Nieodzowną częścią warsztatu naukowego, szczególnie dla przedstawicieli dyscyplin doświadczalnych, jest dostęp do indeksu cytowań SCI Expanded (lub konkurencyjnej bazy Elseviera SCOPUS). Jednostki badawcze, regulując coroczną składkę, korzystają z SCI Exp. na serwerze Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego (ICM) Uniwersytetu Warszawskiego, z alternatywą na serwerze wydawcy, Thomson Reuters: http://apps.isiknowledge.com. Wsteczną granicą dostępu do bazy jest rok 1996.

Doniosłość bibliograficzna SCI Exp. jest od dawna uznana. Ostatnio, w następstwie Rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 17 października 2007 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych na działalność statutową (DzU z 2007 r. nr 205, poz. 1489), rośnie także jego znaczenie statystyczno−sprawozdawcze. W tym kontekście należy przyjmować pojawienie się informacji w witrynie ICM pod adresem: http://vls.icm.edu.pl/zasady/2009/plan.html#sci o możliwości zakupienia dostępu do głębszego archiwum bazy, sięgającego aż po rok 1945.

W związku z przywołanym rozporządzeniem MNiSW na stronie: http://nauka-polska.pl/shtml/ankieta/ankieta_jed_pytania.shtml umieszczane są odpowiedzi ministerstwa na często zadawane pytania w tej sprawie. Istotne dla tego tekstu jest pytanie: Czy przeszukując bazę cytowań należy brać pod uwagę zatrudnionych pracowników w roku, którego dotyczy ankieta, czyli w 2007, czy również tych, którzy kiedyś pracowali w danej instytucji, ale ich publikacje są nadal cytowane?

Odpowiedź: Dotyczy cytowań (w ostatnim roku, z którego mamy dane) artykułów autorów (z afiliacją jednostki) zatrudnionych w jednostce w roku, którego dotyczy ankieta. Data ukazania się publikacji nie ma znaczenia.

Uznałem za pożyteczne przeprowadzenie wstępnego rozpoznania we własnej uczelni w tym zakresie, opierając się na przejściowej dostępności SCI Expanded aż po dane z roku 1975 (patrz: tabela 1).

Kluczowe w ramach tabeli jest porównanie danych w wierszach 1 i 3. Wynika z niego, że o ile przesunięcie granicy dostępu do SCI Exp. z roku 1996 do 1978 przynosi wzrost zanotowanych w bazie dokumentów z afiliacjami UWr. o 75 proc., to wynikający z tego przesunięcia wzrost cytowań zanotowanych w roku 2007 wynosi tylko 19 proc.

Obserwacja ta przybiera postać prawidłowości, kiedy porównać dane odnoszące się do innych uczelni. W tabeli 2 przedstawione jest streszczenie zebranych w podobny sposób danych liczbowych dotyczących wybranych szkół wyższych.

Jak widać, korelacja jest słaba. „Pogłębienie” dostępności bazy SCI Expanded o 20 lat ma umiarkowane znaczenie dla bieżącej sprawozdawczości w skali uczelni. Potwierdza się potoczna obserwacja tendencji do korzystania z najnowszych wyników badań. Co innego w licznych przypadkach curriculum osobowego, gdzie kolejne lata aktywności badawczej przynoszą w zasadzie równomierny wzrost wszystkich wskaźników analitycznych SCI Expanded: liczby zanotowanych dokumentów, ogólnej liczby cytowań, cytowań w okresie sprawozdawczym, indeksu h (por.: B. Rek, Indeks mierzący efektywność badawczą naukowca, „Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy” <http://www.ebib.info/2008/92/ a.php?rek>).

Osobnym zagadnieniem jest pożyteczność dostępu do głębszego archiwum danych SCI w aspekcie bibliograficznym. W swoich perswazjach promocyjnych wydawca zawsze podnosi wartość historycznie zgromadzonego zasobu danych dla bieżących badań. Nie czuję się jednak powołany do zabierania głosu na ten temat.