Super materiał

W Instytucie Włókiennictwa w Łodzi opracowano materiały, które chronią przed wpływem fal elektromagnetycznych. Zastosowanie mogą być rozmaite. Torebka chroniąca przed skopiowaniem naszej karty płatniczej, ale także ochrona personelu medycznego przed szkodliwym polem elektromagnetycznym urządzeń, np. tomografów, przy których pracują.

Badania trwały kilka lat, a prowadzone były w ramach programu Envirotex, dotyczącego badań i rozwoju nowoczesnych technologii. Instytut Włókiennictwa realizował projekt „Barierowe materiały nowej generacji chroniące człowieka przed szkodliwym działaniem środowiska”, dofinansowanego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 

- Głównym założeniem projektu było opracowanie materiałów dla ochrony środowiska głównie przed polem elektromagnetycznym – mówi dr Błażej Wiśniewski z Instytutu Włókiennictwa. -  Przede wszystkim powstało urządzenie, które nanosiło na materiały  włókiennicze powłoki metaliczne i dzięki temu powstawał  materiał kompozytowy włókienniczy, który chronił przed polem elektromagnetycznym w szerokim zakresie częstotliwości – od 27 MHz do prawie 2GHZ. Tak dobieraliśmy warunki technologiczne, aby sprawdzić rozmaite warianty.

Na materiał nanoszono miedź oraz jej stopy z innymi pierwiastkami, np. z cynkiem lub z niklem. Warstwy różniły się także grubością. Tą metodą prób i błędów testowano różne materiały. Pomiarami i sprawdzaniem, w jakim stopniu chronią one przed wpływem pola elektromagnetycznego, zajmowali się badacze z Politechniki Wrocławskiej.

- W końcu udało nam się uzyskać materiał, który spełnia nasze wymagania, czyli chroni w szerokim zakresie częstotliwości – wyjaśnia dr Wiśniewski. – O ile w kwestii pomiarów pomagali nam koledzy z Politechniki, o tyle tkaniny i włókniny opracowaliśmy samy.

Tu wyjaśnienie dla laików. Tkanina ma osnowę i wątek, to taki materiał, z jakim spotykamy się na co dzień w naszej odzieży. Jej opracowaniem zajmowała się dr inż. Barbara Filipowska z IW, natomiast włóknina to materiał o nieregularnie rozłożonych włóknach i nad jego opracowaniem czuwał dr Wiśniewski.

Kiedy już owa włóknina została opracowana, w Instytucie zbudowano specjalny domek, który został nią wytapetowany. Do badań włączyli się specjaliści z Instytutu Medycyny Pracy i sprawdzali jak się zachowuje. Na zewnątrz domku ustawiono anteny, które emitowały silne pole elektromagnetyczne, a wewnątrz sprawdzano, w jakim stopniu jest ono tłumione.

Fragmenty tkanin i włókniny były oczywiście także testowane na Politechnice Wrocławskiej z punktu widzenia skuteczności ekranowania. Robiono także proste, jak się zdaje, testy polegające na tym, że owijano w tkaninę czy włókninę komórkę i… stwierdzano brak zasięgu. W tym przypadku była to dobra wiadomość, bowiem materiałami opracowanymi w IW można by „wytapetować” sale narad, mając pewność, że żadna informacja przy pomocy urządzenia elektronicznego stamtąd nie wycieknie.

Zastosowanie materiałów opracowanych w Instytucie Włókiennictwa są różnorodne. Przydadzą się wszędzie tam, gdzie konieczna jest ochrona przed polem elektromagnetycznym. To np. stacje nadajnikowe czy urządzenia medyczne. W tym przypadku może mieć to zastosowanie podwójne, nie tylko chroni personel medyczny przed  szkodliwymi wpływamy pola, ale także inne, stojące niedaleko urządzenia, których działanie mogłoby ono zakłócić.

Na 64. edycji Targów Wynalazczości, Badań Naukowych  i Nowych Technik w Brukseli w ubiegłym roku „Sposób otrzymywania kompozytowego materiału włókienniczego o właściwościach bioaktywnych i barierowych dla pól elektromagnetycznych” uzyskał złoty medal.

Instytut opracował w sumie trzy związane z jednym zagadnieniem wynalazki, których proces patentowania jest w trakcie realizacji. Są to włóknina, tkanina i urządzenie do otrzymywania materiałów barierowych.

Joanna Kosmalska