Laureaci konkursu Quarry Life Award 2016
4 listopada 2016 roku w Centrum Konferencyjnym w Górażdżach odbyła się uroczysta gala 3. polskiej edycji konkursu przyrodniczego Quarry Life Award, którego organizatorem jest koncern HeidelbergCement. Międzynarodowy konkurs adresowany do środowisk akademickich i organizacji przyrodniczych ma na celu popularyzację wiedzy na temat bioróżnorodności terenów kopalni surowców mineralnych, jak również wspieranie projektów naukowo-dydaktycznych w zakresie ochrony przyrody.
W polskiej edycji konkursu – organizowanej przez Grupę Górażdże – jury pod przewodnictwem prof. Arkadiusza Nowaka (Uniwersytet Opolski) spośród 21 zgłoszonych projektów wybrało pięć finałowych, biorących udział w etapie realizacji prac badawczych na terenach kopalń. Podczas uroczystej gali trzy z nich zostały uhonorowane nagrodami, a dwa otrzymały wyróżnienia.
Pierwsze miejsce oraz nagrodę główną o wartości 5 tys. euro przyznano projektowi „Ochrona czynna pszczół z wizualizacją przestrzenno-przyrodniczą terenu Kopalni Wapienia Górażdże”. Badania prowadziło Stowarzyszenie „Natura i Człowiek” z Wrocławia w składzie: Marcin Sikora, Aneta Sikora, Iwona Lis, Paweł Michołap, Marcin Cierpisz, Adam Nadolny, Piotr Kubiś, Mateusz Lubański. Wrocławskie Stowarzyszenie „Natura i Człowiek” skupiło się na czynnej ochronie pszczół. Blisko 80% roślin w środkowo-wschodniej Europie to gatunki owadopylne, a postępująca monokultura agrarna prowadzi do wyginięcia dzikich pszczół niezbędnych do zapylania. Ich obecność jest zatem dla rekultywowanych terenów niezwykle istotna, ponieważ stanowić one mogą swoiste „hot spoty” pszczelarskie. Badacze podjęli działania zmierzające ku optymalizacji warunków siedliskowych dzikich pszczół, budując dla nich „hotel” oraz sadząc rośliny, które wzbogacają ich bazę pokarmową.
Drugie miejsce (nagroda 3 tys. euro) zajął projekt „Działania optymalizujące warunki siedliskowe na terenie KSM Nowogród Bobrzański”. Za badania odpowiadał zespół pracowników naukowych i doktorantów Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Centrum nauki Keplera w Zielonej Górze pod przewodnictwem dr Krystyny Walińskiej. Działania skupiały się na tworzeniu rozwiązań sprzyjających zasiedlaniu terenów pokopalnianych przez ptaki wodne, a także ochronie płazów i gadów. Badacze zaproponowali m.in. podział kopalni na strefy o różnym zakresie ochrony, umieszczenie tablic informacyjno-ostrzegawczych, wypłycenie strefy przybrzeżnej zbiorników powyrobiskowych, tworzenie nowych i pogłębianie istniejących oczek wodnych, a także ochronę istniejących oraz tworzenie nowych siedlisk dla ptactwa wodnego.
Trzecie miejsce (nagroda 1.5 tys. euro) zajął projekt „Zadrzewienia jako ważny element kształtowania krajobrazu i bioróżnorodności terenów pokopalnianych”. Badania prowadził interdyscyplinarny zespół studentów i doktorantów z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu pod przywództwem Emilii Banasiak.
Studenci Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego oraz Koło naukowe EKOLOG przy samodzielnej Katedrze Ochrony Powierzchni Ziemi Uniwersytetu Opolskiego otrzymali wyróżnienia za projekty złożone w konkursie.
W tym roku Quarry Life Award zgromadziło aż 21 projektów badawczych z Polski. – Trzecia edycja była wyjątkowa. Spośród wszystkich państw UE zaangażowanych w konkurs to właśnie w Polsce zgłoszono najwięcej projektów badawczych. Propozycje uczestników łączyły w sobie aspekty naukowe, edukacyjne i praktyczne, różniły się pod względem metodyki, ale miały wspólny cel – odbudowę i ochronę bioróżnorodności na terenach poeksploatacyjnych– mówi Krzysztof Filusz, dyrektor zarządzający Górażdże Kruszywa, zasiadający w jury Quarry Life Award w Polsce.
Podczas uroczystej gali prezes Grupy Górażdże Ernest Jelito podkreślił jak ważna dla przedsiębiorstwa jest ta inicjatywa oraz zaangażowanie młodych ludzi w ochronę gatunków zwierząt i roślin na terenach kopalń. W trakcie gali nie zabrakło również Edyty Turniak, prezesa Towarzystwa Herpetologicznego NATRIX, które w poprzedniej edycji zdobyło główną nagrodę konkursu (30.000 euro) na szczeblu międzynarodowym, pokonując niemal 400 projektów z całego świata. Przypomniała ona założenia swojego projektu dotyczącego badań populacji gadów i płazów w kopalni wapienia ”Górażdże” oraz uświadomiła zgromadzonym gościom jakie profity daje młodym ludziom udział w QLA oraz w jaki sposób przyznana nagroda wpływa na jakość dalszych badań naukowych. Uroczystą galę konkursu wzbogaciła też inspirująca dyskusja panelowa z udziałem liderów zespołów konkursowych prowadzona przez prof. Arkadiusza Nowaka, która poprzedziła ceremonię rozdania nagród. Jedną z kwestii gorąco dyskutowanych przez panelistów było pytanie, czy należy o naturę dbać jak o ogród, tworząc dla rozwoju rzadkich gatunków sprzyjające, lecz sztuczne warunki, czy też pozwolić jej samej rozwijać się w sposób niekontrolowany.
Wszystkie projekty zgłoszone przez laureatów polskiej edycji Quarry Life Award biorą również udział w rywalizacji międzynarodowej, której wyniki poznamy 8 grudnia podczas uroczystej Gali finałowej w Brukseli. Trzecia edycja konkursu HeidelbergCement organizowana jest w 22 krajach na całym świecie, a pula nagród na szczeblu międzynarodowym wynosi 80 tys. euro.