Trepanacja czaszki 7 tys. lat temu

Archeolodzy z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN od 2012 roku prowadzi wykopaliska na stanowisku Khor Shambat w Sudanie. Początkowo było to możliwe dzięki środkom z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Tegoroczne, jak i przyszłoroczne badania będą finansowane przez Narodowe Centrum Nauki. Ich ranga jest niezwykle wysoka, ponieważ do tej pory przebadano niewiele stanowisk archeologicznych z okresu neolitycznego - V-IV tysiąclecie p.n.e.

Tymczasem odkrycia są niezwykle istotne. Natrafiono m.in. na jeden z najstarszych, z przed siedmiu tysięcy lat znanych nam przykład przypadków trepanacji czaszki na terenie Afryki Północno-Wschodniej. Zadziwiający jest także wiek osoby, która poddano temu zabiegowi: 55-65 lat. To jak na ówczesne warunki Matuzalem. Wiadomo, z uwagi na to, że wykonany w czaszce otwór nie uległ zabliźnieniu, że mężczyzna zmarł zaraz potem. Czy był to nieudany zabieg leczniczy czy też rytualno-magiczny niewiadomo. Wiadomo natomiast, że wykonano go fachowo, przy użyciu specjalistycznych narzędzi.

Ten pochówek dostarcza także i innych informacji z dziedziny medycyny. U zmarłego wykryto ślady próchnicy i paradontozy, dolegliwości i nam znanychW Khor Shambat archeolodzy trafili też na ślady jeszcze starszego osadnictwa – z okresu tzw. mezolitu chartumskiego 8-5 tys. lat p.n.e..Te wykopaliska znacznie wzbogacają naszą wiedzę dotycząca działalności człowieka na tych terenach na przestrzeni tysięcy lat.

(jk)