Kariera akademicka

Jerzy Błażejowski


W połowie marca odbyły się posiedzenia prezydium (15) i plenarne (16) Rady Głównej. Mgr K. Martowska przedstawiła wnioski z seminarium na temat statusu doktorantów, pomocy materialnej dla doktorantów oraz kwestii legislacyjnych dotyczących studiów doktoranckich, które odbyło się 10 lutego. Wypowiedź uzupełnił prof. W. Mitkowski, współprowadzący seminarium. W dyskusji poruszono wiele wątków, które z pewnością znajdą się w końcowym raporcie. Trzy z nich warto przytoczyć. Niezbędne są uregulowania dotyczące finansowania studiów doktoranckich – zarówno ich realizacji, jak i spraw stypendialnych. Studia doktoranckie winny być lepiej zdefiniowane w ustawie i rozporządzeniach wykonawczych. Doktoranci powinni w znacznie większym niż dotychczas stopniu podkreślać swój wkład w rozwój nauki i wspomaganie procesu dydaktycznego. Pozostają kwestie modelu kształcenia na III stopniu, które będą przedmiotem seminarium 6 kwietnia (a nie, jak podałem wcześniej, 5 kwietnia).

Drugim tematem wiodącym był model kariery akademickiej. Wprowadzenia do dyskusji dokonał dr P. Wroczyński, a uzupełnił je prof. L. Dobrzański. Pojęcie modelu kariery akademickiej jest pojemne, dyskusja była więc wielowątkowa. W kilku wypowiedziach zarysowano możliwość dwutorowego dochodzenia do najwyższych stanowisk akademickich – poprzez stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego oraz tytuł profesora, względnie poprzez stopień doktora – a następnie ocenę dorobku i doświadczenia zawodowego. Przedstawiciele doktorów podkreślali duży wkład tej grupy w realizację kształcenia na poziomie wyższym i postulowali, aby docenić to w formie stabilizacji zatrudnienia. W dyskusji przewijał się wątek definicji działalności naukowej i twórczej. Niechęć do stopnia doktora habilitowanego wynika w dużej mierze stąd, że uzyskanie go wymaga przygotowania odrębnego dzieła. Gdyby uzyskanie stopnia habilitacji następowało na podstawie szeroko rozumianego dorobku naukowego, badawczego i w zakresie aplikacji wyników badań, przeciwników habilitacji byłoby mniej. Warto te kwestie rozważyć, bowiem niechętni habilitacji uważają, że nie promuje ona użytecznej działalności badawczej, a przez to pomniejsza wkład nauki w rozwój gospodarczy i społeczny kraju.

Rada uchyliła uchwałę z 12 lutego 2004 w sprawie kryteriów stosowania przez szkoły wyższe nazwy akademia, politechnika oraz uniwersytet, a prezydium Rady – uchwałę z 8 grudnia 2005 w sprawie opiniowania wniosków o utworzenie lub zmianę nazwy uczelni. Oznacza to, że przy opiniowaniu wniosków w powyższych sprawach uwzględniane będą głównie kryteria zawarte w ustawie „Prawo o szkolnictwie wyższym”. Uchwały prezydium Rady Głównej z 8 grudnia 2005 zostały – w zmodyfikowanej formie – przyjęte jako uchwały Rady Głównej. Dotyczą one odpowiednio: zasad kształcenia na kierunku innym niż określony na podstawie art. 9 pkt 1, zasad kształcenia według standardów kształcenia innych niż określone na podstawie art. 9 pkt 2 oraz zasad opiniowania wniosków o prowadzenie studiów podyplomowych innych niż określone w art. 8 ust. 6 – ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym”.

Rada pozytywnie zaopiniowała, przedstawione przez ministerstwo, zasady przyznawania w roku 2006 środków finansowych szkołom wyższym nadzorowanym przez MEiN. Zostały one nieznacznie zmodyfikowane względem obowiązujących dotychczas. Również pozytywnie Rada zaopiniowała kryteria podziału dotacji budżetowej na działalność uczelni artystycznych. Pozytywną opinię Rady zyskał wniosek Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie o przyznanie dotacji na działalność dydaktyczną. Rada zgłosiła szereg uwag do projektu rozporządzenia MEiN w sprawie warunków, jakim muszą odpowiadać postanowienia regulaminu studiów w uczelniach publicznych i niepublicznych nie posiadających

4 uprawnień do nadawania stopnia doktora. Zaopiniowane zostały wnioski uczelni o uzyskanie uprawnień do nadawania stopni naukowych oraz standardy kształcenia dla kierunku politologia (pozytywnie).

Na zaproszenie przewodniczącego Komisji Akredytacyjnej – Proces Boloński KRASP prof. Tadeusza Szulca oraz rektora Akademii Rolniczej we Wrocławiu, uczestniczyłem w seminarium Kolejne etapy wdrażania jakości kształcenia w szkołach wyższych (10-11 marca). W swoim wystąpieniu poinformowałem o tym, co aktualnie się dzieje w sprawie standardów kształcenia. Duża liczba uczestników świadczy, że istnieje ciągła potrzeba informowania o zmianach, jakie dokonują się w modelu kształcenia na poziomie wyższym.

Na zaproszenie prof. Franciszka Ziejki, przewodniczącego zespołu ds. opracowania modelu awansu naukowego w Polsce, uczestniczyłem (17-18 marca) w konferencji Model awansu naukowego w Polsce. Ciekawe wystąpienia i dyskusja zostaną opracowane i wydane. Trudno przewidzieć finał dyskusji, chociaż nietrudno dostrzec, że w szybko zmieniającym się świecie nasz model kariery akademickiej będzie musiał być modyfikowany. Byle nie rewolucyjnie.

20 marca uczestniczyłem – na zaproszenie przewodniczącego prof. Jerzego Malca – w pierwszym Zgromadzeniu Plenarnym Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich (KRZaSP). W wystąpieniu poruszyłem kwestie wagi kształcenia zawodowego na poziomie wyższym, modelu tego kształcenia, reprezentacji wyższych szkół zawodowych w Radzie Głównej oraz możliwych obszarów współpracy.