Instrument projakościowy

Jerzy Woźnicki

Jedną z komisji stałych Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, powołanych decyzją Prezydium KRASP w kadencji 2005−08, jest Komisja ds. Organizacyjnych i Legislacyjnych. Jej wiodącym zadaniem jest przygotowywanie opinii o projektach aktów prawnych dotyczących szkolnictwa wyższego, nauki i kultury, a w tym o kierowanych przez ministra projektach rozporządzeń do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. KRASP została ustawowo umocowana do opiniowania takich dokumentów. Komisja, działając od listopada 2005, zaopiniowała do marca 2006 dziewięć projektów rozporządzeń. Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie www Fundacji Rektorów Polskich (www.frp. org.pl), która zapewnia Komisji stałą siedzibę.

Rektorzy są przekonani, że ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym powinna być postrzegana i wykorzystywana przede wszystkim jako wiodący instrument projakościowy w szkolnictwie wyższym, ze szczególnym uwzględnieniem jakości kształcenia. Określa to rangę i znaczenie standardów kształcenia (a nie „standardów nauczania”, jak w poprzedniej ustawie), które zgodnie z nową ustawą nie są już zbiorem przedmiotów, ale stały się zbiorem reguł kształcenia.

Wśród tych reguł za fundamentalny zostanie w przyszłości uznany wymóg prowadzenia studiów w ramach określonego systemu, dobrze zdefiniowanego i swoistego dla każdej uczelni, który będzie niejako automatycznie zapewniał wymaganą ich jakość, poprzez stosowanie w procesie kształcenia określonych procedur. Można to porównać do działających w firmach systemów ISO lub TQM. Chodzi tu o tzw. wewnętrzny uczelniany system zapewnienia jakości kształcenia. Stanowi on centralny element, który symbolizuje nowe ustawowe podejście do standardów kształcenia. Jest wysoce prawdopodobne, że w przyszłości Państwowa Komisja Akredytacyjna – w ramach stosowanych przez siebie procedur – będzie wymagać od uczelni szczegółowych informacji o tym, jak działa w jej strukturach taki system, w jakim zakresie został wdrożony oraz jak jest nadzorowany i aktualizowany. W wymiarze funkcjonalnym, uczelniany system zapewniania jakości kształcenia powinien zawierać określony zbiór systemowych przesłanek, gwarantujących utrzymywanie właściwej jakości kształcenia, wyrażających się w odpowiednich rozwiązaniach instytucjonalnych, programowych, regulaminowych i proceduralnych. To właśnie pojęcie – systemowe przesłanki jakości kształcenia – powinno odgrywać bardzo ważną rolę w całym procesie.

Fundacja Rektorów Polskich, działając w ramach strategicznego partnerstwa z KRASP, zamierza zaproponować problematykę jakości kształcenia w ramach jednego z najbliższych seminariów szkoleniowo−dyskusyjnych, organizowanych dla zainteresowanych szkół wyższych. Byłaby to kontynuacja projektu, który zrealizowaliśmy w ubiegłym roku, organizując Szkołę Letnią Zarządzania Strategicznego dla rektorów−elektów. W tym roku także chcemy podjąć podobną inicjatywę dla kanclerzy szkół wyższych.

Ostatnie, marcowe posiedzenie Komisji ds. Organizacyjnych i Legislacyjnych KRASP potwierdziło, że generalnie środowisko jest za promowanym przez KRASP i FRP kierunkiem zmian, wskazanym w raporcie Instytutu Społeczeństwa Wiedzy Nowe podejście do standardów kształcenia oraz wynikające z tego założenia dotyczące treści rozporządzenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego z października 2005 oraz w uchwale, którą przyjęła Rada Główna Szkolnictwa Wyższego w marcu br. w tej samej sprawie. Uchwała ta współbrzmi z raportem i to jest cenna konstatacja, która otwiera szerokie pole do tego, abyśmy – przy poszanowaniu ustawowych kompetencji Rady Głównej – współdziałali z nią dla wypracowywania najlepszych rozwiązań. Oznacza to w szczególności, że powinniśmy także wspierać RGSzW w przeciwstawianiu się presji dyktowanej przez konserwatyzm, a czasem i wąskie interesy w pracach nad nowym podejściem do standardów kształcenia. Nadszedł bowiem czas na poważne zmiany w szkolnictwie wyższym, do których drogę otworzyła nowa ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym. Już teraz należy więc proponować nowe rozwiązania w rozporządzeniach ministra i statutach uczelni.