, reguł kształcenia dla studiów doktoranckich, uczestnictwa doktorantów w badaniach, włączenia ich w badania na rzecz gospodarki, mobilności doktorantów w wymiarze krajowym i międzynarodowym, finansowania studiów doktoranckich z budżetu państwa, stwarzania mechanizmów finansowego wspierania doktorantów i badań przez nich prowadzonych na rzecz gospodarki, a także form staży naukowych i praktyk oraz możliwości uzyskiwania na tej drodze kwalifikacji w uczelniach, względnie instytucjach społecznych lub gospodarczych. Wiele wypowiedzi dotyczyło statusu doktorantów. Przeważał pogląd, że uczestnictwo w kształceniu na III stopniu jest bliskie statusowi studenta, natomiast w badaniach i prowadzeniu zajęć ze studentami (w ramach praktyk) jest typowe dla nauczycieli akademickich. Były też wypowiedzi dotyczące problemu statusu doktorantów w różnych instytucjach kształcących na III stopniu. W efekcie wielomiesięcznej dyskusji w uczelniach i instytutach naukowych, skupionej na powyższych kwestiach, KRD przygotowała dokument, który został przedstawiony Radzie Głównej na zakończenie debaty. Uchwała wspierająca postulaty doktorantów podjęta zostanie na posiedzeniu grudniowym.

Uczestnicząc w dyskusji przedstawiłem projekt reguł kształcenia na studiach III stopnia (doktoranckich) sformułowanych przez grono osób reprezentujących wszystkie środowiska naukowe i akademickie kształcące na tym poziomie oraz doktorantów i studentów. Refleksje z dyskusji są takie, że doktoranci ciągle nie odnajdują swojego miejsca w systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Wynika to z niedociągnięć regulacji prawnych, które powstawały wraz z uznaniem studiów doktoranckich jako trzeciego etapu kształcenia na poziomie wyższym – co miało miejsce w Europie w 2003 roku, na konferencji ministrów w Berlinie. Istnieje więc pilna potrzeba nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki w tym obszarze. Nowelizacja ta powinna obejmować nie tylko kwestie kształcenia na III stopniu, ale również finansowe – stypendiów socjalnych i doktoranckich, ubezpieczeń, wspierania badań. Zaawansowane są prace nad pakietem ustaw dla obszaru nauki. Ustawy te powinny przede wszystkim obejmować finansowanie badań związanych z kształceniem na III stopniu – w tym stypendiów doktoranckich. Niezbędne jest stworzenie mechanizmów angażowania instytucji gospodarczych i publicznych w kształcenie na studiach doktoranckich. Wreszcie, musi nastąpić jednoznaczne określenie statusu doktorantów, aby mogli oni odczuć pełnię praw, jakie przysługują osobom kończącym studia I czy II stopnia.

Osoby podejmujące studia doktoranckie zadają sobie pytania: czy warto kontynuować edukację na trzecim stopniu, czy kończąc te studia będą większe szanse znalezienia interesującej i dobrze płatnej pracy, czy pozycja społeczna po uzyskaniu doktoratu będzie adekwatna do zaangażowania, włożonej pracy i wyrzeczeń? Odpowiedź na wszystkie pytania jest twierdząca. Studia doktoranckie to inwestycja we własny rozwój – a to, jak wiadomo, przynosi najwyższe efekty. Pomimo licznych problemów należy zachęcać młodych ludzi do podejmowania studiów doktoranckich, szczególnie że w wielu krajach Europy i świata są one rozpowszechnione i stanowią atrybut pełnego wykształcenia na poziomie wyższym.

Dokonany został wybór członków komisji dyscyplinarnej ds. nauczycieli akademickich przy Radzie Głównej. Nowa, 30−osobowa komisja, rozpocznie 4−letnią kadencję 1 stycznia 2009. W komisji będzie 21 osób z tytułem profesora lub stopniem doktora habilitowanego reprezentujących uczelnie publiczne (14) i niepubliczne (1) kształcące na kierunku studiów prawo oraz uczelnie publiczne (5) i niepubliczne (1) niekształcące na tym kierunku. Kolejne 4 osoby będą reprezentowały nauczycieli akademickich nieposiadających tytułu profesora lub stopnia doktora habilitowanego z uczelni publicznych (4) i niepublicznych (1). W skład komisji wejdzie też 5 studentów delegowanych przez Parlament Studentów RP. Wybór przewodniczącego i wiceprzewodniczących (2) komisji nastąpi na grudniowym posiedzeniu plenarnym Rady Głównej.