60 lat IFiS PAN

Instytut Filozofii i Socjologii PAN powstał w 1956 roku na fali odwilży, kiedy umożliwiono włączenie się do aktywnej działalności naukowej wybitnym uczonym. Wśród socjologów współtwórców tej placówki znaleźli się m.in.: Maria i Stanisław Ossowscy, Józef Chałasiński, Jan Szczepański, pracowali tu także Kazimierz Ajdukiewicz i Tadeusz Kotarbiński.

W pierwszym okresie istnienia, w latach 1956–1968, działalność Instytutu w dziedzinie socjologii obejmowała: socjologię pracy, miasta, wsi, kultury, medycyny oraz metodologię badań socjologicznych. W dziedzinie filozofii: logikę, materializm dialektyczny, teorię poznania, dzieje filozofii średniowiecznej, dzieje nowożytnej filozofii i myśli społecznej, estetykę i religioznawstwo. W tym okresie Instytut rozwinął współpracę z innymi instytucjami nauki polskiej poprzez organizację ogólnopolskich seminariów. Wielu jego pracowników naukowych podjęło również pracę na uczelniach wyższych.

W latach 1968–1976 Instytut włączył w zakres badań nowe dziedziny takie jak: prakseologię, filozofię człowieka oraz filozofię przyrody. Powstał duży zespół zajmujący się badaniami terenowymi, dysponujący własną, ogólnopolską siecią ankieterów. Socjologowie koncentrowali się w swych badaniach na przemianach społecznych w Polsce spowodowanych procesami modernizacyjnymi. Na początku lat siedemdziesiątych socjologowie z IFiS PAN coraz częściej łączyli refleksję teoretyczną z systematycznie prowadzonymi badaniami empirycznymi. W latach 70. w Instytucie pracowało bądź było z nim wówczas związanych wielu uczonych o rozmaitych orientacjach teoretycznych, co uczyniło z niego placówkę wyjątkową na tle innych tego typu instytucji w krajach obozu socjalistycznego. Wielu uczonych z IFiS PAN zyskało światowe uznanie. Ich prace ukazywały się za granicą, otrzymywali doktoraty honoris causa uczelni zagranicznych. Wielu profesorów Instytutu zastało także zatrudnionych w zachodnich placówkach naukowych.

Transformacja ustrojowa stworzyła pracownikom Instytutu niepowtarzalną szansę bezpośredniego badania i analizowania wielkich procesów społecznych. W tym celu w 1991 roku utworzono Ośrodek Realizacji Badań Socjologicznych IFiS PAN. W ostatnich latach badania uczonych z IFiS PAN  koncentrują się na zagadnieniach  z zakresu filozofii nauki, filozofii kultury i filozofii języka. Podejmowano także problematykę metafilozoficzną – badając przekształcenia, jakim ulegają współcześnie tradycyjne kategorie filozoficzne. Instytut kontynuuje także wieloletnie prace bibliograficzne i edytorskie związane z historią filozofii dawnej. Oprócz prac o charakterze badawczym Instytut prowadzi działalność edukacyjną oraz wydawniczą. Jednocześnie podejmuje działania popularyzujące naukę.

Jk

(źródło: IFiS PAN)