Nowelizacja jest potrzebna

Jerzy Błażejowski


Ogrom zagadnień do omówienia sprawił, że marcowe posiedzenia prezydium (14) i plenarne (15) Rady Głównej były długie i treściwe. W posiedzeniu plenarnym uczestniczył prof. J.K. Kurzydłowski, podsekretarz stanu w MNiSW odpowiedzialny za sprawy nauki. Minister przedstawił politykę resortu w kwestii przyszłej kategoryzacji jednostek naukowych. Prof. T. Marek, członek Komitetu Polityki Naukowej, poinformował o założeniach kategoryzacji i mechanizmach konsultacji środowiskowych. Dr W. Olek z Rady Głównej przedstawił uwagi dotyczące wykazu czasopism przygotowanego w związku z oceną parametryczną. Zostały one przekazane ministrowi. Liczne głosy w dyskusji i zapytania były przejawem dużego zainteresowania środowiska akademickiego kryteriami oceny jednostek naukowych. Minister wskazał nowe możliwości finansowania badań.

Kontynuowano dyskusję nad propozycjami nowelizacji rozporządzenia ministra NiSW z 27 lipca 2006 w sprawie warunków, jakie muszą spełniać jednostki organizacyjne uczelni, aby prowadzić studia na określonym kierunku i poziomie kształcenia. Uwagi, jakie wpłynęły od różnych osób i instytucji, opracował zespół, a przedstawił je prof. J. Lis. Dotyczyły one: zmian wymagań kadrowych dla niektórych kierunków studiów, zmniejszenia progów godzinowych osób zaliczanych do minimum kadrowego, uelastycznienia relacji między minimami kadrowymi a liczbą kształconych na danym kierunku studiów oraz jednoznacznego określenia, że w przypadku wspólnego kształcenia na danym kierunku studiów przez więcej niż jeden podmiot, minimum kadrowe liczone jest łącznie, a nie niezależnie. Omawiane rozporządzenie niedawno zaczęło obowiązywać. Szybka potrzeba nowelizacji wynika z nietrafnych regulacji w zakresie minimów kadrowych niektórych kierunków studiów – szczególnie filologii.

Dyskusję sprowokował dokument Założenia do ustawy o zmianie ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym”, który ukazał się na stronie internetowej Ministerstwa NiSW. W jej efekcie Rada przedstawiła ministrowi M. Seweryńskiemu Uwagi do założeń do ustawy o zmianie ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym” wraz z listem (dostępne na stronie internetowej Rady pod adresem www.rgsw. edu.pl). Rada uznała, że wiele przesłanek nowelizacji jest zasadnych. Trudno jednak ocenić konieczność zmian wobec braku odniesień do obowiązującej ustawy. Rada zasygnalizowała, że dwom fundamentalnym problemom nie poświęcono należytej uwagi w założeniach, a mianowicie: szerokiemu i sprawiedliwemu dostępowi do studiów oraz racjonalnemu finansowaniu szkolnictwa wyższego. Bez ich rozwiązania trudno będzie ukształtować nowoczesny system szkolnictwa wyższego. W kwestiach szczegółowych Rada proponuje, aby budżet szkolnictwa wyższego podążał za wzrostem PKB i Strategią Lizbońską. W znowelizowanej ustawie powinny się znaleźć regulacje umożliwiające wdrożenie Krajowej Struktury Kwalifikacji. Rada uznała za zasadne umożliwienie profesorom tytularnym przechodzenia w stan spoczynku. Opowiedziała się za jednoznacznym określeniem, że podstawowym warunkiem kwalifikacji na studia jest posiadanie matury. Rada postuluje stworzenie w ustawie regulacji umożliwiających wkomponowanie kształcenia nieformalnego w system kształcenia akademickiego.

W licznych wypowiedziach zwracano uwagę, że kształcenie na poziomie akademickim nie powinno być ukierunkowane li tylko na doraźne potrzeby społeczne czy gospodarcze. Nie było poparcia idei uznania stopnia doktora habilitowanego za podstawę do natychmiastowego uzyskania tytułu profesora. Również idea tworzenia nowego typu interdyscyplinarnych studiów doktoranckich wymaga wszechstronnej analizy i dyskusji – zarówno merytorycznej, jak i odnoszącej się do strony organizacyjnej. Nie uznano za trafną propozycji odejścia od przedstawiania pracy magisterskiej i kończenia studiów drugiego stopnia jedynie poszerzonym egzaminem. Niejasne, zdaniem Rady, są propozycje funkcjonowania wydziałów niepublicznych w uczelniach publicznych, w ramach partnerstwa publiczno−prywatnego, jak również finansowania uczelni „w postaci jednej dotacji związanej z kształceniem”. Podobnie niejasno zostały sformułowane mechanizmy integracji i współdziałania kolegiów nauczycielskich z uczelniami. Prawo o szkolnictwie wyższym nie jest aktem doskonałym. Nowelizacja usuwająca ewidentne niedopatrzenia jest z pewnością potrzebna i można jej szybko dokonać, choć osiągnięcie konsensusu nie będzie łatwe.

Prof. L. Dobrzański przedstawił opinię o „koncepcji horyzontalnej polityki przemysłowej w Polsce”, którą przekazało Ministerstwo Gospodarki. Rada podjęła uchwałę pozytywnie oceniającą przedstawioną wizję zaangażowania nauki i szkolnictwa wyższego w działania proinnowacyjne i prorynkowe oraz podnoszące konkurencyjność przedsiębiorstw. Przedstawiony dokument stwarza podstawę lepszego wykorzystania potencjału badawczego i edukacyjnego w realizacji zamierzeń społecznych i gospodarczych.

16 marca uczestniczyliśmy (prof. prof. W. Mitkowski, J. Lubacz i J. Błażejowski) w spotkaniu z ministrem M. Seweryńskim. Poruszono m.in. kwestię nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Z aprobatą przyjęliśmy wiadomość, że propozycje nowelizacji będą szeroko konsultowane ze społecznością akademicką.