O algorytmie i gigantach literatury

Zachęcamy do lektury październikowego numeru „Forum Akademickiego” (10/2016) wraz z dodatkiem  „Forum Książki” (2/2106).

Na łamach dr hab. Teresa Czerwińska, podsekretarz stanu w MNiSW, mówi o nowym algorytmie naliczania dotacji podstawowej dla uczelni. Ma on odtąd m.in. premiować nie ilość studentów, ale jakość kształcenia. „Powszechna jest krytyka zjawiska pogoni za studentem, która objawiała się obniżaniem kryteriów przyjmowania abiturientów na studia, tworzeniem nie zawsze przemyślanych specjalności i kierunków. To spowodowało, że mamy jeden z najwyższych współczynników scholaryzacji w Unii Europejskiej, a równocześnie brakuje nam ludzi dobrze wykształconych, z odpowiednimi kwalifikacjami” – mówi wiceminister w rozmowie z Piotrem Kieracińskim.

Zmianę Prawa o szkolnictwie wyższym, nad którą pracuje resort nauki, ma poprzedzić Narodowy Kongres Nauki. Przewodniczący Rady Kongresu, prof. Jarosław Górniak, na pytanie o uzasadnienie potrzeby tej formy konsultacji, odpowiada: „To jest przemyślane działanie. Z jednej strony przygotowanie ustawy zostało poprzedzone konkursem na opracowanie trzech niezależnych projektów założeń ustawy, który da nam pewną bazę wiedzy na temat możliwych rozwiązań. Zostanie ona wykorzystana do przygotowania projektu ustawy, który podczas kongresu ma przedłożyć minister. To nie będą trywialne konsultacje społeczne w stylu „wakacje i trzy tygodnie”, ale poważna debata nad kluczowym rozwiązaniem – konstytucją dla środowiska akademickiego. Jak sądzę, na kongres ministerstwo przyjdzie z gotową propozycją prawną, która zostanie gruntownie przedyskutowana”.

Współczesny uniwersytet przestaje być wyłącznie miejscem, gdzie prowadzi się badania naukowe i kształci studentów. Jako instytucja wpisana w strukturę społeczną musi zwracać coraz baczniejsza uwagę na otoczenie, w jakim funkcjonuje. Prof. Krzysztof Leja i dr Anna M. Kola, prezentując korzyści z tzw. trzeciej misji uniwersytetu, piszą m.in.: „Organizacje pozarządowe są instytucjonalną ramą dla społeczeństwa obywatelskiego, bez którego niemożliwa byłaby prawdziwa, poprawnie funkcjonująca demokracja. Uzupełniają one różne formy edukacji, która nie jest w stanie samodzielnie zapewnić społeczeństwom faktycznie demokratycznego, równościowego ustroju. Możemy mieć zatem w Polsce bardzo dobrze wykształconych ludzi, ale gdy nie podejmą się oni działań na rzecz innych, wspólnoty, nie osiągniemy celów, jakie zamierzyliśmy. Dlatego na uczelniach należy stwarzać warunki rozwoju społecznego jednostek, wprowadzając perspektywę dialogu pomiędzy różnego typu instytucjami działającymi w obszarze gospodarki: biznesu, samorządu (sektora publicznego) oraz NGO. Ma to fundamentalne znaczenie dla pojawienia się zjawiska społecznej synergii”.

W dziale informacyjnym m.in.: projekty z udziałem polskich uczonych, które zostały dofinansowane w konkursie NCN i sieci HERA; wyniki VII konkursu LIDER organizowanego przez NCBR; wyniki konkursu MNiSW na stypendia dla młodych naukowców; laureaci Nagród Prezesa Rady Ministrów za Wybitne Osiągnięcia Naukowe w roku 2015; komentarz Piotra Kieracińskiego na temat rozporządzenia MNiSW w sprawie minimum kadrowego na uczelniach; komentarz Jacka Pakuły o stypendiach socjalnych w ustawie PSW; pierwszy kierunek lekarski w uczelni niepublicznej wraz z komentarzami prof. Filipa Gołkowskiego z KAFM i prof. Przemysława Jałowieckiego, przewodniczącego KRUM.

W dziale popularyzacji badań naukowych Joanna Kosmalska pisze o wkładzie Polaków w badania antarktyczne, a prof. Mieczysław Budzyński wraz z kilkoma innymi autorami prezentuje dzieje współpracy polskich uczonych ze Zjednoczonym Instytutem Badań Jądrowych w Dubnej w Rosji.

Poza tym w numerze stałe działy: dr Marek Wroński o postępowaniu dyscyplinarnym w sprawie nierzetelnej habilitacji profesora z UWM w Olsztynie, Jakub Żurek o rozporządzeniu ministra nauki w sprawie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczycieli akademickich,  Marcin Chałupka o przepisach dotyczących rekrutacji na studia,  Magdalena Bajer i prof. Piotr Hübner o historii nauki i szkół wyższych.

W numerze także, jak zawsze, felietony i recenzje.

Do październikowego FA dołączony jest bezpłatny dodatek „Forum Książki” przygotowany na Targi Książki w Krakowie. W nim m.in. rozmowa z dr. Tomaszem Makowskim, dyrektorem Biblioteki Narodowej, artykuły o Cervantesie i „Hamlecie” Szekspira w związku z 400. rocznicą śmierci obu literackich gigantów, a także – zwyczajowo – informacje o imprezach targowych oraz nowości wydawnictw uczelnianych i towarzystw naukowych.

Zapraszamy do lektury online oraz w wydaniu elektronicznym i drukowanym!