Program, ustawa, budżet

Jerzy Błażejowski


We wrześniowym (10) posiedzeniu Prezydium Rady Głównej uczestniczyła prof. G. Prawelska−Skrzypek, podsekretarz stanu w MNiSW. W jej obecności zaopiniowany został dokument Krajowy program badań naukowych i prac rozwojowych. Rada Główna uznała dokument za istotny dla budowania nowej strategii finansowania badań przydatnych gospodarce i ważnych dla rozwoju społecznego. Zaopiniowany został projekt rozporządzenia ministra NiSW zmieniającego rozporządzenie w sprawie konkursów na stanowisko dyrektora i zastępcy dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Wyrażając pozytywną opinię o dokumencie Rada zauważyła, że niektóre z proponowanych zmian są niezgodne z ustawą o NCBiR. Również pozytywnie, z propozycją nieznacznych uzupełnień, zaopiniowano projekt rozporządzenia ministra NiSW zmieniającego rozporządzenie w sprawie nostryfikacji dyplomów ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granicą.

Minister Prawelska−Skrzypek poinformowała o toczących się w MNiSW pracach nad nowelizacją lub tworzeniem ustaw dla obszaru nauki i szkolnictwa wyższego. Poinformowała o propozycjach budżetu nauki i szkolnictwa wyższego na rok 2009. Obecni z uznaniem przyjęli wiadomość o planowanym wzroście budżetu nauki o ponad 1/4 i szkolnictwa wyższego o kilkaset milionów złotych. Dobrze przyjęto propozycję zadaniowego podziału zwiększonych środków finansowych na naukę. Rada zadeklarowała pomoc i uczestnictwo w procesie reformowania przepisów prawa, gdy tylko pojawią się takie oczekiwania ze strony resortu.

Rada zaopiniowała wnioski jednostek organizacyjnych szkół wyższych o przyznanie uprawnień do nadawania stopni naukowych, wnioski o zgodę na kształcenie w ramach kierunków studiów ustanowionych w myśl art. 11 ust. 3 ustawy z 27 lipca 2005 Prawo o szkolnictwie wyższym, wnioski o prowadzenie studiów podyplomowych w trybie art. 8 ust. 7 wymienionej ustawy oraz zasady przyznawania stypendiów naukowych. Przy tej okazji wyłonił się problem rozumienia pojęcia stypendium. W myśl ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stypendium naukowym jest kwota przyznana (w drodze decyzji) osobie za dokonania naukowe lub jako zachęta do intensywnej działalności naukowej. Osoba uhonorowana stypendium nie płaci od przyznanej kwoty podatku. Zwolnione od podatku są stypendia przyznawane według zasad zatwierdzonych przez ministra NiSW. Minister NiSW przed wydaniem decyzji zasięga opinii Rady Głównej. Przy opiniowaniu wspomnianych zasad przyznawania stypendiów Rada kieruje się uchwałą 499/2002 (tekst na stronie internetowej www.rgsw.edu.pl). Ostatnimi czasy wpływa coraz więcej wniosków od różnych instytucji – głównie samorządowych – które występują o uznanie za systemy stypendialne programów wsparcia poprzez projekty badawcze finansowane z funduszy pomocowych Unii Europejskiej. Takie wnioski są opiniowane przez Radę negatywnie. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy kwot, które osoba otrzymuje i którymi dysponuje według własnego uznania. W przypadku finansowania programu badawczego osoba może uzyskać honorarium, od którego płaci podatek. Na finansowanie projektów badawczych nie jest wymagana zgoda ministra NiSW.

Na posiedzeniu Prezydium Rada podjęła uchwałę o przedstawieniu ministrowi NiSW standardów kształcenia dla jednolitych studiów magisterskich na kierunkach: grafika, malarstwo i rzeźba. Przy okazji okazało się, że na etapie uzgodnień międzyresortowych i środowiskowych zwiększona została ogólna liczba godzin na studiach I i II stopnia – łącznie o 1200. Spowodowało to, że dla tych godzin nie ma punktów ECTS w obowiązujących standardach, ponieważ nie zostały odpowiednio zwiększone liczby godzin odpowiadające treściom podstawowym i kierunkowym przy zachowaniu liczby punktów ECTS. Ten błąd został poprawiony w standardach kształcenia dla wymienionych trzech kierunków studiów dwustopniowych. Nie wiadomo jednak, czy podobnych zmian nie wprowadzono w innych standardach. Rada nie była poinformowana o dokonanych zmianach i nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowości, które w obowiązujących standardach występują.

Dobiegają końca prace zespołu – w którym uczestniczyli reprezentanci CK, PAN, KRASP, Zespołu Promotorów Bolońskich, Rady Głównej JBR, Krajowej Reprezentacji Doktorantów, Parlamentu Studentów RP oraz Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego – nad regułami kształcenia na studiach III stopnia (doktoranckich). Reguły te zostały opracowane według nowej formuły i uwzględniają krajową strukturę kwalifikacji. Wkrótce propozycje zostaną przesłane do środowisk akademickich i naukowych z prośbą o opinie oraz propozycje ewentualnych uzupełnień lub zmian. Ciekawi jesteśmy, jak zostanie przyjęta konstrukcja regulacji, z którą niebawem będziemy musieli się zmierzyć na wszystkich poziomach kształcenia.