Jakość pracy uczonego może być analizowana za pomocą różnych wskaźników. Zdecydowanie najgorszy z nich jest oparty na liczbie publikacji. Tak popularny w kraju system związany ze współczynnikiem oddziaływania czasopisma impact factor (IF), choć może być używany do oceny instytucji naukowych, zupełnie się nie nadaje do oceny jakości pracy pojedynczych naukowców. Prof. Andrzej Kajetan Wróblewski, fizyk (patrz: „Zagadnienia naukoznawstwa”, 2002, 151/2, 7−29), jasno wykazał, że liczba cytowań osiąganych przez pojedynczą publikację nie zależy od IF czasopisma. Zdecydowanie lepszym wskaźnikiem oceny pracy badaczy jest indeks cytowań. Funkcjonuje on dobrze w wielu dziedzinach nauki, takich jak: biologia, medycyna, matematyka, fizyka czy chemia, choć podkreślić trzeba, że w wielu dziedzinach, takich jak: nauki humanistyczne, prawne, społeczne, wskaźnik ten nie znajduje zastosowania. Bardzo dobrym wskaźnikiem jakości pracy naukowca jest ostatnio wprowadzony współczynnik H.

Liczba cytowań

Jeżeli chodzi o identyfikację „gorących” zagadnień w nauce, o ocenę siły oddziaływania pojedynczej publikacji, zdecydowanie najlepsze jest policzenie cytowań, które praca ta uzyskała. Tę metodę porównywania jakości publikacji stosuje się na świecie powszechnie i mimo różnych jej wad nikt nic lepszego nie wymyślił. Trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że średnia liczba cytowań publikacji w poszczególnych gałęziach nauki może się bardzo znacznie różnić. Na przykład w naszym kraju praca z dziedziny biologii molekularnej cytowana jest średnio 8 razy, z medycyny klinicznej 5 razy, a z dziedziny nauk o roślinach i zwierzętach tylko 2,5. Dlatego nie powinno się porównywać ze sobą cytowań uzyskanych w różnych dyscyplinach nauki. Dziesięciolecie dość powszechnego dostępu do bazy cytowań Institute for Scientific Information (ISI) w kraju, jest okazją do wyłowienia najczęściej cytowanych polskich publikacji w poszczególnych gałęziach biologii i medycyny, opublikowanych od stycznia 1996 do grudnia 2005.

Nauki biologiczne i medyczne zostały podzielone zgodnie z klasyfikacją ISI na: biologię i biochemię, nauki rolnicze, nauki o roślinach i zwierzętach, nauki o środowisku i ekologię, badania nad układem nerwowym i zachowaniem (neuroscience & behaviour), biologię molekularną i genetykę, farmakologię i toksykologię, immunologię, medycynę kliniczną, mikrobiologię oraz psychiatrię i psychologię. Liczbę cytowań, którą publikacja powinna uzyskać, by znaleźć się na liście, przyjęto arbitralnie na 40. Drugim warunkiem umieszczenia publikacji na liście była afiliacja autora z krajową instytucją naukową. Ponadto praca powinna się zaliczać do prac oryginalnych.

W tych dyscyplinach wydano w Polsce w ciągu 10 lat około 350 takich publikacji, niektóre z nich zaliczono do kilku dyscyplin nauki, np. praca opublikowana w czasopiśmie o nazwie „Neuropharmacology” była zaliczana zarówno do „neuroscience”, jak i do farmakologii. W dziedzinie biologii i biochemii zidentyfikowano 71 publikacji, nauki rolnicze nie są na liście reprezentowane, nauki o roślinach i zwierzętach to 21 prac, podobnie jak nauki o środowisku i ekologia (21), badania nad układem nerwowym i zachowaniem (neuroscience & behaviour) to 38 prac, biologię molekularną i genetykę przedstawia 110 publikacji, farmakologia i toksykologia to 52 prace, immunologia 35 prac, medycynę kliniczną reprezentuje 69 prac, mikrobiologii dotyczyło 30 publikacji, a psychiatrii i psychologii kilka prac, które zostały włączone do medycyny klinicznej.

Nauki o lekach

Pierwszą dyscypliną, w której zostaną przedstawione najwyżej cytowane (najbardziej znaczące?) publikacje dziesięciolecia jest najbliższa mi farmakologia i toksykologia. Publikacje z zakresu fizjologii, która nie występuje jako odrębna dyscyplina nauki w klasyfikacji ISI, dzielącej naukę na 22 podstawowe dziedziny, zostały włączone do farmakologii. Słowo farmakologia pochodzi od greckich słów farmakon (lek) i logos (nauka) i oznacza naukę o lekach oraz ich działaniu. Farmakologia jest bardzo dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki, w dużej mierze odpowiedzialną za postęp w leczeniu chorób oraz przedłużaniu ludzkiego życia. Z polskich farmakologów należy wspomnieć dokonania prof. Ryszarda Gryglewskiego, który jest najczęściej cytowanym polskim naukowcem w ogóle, czy nazwisko Leona Sternbacha – odkrywcy benzodiazepin. W ostatnich latach kilku farmakologów otrzymało Nagrody Nobla, byli to Robert Furchgott, Louis Ignarro oraz Ferid Murad za wyjaśnienie funkcji tlenku azotu w organizmie, James W. Black za odkrycie propranololu oraz John R. Vane, Sune Bergstrom i Bengt Samuelsson za badania nad prostaglandynami.

By znaleźć się na liście, praca musiała zostać opublikowana w czasopiśmie z nazwą „pharmacology” lub „pharmacy” w tytule bądź autor powinien być zatrudniony w instytucji związanej z farmakologią, ewentualnie w słowach kluczowych powinno się pojawić słowo farmakologia, toksykologia bądź farmacja. Zidentyfikowano 52 takie oryginalne publikacje, co stanowiło około 15 proc. wszystkich polskich prac cytowanych ponad 40 razy. W dziedzinie farmakologii przeciętna liczba cytowań jednej publikacji wynosi w przypadku Polski 3,53 (patrz: http://in−cites.com/countries/poland.html), graniczna wartość 40 cytowań przewyższa tę średnią 11 razy.

Najwięcej wysoko cytowanych prac (22, co stanowi 42 proc. całości) pochodzi z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie. Collegium Medicum UJ ma na liście 10 publikacji (10 proc. całości), Akademia Medyczna w Gdańsku 5 prac, Akademie Medyczne w Warszawie, Poznaniu oraz Instytut Psychiatrii i Neurologii z Warszawy mają na liście po 4 prace, Śląska Akademia Medyczna 3 prace, po 2 prace mają UJ oraz Akademia Medyczna w Białymstoku, po jednej publikacji pochodzi z UW, Instytutu Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębiu, Akademii Rolniczej w Poznaniu oraz z Pomorskiej i Bydgoskiej Akademii Medycznej.

Osoby, które opublikowały najwięcej takich prac, to: Stanisław Konturek (CMUJ) – 6 publikacji, Roman Kaliszan (AM Gdańsk) – 5 publikacji, Tomasz Brzozowski (CMUJ), Mariusz Papp, Piotr Popik i Andrzej Pilc (wszyscy z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie) – po 4 publikacje oraz Władysław Bielański (CMUJ), Ewa Chojnacka−Wójcik (Instytut Farmakologii PAN), Andrzej Członkowski (AM w Warszawie), Anna Członkowska (AM w Warszawie i Instytut Psychiatrii i Neurologii), Marta Dziedzicka−Wasylewska (Instytut Farmakologii PAN, Ludwik K. Malendowicz (AM w Poznaniu), Jerzy Maj (Instytut Farmakologii PAN), Edmund Przegaliński (Instytut Farmakologii PAN), Jerzy Stachura (CMUJ) – wszyscy po 3 publikacje.

Największa liczba wysoko cytowanych prac dotyczyła zagadnień związanych z działaniem leków przeciwdepresyjnych – 12 publikacji. Badań nad receptorami jonotropowymi i metabotropowymi dla pobudzających aminokwasów dotyczyło 9 publikacji. Zagadnienia związane z chorobą wrzodową, jej patogenezą i leczeniem prezentowane były w 6 publikacjach, podobnie jak badania nad chorobą Parkinsona. Metoda QSRR, która umożliwia racjonalną preselekcję potencjalnych leków, była tematem 5 publikacji, następnych 5 dotyczyło uzależnień lekowych. W spisie tym przeważają zagadnienia związane z farmakologią centralnego układu nerwowego, co ma związek z dominującą pozycją Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie w tej dyscyplinie nauki.

Najczęściej cytowane prace (o numerach 47−50), miały ponad 90 odnośników. Publikacje te poświęcone były związkowi receptorów NMDA oraz metabotropowych dla glutaminianu z mechanizmami działania leków przeciwdepresyjnych, poziomu interleukiny u pacjentów z depresją oraz badaniom nad poziomem metabolitów tlenku azotu u ludzi z nadciśnieniem. Dwie prace pochodzą z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie, jedna z Akademii Medycznej w Poznaniu i Bydgoszczy, a jedna ze Śląskiej Akademii Medycznej.

Lista publikacji zamieszczona jest poniżej, liczba cytowań została wytłuszczona, przeciętna liczba cytowań prac umieszczonych na liście wynosiła 56,2. Połowa prac na liście powstała przy znaczącym, bądź bardzo znaczącym udziale partnerów zagranicznych.

Abraham, M.H., Chadha, H.S., Leitao, A.R.E., Mitchell, R.C., Lambert, W.J., Kaliszan, R., Nasal, A., Haber, P., 1997, Determination of solute lipophilicity, as log P(octanol) and log P(alkane) using poly(styrene−divinylbenzene) and immobilised artificial membrane stationary phases in reversed−phase high−performance liquid chromatography, „Journal Of Chromatography A” 766, 35−47 Med Univ Gdansk, Dept Biopharmaceut & Pharmacodynam,Pl−80416 Gdansk, 77.

Andreis, P.G., Markowska, A., Champion, H.C., Mazzocchi, G., Malendowicz, L.K., Nussdorfer, G.G., 2000, Adrenomedullin enhances cell proliferation and deoxyribonucleic acid synthesis in rat adrenal zona glomerulosa: receptor subtype involved and signaling mechanizm, „Endocrinology” 141, 2098−2104. Poznan Sch Med, Dept Histol & Embryol, Poznan, 50.

Ball, D., Hill, L., Freeman, B., Eley, T.C., Strelau, J., Riemann, R., Spinath, F.M., Angleitner, A., Plomin, R., 1997, The serotonin transporter gene and peer−rated neuroticism, „Neuroreport” 8, 1301−1304. Univ Warsaw, Dept Psychol, Warsaw, 79.

Bielanski, W., Konturek, S.J., 1996, New approach to 13C−urea breath test: capsule−based modification with low−dose of 13C−urea in the diagnosis of Helicobacter pylori infection, „J.Physiol Pharmacol.” 47, 545−553. Institute of Physiology, Jagiellonian University School of Medicine, Cracow 45.

Brzozowski, T., Konturek, P.C., Konturek, S.J., Pajdo, R., Bielanski, W., Brzozowska, I., Stachura, J., Hahn, E.G., 1997, The role of melatonin and L−tryptophan in prevention of acute gastric lesions induced by stress, ethanol, ischemia, and aspiryn, „J.Pineal Res.” 23, 79−89. Institute of Physiology, Jagiellonian University School of Medicine, Cracow 45.

Brzozowski, T., Konturek, P.C., Konturek, S.J., Sliwowski, Z., Drozdowicz, D., Stachura, J., Pajdo, R., Hahn, E.G., 1999, Role of prostaglandins generated by cyclooxygenase−1 and cyclooxygenase−2 in healing of ischemia−reperfusion−induced gastric lesions, „Eur.J.Pharmacol.” 385, 47−61. Institute of Physiology, Jagiellonian University School of Medicine, Cracow 44.

Brzozowski, T., Konturek, P.C., Konturek, S.J., Pajdo, R., Duda, A., Pierzchalski, P., Bielanski, W., Hahn, E.G., 1999, Leptin in gastroprotection induced by cholecystokinin or by a meal. Role of vagal and sensory nerves and nitric oxide, „Eur.J.Pharmacol.” 374, 263−276, Institute of Physiology, Jagiellonian University School of Medicine, Cracow. 40.

Buszewski, B., Gadzala−Kopciuch, R.M., Markuszewski, M., Kaliszan, R., 1997, Chemically bonded silica stationary phases: Synthesis, physicochemical characterization, and molecular mechanism of reversed phase HPLC retention, „Analytical Chemistry” 69, 3274−3289. Med Univ Gdansk, Dept Biopharmaceut & Pharmacodynam, Pl−80416 Gdansk, 58.

Czlonkowska, A., Kohutnicka, M., Kurkowska−Jastrzebska, I., Czlonkowski, A., 1996, Microglial reaction in MPTP (1−methyl−4−phenyl−1,2,3,6−tetrahydropyridine) induced Parkinson’s disease mice model, „Neurodegeneration” 5, 137−143. Medical Academy of Warsaw, Inst Psychiat & Neurol, Warsaw, 50.

Dekkers, C.P., Beker, J.A., Thjodleifsson, B., Gabryelewicz, A., Bell, N.E., Humphries, T.J., 1999, Double−blind comparison [correction of Double−blind, placebo−controlled comparison] of rabeprazole 20 mg vs. omeprazole 20 mg in the treatment of erosive or ulcerative gastro−oesophageal reflux disease. The European Rabeprazole Study Group, „Aliment.Pharmacol.Ther.” 13, 49−57, Med Acad Bialystok, Bialystok, 75.

Dekkers, C.P., Beker, J.A., Thjodleifsson, B., Gabryelewicz, A., Bell, N.E., Humphries, T.J., 1999, Comparison of rabeprazole 20 mg versus omeprazole 20 mg in the treatment of active duodenal ulcer: a European multicentre study, „Aliment.Pharmacol.Ther.” 13, 179−186, Med Acad Bialystok, Bialystok 41.

Dolan, J.W., Snyder, L.R., Wolcott, R.G., Haber, P., Baczek, T., Kaliszan, R., Sander, L.C., 1999, Reversed−phase liquid chromatographic separation of complex samples by optimizing temperature and gradient time III. Improving the accuracy of computer simulation, „J.Chromatogr.A” 857, 41−68. Med Univ Gdansk, Dept Biopharmaceut & Pharmacodynam,Pl−80416 Gdansk, 40.

Jozkowicz, A., Cooke, J.P., Guevara, I., Huk, I., Funovics, P., Pachinger, O., Weidinger, F., Dulak, J., 2001, Genetic augmentation of nitric oxide synthase increases the vascular generation of VEGF, „Cardiovasc.Res.” 51, 773−783, Jagiellonian University, Krakow, 40.

Kaliszan, R., van Straten, M.A., Markuszewski, M., Cramers, C.A., Claessens, H.A., 1999, Molecular mechanism of retention in reversed−phase high−performance liquid chromatography and classification of modern stationary phases by using quantitative structure−retention relationships, „Journal Of Chromatography A” 455−486. Med Univ Gdansk, Dept Biopharmaceut & Pharmacodynam,Pl−80416 Gdansk, 66.

Klodzinska, A., Chojnacka−Wojcik, E., Palucha, A., Branski, P., Popik, P., Pilc, A., 1999, Potential anti−anxiety, anti−addictive effects of LY 354740, a selective group II glutamate metabotropic receptors agonist in animal models, „Neuropharmacology” 38, 1831−1839, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow; Jagiellonian Univ, Collegium Medicum, Krakow, 56.

Kohutnicka, M., Lewandowska, E., Kurkowska−Jastrzebska, I., Czlonkowski, A., Czlonkowska, A., 1998, Microglial and astrocytic involvement in a murine model of Parkinson’s disease induced by 1−methyl−4−phenyl−1,2,3,6−tetrahydropyridine (MPTP), „Immunopharmacology” 39, 167−180, Medical Academy of Warsaw, Inst Psychiat & Neurol, Warsaw, 66.

Kolonko, A., Wiecek, A., Kokot, F., 1998, The nonselective adenosine antagonist theophylline does prevent renal dysfunction induced by radiographic contrast agents, „J.Nephrol.” 11, 151−156. Department of Nephrology, Endocrinology and Metabolic Diseases, Silesian University School of Medicine, Katowice, 40.

Konieczny, J., Ossowska, K., Wolfarth, S., Pilc, A., 1998, LY354740, a group II metabotropic glutamate receptor agonist with potential antiparkinsonian properties in rats. „Naunyn Schmiedebergs Arch.Pharmacol.” 358, 500−502, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow; Jagiellonian Univ, Collegium Medicum, 45.

Konturek, J.W., Dembinski, A., Konturek, S.J., Stachura, J., Domschke, W., 1998, Infection of Helicobacter pylori in gastric adaptation to continued administration of aspirin in humans, „Gastroenterology” 114, 245−255. Institute of Physiology, Jagiellonian University School of Medicine, Cracow, 67.

Konturek, P.C., Konturek, S.J., Brzozowski, T., Dembinski, A., Zembala, M., Mytar, B., Hahn, E.G., 1997, Gastroprotective activity of melatonin and its precursor, L−tryptophan, against stress−induced and ischaemia−induced lesions is mediated by scavenge of oxygen radicals, „Scand.J.Gastroenterol.” 32, 433−438, Institute of Physiology, Jagiellonian University School of Medicine, Cracow, 40.

Kozik, A., Moore, R.B., Potempa, J., Imamura, T., Rapala−Kozik, M., Travis, J., 1998, A novel mechanism for bradykinin production at inflammatory sites. Diverse effects of a mixture of neutrophil elastase and mast cell tryptase versus tissue and plasma kallikreins on native and oxidized kininogens, „J.Biol.Chem.” 273, 33224−33229. Jagiellonian University, Cracow, 42.

Kurkowska−Jastrzebska, I., Wronska, A., Kohutnicka, M., Czlonkowski, A., Czlonkowska, A., 1999, The inflammatory reaction following 1−methyl−4−phenyl−1,2,3, 6−tetrahydropyridine intoxication in Morse, „Exp.Neurol.” 156, 50−61, Medical Academy of Warsaw, Inst Psychiat & Neurol, Warsaw, 77.

Madej, A., Okopien, B., Kowalski, J., Zielinski, M., Wysocki, J., Szygula, B., Kalina, Z., Herman, Z.S., 1998, Effects of fenofibrate on plasma cytokine concentrations in patients with atherosclerosis and hyperlipoproteinemia IIb, „Int.J.Clin.Pharmacol.Ther.” 36, 345−349, Department of Clinical Pharmacology, Silesian Medical University, Katowice, 54.

Maj, J., Bijak, M., Dziedzicka−Wasylewska, M., Rogoz, R., Rogoz, Z., Skuza, G., Tokarski, T., 1996, The effects of paroxetine given repeatedly on the 5−HT receptor subpopulations in the rat brain, „Psychopharmacology” (Berl) 127, 73−82 Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 40.

Maj, J., Dziedzicka−Wasylewska, M., Rogoz, R., Rogoz, Z., Skuza, G., 1996, Antidepressant drugs given repeatedly change the binding of the dopamine D2 receptor agonist, [3H]N−0437, to dopamine D2 receptors in the rat brain, „Eur.J.Pharmacol.” 304, 49−54, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 40.

Maj, J., Dziedzicka−Wasylewska, M., Rogoz, R., Rogoz, Z., 1998, Effect of antidepressant drugs administered repeatedly on the dopamine D3 receptors in the rat brain, „Eur.J.Pharmacol.” 351, 31−37, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 42.

Majewski, S., Marczak, M., Szmurlo, A., Jablonska, S., Bollag, W., 1996, Interleukin−12 inhibits angiogenesis induced by human tumor cell lines in vivo, „J.Invest Dermatol.” 106, 1114−1118, Department of Dermatology, Warsaw School of Medicine, 46.

Malendowicz, L.K., Tortorella, C., Nussdorfer, G.G., 1999, Orexins stimulate corticosterone secretion of rat adrenocortical cells, through the activation of the adenylate cyclase−dependent signaling cascade, „J.Steroid Biochem.Mol.Biol.” 70, 185−188, Poznan Sch Med, Dept Histol & Embryol, Poznan., 54.

Mazzocchi, G., Rossi, G.P., Rebuffat, P., Malendowicz, L.K., Markowska, A., Nussdorfer, G.G., 1997, Endothelins stimulate deoxyribonucleic acid synthesis and cell proliferation in rat adrenal zona glomerulosa, acting through an endothelin A receptor coupled with protein kinase C– and tyrosine kinase−dependent signaling pathways, „Endocrinology” 138, 2333−2337, Poznan Sch Med, Dept Histol & Embryol, Poznan, 55.

Mogil, J.S., Kest, B., Sadowski, B., Belknap, J.K., 1996, Differential genetic mediation of sensitivity to morphine in genetic models of opiate antinociception: influence of nociceptive assay, „J.Pharmacol.Exp.Ther.” 276, 532−544, Polish Acad Sci, Inst Genet & Anim Breeding, Jastrzebiec, 65.

Montgomery, S.A., Loft, H., Sanchez, C., Reines, E.H., Papp, M., 2001, Escitalopram (S−enantiomer of citalopram): clinical efficacy and onset of action predicted from a rat model, „Pharmacol.Toxicol.” 88, 282−286, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 58.

Nasal, A., Haber, P., Kaliszan, R., Forgacs, E., Cserhati, T., Abraham, M.H., 1996, Polyethylene−coated silica and zirconia stationary phases in view of quantitative structure−retention relationships, „Chromatographia” 43, 484−490. Med Univ Gdansk, Dept Biopharmaceut & Pharmacodynam,Pl−80416 Gdansk, 41.

Nowak, K.W., Mackowiak, P., Switonska, M.M., Fabis, M., Malendowicz, L.K., 2000, Acute orexin effects on insulin secretion in the rat: in vivo and in vitro studiem, „Life Sci.” 66, 449−454. Department of Animal Physiology and Biochemistry, August Cieszkowski University of Agriculture, Poznan Sch Med, Dept Histol & Embryol, Poznan., 48.

Ossowska, K., Konieczny, J., Wolfarth, S., Wieronska, J., Pilc, A., 2001, Blockade of the metabotropic glutamate receptor subtype 5 (mGluR5) produces antiparkinsonian−like effects in rats, „Neuropharmacology” 41, 413−420, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow; Jagiellonian Univ, Collegium Medicum, Krakow, 41.

Papp, M., Moryl, E., Willner, P., 1996, Pharmacological validation of the chronic mild stress model of depression, „Eur.J.Pharmacol.” 296, 129−136, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 59.

Papp, M., Vassout, A., Gentsch, C., 2000, The NK1−receptor antagonist NKP608 has an antidepressant−like effect in the chronic mild stress model of depression in rats, „Behav.Brain Res.” 115, 19−23, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 44.

Parsons, C.G., Danysz, W., Quack, G., Hartmann, S., Lorenz, B., Wollenburg, C., Baran, L., Przegalinski, E., Kostowski, W., Krzascik, P., Chizh, B., Headley, P.M., 1997, Novel systemically active antagonists of the glycine site of the N−methyl−D−aspartate receptor: electrophysiological, biochemical and behavioral characterization, „J.Pharmacol.Exp.Ther.” 283, 1264−1275, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, Inst Psychiat & Neurol, Warsaw, 54.

Pinna, A., di Chiara, G., Wardas, J., Morelli, M., 1996, Blockade of A2a adenosine receptors positively modulates turning behaviour and c−Fos expression induced by D1 agonists in dopamine−denervated rats, „Eur.J.Neurosci.” 8, 1176−1181, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 81.

Popik, P., Skolnick, P., 1996, The NMDA antagonist memantine blocks the expression and maintenance of morphine dependence, „Pharmacol.Biochem.Behav.” 53, 791−797, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 56.

Popik, P., Danysz, W., 1997, Inhibition of reinforcing effects of morphine and motivational aspects of naloxone−precipitated opioid withdrawal by N−methyl−D−aspartate receptor antagonist, memantine, „J.Pharmacol.Exp.Ther.” 280, 854−865, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 69.

Popik, P., Mamczarz, J., Fraczek, M., Widla, M., Hesselink, M., Danysz, W., 1998, Inhibition of reinforcing effects of morphine and naloxone−precipitated opioid withdrawal by novel glycine site and uncompetitive NMDA receptor antagonists, „Neuropharmacology” 37, 1033−1042, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 41.

Przegalinski, E., Baran, L., Siwanowicz, J., 1996, The role of nitric oxide in chemically− and electrically−induced seizures in mice, „Neurosci.Lett.” 217, 145−148, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 45.

Przegalinski, E., Tatarczynska, E., Deren−Wesolek, A., Chojnacka−Wojcik, E., 1997, Antidepressant−like effects of a partial agonist at strychnine−insensitive glycine receptors and a competitive NMDA receptor antagonist, „Neuropharmacology” 36, 31−37, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 40.

Przewlocka, B., Mika, J., Labuz, D., Toth, G., Przewlocki, R., 1999, Spinal analgesic action of endomorphins in acute, inflammatory and neuropathic pain in rats, „Eur.J.Pharmacol.” 367, 189−196, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 62.

Sander, T., Gscheidel, N., Wendel, B., Samochowiec, J., Smolka, M., Rommelspacher, H., Schmidt, L.G., Hoehe, M.R., 1998, Human mu−opioid receptor variation and alcohol dependence, „Alcohol Clin.Exp.Res.” 22, 2108−2110, Pomeranian Medical Academy, Szczecin, 42.

Schulz, S., Schreff, M., Schmidt, H., Handel, M., Przewlocki, R., Hollt, V., 1998, Immunocytochemical localization of somatostatin receptor sst2A in the rat spinal cord and dorsal root Anglia, „Eur.J.Neurosci.” 10, 3700−3708, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 49.

Skolnick, P., Layer, R.T., Popik, P., Nowak, G., Paul, I.A., Trullas, R., 1996, Adaptation of N−methyl−D−aspartate (NMDA) receptors following antidepressant treatment: implications for the pharmacotherapy of depression, „Pharmacopsychiatry” 29, 23−26, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow, 94.

Sluzewska, A., Rybakowski, J.K., Laciak, M., Mackiewicz, A., Sobieska, M., Wiktorowicz, K., 1995, Interleukin−6 serum levels in depressed patients before and after treatment with fluoxetine, „Ann.N.Y.Acad.Sci.” 762, 474−476, Poznan Tech Univ, Sch Med Sci, Dept Canc Immunol, Poznan; Med Acad, Dept Psychiat, Bydgoszcz, 91.

Surdacki, A., Nowicki, M., Sandmann, J., Tsikas, D., Boeger, R.H., Bode−Boeger, S.M., Kruszelnicka−Kwiatkowska, O., Kokot, F., Dubiel, J.S., Froelich, J.C., 1999, Reduced urinary excretion of nitric oxide metabolites and increased plasma levels of asymmetric dimethylarginine in men with essential hypertension, „J.Cardiovasc.Pharmacol.” 33, 652−658, Department of Nephrology, Endocrinology and Metabolic Diseases, Silesian University School of Medicine, Katowice, 92.

Tatarczynska, E., Klodzinska, A., Chojnacka−Wojcik, E., Palucha, A., Gasparini, F., Kuhn, R., Pilc, A., 2001, Potential anxiolytic− and antidepressant−like effects of MPEP, a potent, selective and systemically active mGlu5 receptor antagonist, „Br.J.Pharmacol.” 132, 1423−1430, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow; Jagiellonian Univ, Collegium Medicum, Krakow, 91.

Willner, P., Moreau, J.L., Nielsen, C.K., Papp, M., Sluzewska, A., 1996, Decreased hedonic responsiveness following chronic mild stress is not secondary to loss of body weight, „Physiol Behav.” 60, 129−134, Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow; 41.

Zyss, T., Gorka, Z., Kowalska, M., Vetulani, J., 1997, Preliminary comparison of behavioral and biochemical effects of chronic transcranial magnetic stimulation and electroconvulsive shock in the rat, „Biol.Psychiatry” 42, 920−924. Polish Acad Sci, Inst Pharmacol, Krakow; Jagiellonian Univ, Collegium Medicum, Krakow, 40.