Spotkanie Stypendystów Programu im. Lane’a Kirklanda (XIV edycja)

W dniach 9-11 maja br. UMCS będzie gościł uczestników międzynarodowego spotkania stypendystów Programu Kirklanda – jednego z największych stypendialnych programów edukacyjno-naukowych realizowanych w Polsce. Do Lublina przyjedzie grupa 45. stypendystów z Europy Wschodniej, Kaukazu i Azji Środkowej, którzy na polskich uczelniach odbywają dwusemestralne studia uzupełniające połączone ze stażami i praktykami zawodowymi.

9 maja, w poniedziałek o godzinie 15.15 w Sali Widowiskowej Inkubatora Medialno-Artystycznego UMCS (ACK UMCS „Chatka Żaka”, ul. Radziszewskiego 16) rozpocznie się uroczystość powitania uczestników. Gospodarzem spotkania będzie prof. dr hab. Ryszard Dębicki, Prorektor UMCS ds. Badań Naukowych i Współpracy Międzynarodowej, a wykład inauguracyjny pt. „Konflikty globalne – co nas czeka?” wygłosi dr Wojciech Janicki z Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS (Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej).

W kolejnych dniach uczestnicy spotkania będą prezentować wyniki swoich projektów stypendialnych, brać udział w warsztatach poświęconych „życiu po Programie”, zwiedzą Ogród Botaniczny UMCS oraz Lublin i Kazimierz Dolny. 11 maja odbędzie się również spotkanie z Piotrem Chorosiem z Kancelarii Prezydenta Miasta Lublin poświęcone dobrym praktykom współpracy samorządu lokalnego z organizacjami pozarządowymi.

Przy organizacji spotkania bierze udział Regionalny Koordynator Programu Kirklanda na UMCS, dr Artur Wysocki oraz HomoFaber, pełniący w tym roku funkcję animatora społeczno-kulturalnego dla lubelskiej grupy stypendystów.

Program Kirklanda w UMCS w latach 2001-2016

Program Stypendialny im. Lane'a Kirklanda (Lane Kirkland Scholarship Program) jest przedsięwzięciem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, której misją jest m.in. wspieranie demokratycznych i wolnorynkowych przemian w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. Wzorowany na amerykańskim Programie Fulbrighta, nosi imię zmarłego w 1999 roku Lane’a Kirklanda, zasłużonego dla Polski wieloletniego przewodniczącego amerykańskiej centrali związkowej AFL-CIO, członka Rady Dyrektorów Polsko-Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości powstałego w wyniku przyjęcia w 1989 roku przez Kongres USA Ustawy o Wspieraniu Demokracji w Europie Wschodniej (SEED Act).

Program Kirklanda adresowany jest do młodych liderów działających na gruncie administracji publicznej, środowisk akademickich, biznesowych, mediów oraz polityki. Jego ogólnym celem jest dzielenie się polskimi doświadczeniami w zakresie transformacji systemowej. Podstawowymi komponentami Programu są realizowane w polskich uczelniach, dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego stypendysty, dwusemestralne studia uzupełniające oraz kilkutygodniowe staże w instytucjach prywatnych i publicznych. Każdy stypendysta ma możliwość nauki i pracy pod okiem indywidualnego opiekuna – specjalisty z danej dziedziny. Fundacja zapewnia uczestnikom Programu stypendium oraz opłaca zakwaterowanie i koszty podróży. Program rozpoczyna się wrześniowym spotkaniem orientacyjno-przygotowawczym, a kończy uroczystym rozdaniem dyplomów. W czasie trwania Programu odbywają się w każdym z ośrodków akademickich w nim uczestniczącym konferencje służące wymianie doświadczeń między stypendystami oraz integracji.

Program istnieje od 2000 roku. Realizatorem pierwszej, pilotażowej edycji było kierowane przez Jana Malickiego Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, a uczestnikami 12 obywateli z Ukrainy. Pilotaż okazał się dużym sukcesem. Od 2001 roku zdecydowano rozszerzyć formułę Programu. Liczba stypendystów zwiększyła się do 30 osób, a o stypendia, oprócz obywateli Ukrainy, mogli się odtąd ubiegać mieszkańcy Białorusi, Obwodu Kaliningradzkiego, Słowacji i Litwy. Dwa ostatnie kraje uczestniczyły w Programie do 2006 roku. Operatorem Programu została Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta. Zwiększyła się też liczba ośrodków akademickich, w których swoje projekty mogli realizować stypendyści. Obok Warszawy z Uniwersytetem Warszawskim (jako uczelni koordynującej) były to (i nadal są): Kraków z Uniwersytetem Jagiellońskim, Poznań z Uniwersytetem Adama Mickiewicza, Wrocław z Uniwersytetem Wrocławskim oraz Lublin z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej. W 2004 roku do krajów objętych Programem dołączyła Gruzja i Mołdowa, a rok później – Armenia. W 2006 roku Program rozszerzono z Obwodu Kaliningradzkiego na całą Rosję oraz dwa nowe kraje – Azerbejdżan i Kazachstan. Ostatnie rozszerzenie z 2009 roku objęło jeszcze Kirgistan. W związku z rozszerzaniem się zasięgu Programu na kolejne kraje stopniowo zwiększała się również liczba stypendystów każdego rocznika. Obecnie w rakach kolejnych edycji Programu studiuje w Polsce około 50 osób. Od 1 sierpnia 2013 roku operatorem Programu jest Fundacja Edukacja dla Demokracji.

Do roku akademickiego 2013/2014 Program ukończyło 655 osób. Wśród nich dominowali ekonomiści i specjaliści od zarządzania, w drugiej kolejności – prawnicy i przedstawiciele administracji publicznej. Najliczniejszą grupę zawodową stanowili pracownicy wyższych uczelni i urzędnicy oraz eksperci. Pod względem narodowościowym największą grupę uczestników Programu stanowili stypendyści z Ukrainy (340 osób), a dalszej kolejności z Białorusi – 133 osoby, Gruzji – 46, Rosji – 40, Armenii – 24, Kazachstanu – 18, Mołdowy – 18, Litwy – 13, Słowacji – 10, Kirgistanu – 7 i Azerbejdżanu – 6.

Program Kirklanda na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej jest obecny od października 2001 roku, a więc od początku jego istnienia w rozszerzonej formule. Pierwszym uczelnianym koordynatorem był prof. Ryszard Radzik. Od roku akademickiego 2002/2003 funkcję koordynatora pełni dr Artur Wysocki, adiunkt w Instytucie Socjologii UMCS (na okres urlopu naukowego koordynatorem Programu w semestrze letnim 2005/2006 był dr Paweł Nowak z Instytutu Filologii Polskiej).

W latach 2001-2016 (włączając w to obecnych stypendystów) UMCS gościł łącznie 112 stypendystów, w tym z Ukrainy – 67 osób, Białorusi – 25 osób, Rosji – 4 osoby, Litwy i Azerbejdżanu – po 3 osoby, Słowacji, Armenii, Gruzji, Republiki Mołdowy – po 2 osoby oraz Kazachstanu i Kirgistanu – po 1 osobie. Lubelscy stypendyści najczęściej reprezentowali nauki społeczne (29 osób), ekonomię i zarządzanie (26 osób), prawo i administrację (21 osób), nauki polityczne (19 osób). Po kilka osób było afiliowanych przy Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej (wcześniej jako Wydział Biologii i Nauk o Ziemi) (9 osób), Wydziale Pedagogiki i Psychologii (6 osób) oraz Wydziale Humanistycznym (2 osoby). W wielu przypadkach stypendyści uczestniczyli dodatkowo w zajęciach i seminariach na innych lubelskich uczelniach – Uniwersytecie Medycznym, Uniwersytecie Przyrodniczym, Wyższej Szkole Administracji i Przedsiębiorczości, Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz Politechnice Lubelskiej.

Przez lata funkcjonowania Programu Kirklanda na UMCS zostało zrealizowanych wiele cennych projektów edukacyjnych i naukowych. Stypendyści polegając na doświadczeniu, wiedzy i wsparciu swoich tutorów wielokrotnie kończyli Program z wyróżnieniem, a wyniki badań publikowali w Polsce i za granicą. W wielu przypadkach kontakty nawiązane w Lublinie owocowały współpracą międzynarodową, także w wymiarze instytucjonalnym. Z inicjatywy stypendystów Kirklanda Uniwersytet bądź poszczególne jego wydziały i instytuty nawiązały współpracę m.in. z Narodowym Uniwersytetem Górniczym w Dniepropietrowsku, Połtawską Państwową Akademią Rolniczą czy Państwowym Uniwersytetem Pedagogicznym im. Aleksandra Hercena w Sankt Petersburgu. Obecnie taka współpraca jest inicjowana z instytucjami badawczo-edukacyjnymi z Biszkeku w Kirgistanie – Uniwersytetem Humanistycznym oraz Instytutem Rozwoju Społecznego i Przedsiębiorczości.

Opracował dr Artur Wysocki, Regionalny Koordynator Programu Kirklanda, Instytut Socjologii UMCS. Wykorzystano materiały informacyjne zawarte na oficjalnej stronie Programu: www.kirkland.edu.pl