IV Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie
4-7 września 2014 w siedzibie PAU w Krakowie ul. Sławkowska 17 odbędzie się IV Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie „Nowoczesne nauczanie tradycji ojczystych – Sybiracy i młodzież”.
Honorowym Patronatem objął Kongres Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski.
Projekt jest współfinansowany ze środków otrzymanych od MSZ.
Kongresy Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie odbywają się od 2005 roku co trzy lata w Krakowie. Inicjatorem oraz gospodarzem spotkań jest Polska Akademia Umiejętności oraz Krakowski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”.
I Kongres obradował we wrześniu 2005 roku. Organizatorzy deklarowali, iż „Głównym celem Kongresu było doprowadzenie do współpracy towarzystw i uczonych polskich pracujących w różnych krajach i na różnych kontynentach oraz nawiązanie ich stałej współpracy z Polską Akademią Umiejętności” („I Kongres…”, 2007). Spotkanie miało duże znaczenie integracyjne oraz informacyjne, umożliwiło także rozpoczęcie dyskusji na temat planów na przyszłość. Plany te zapisano w Uchwale I Kongresu, podkreślając między innymi, że „w nowej sytuacji Polski nie wystarcza już tylko obrona, lecz konieczna jest promocja polskiej kultury”.
Należy przypomnieć, że działające współcześnie Polskie Towarzystwa Naukowe na Obczyźnie sięgają tradycją lat po II wojnie światowej, gdy środowiska polskich uczonych pozostających na wygnaniu powołały Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie (1950). Miało ono na celu zapełnić pustkę po rozwiązanej właśnie w kraju Polskiej Akademii Umiejętności i stworzyć przeciwwagę dla silnie upolitycznionego nowego bytu, jakim stała się Polska Akademia Nauk. Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie miało zatem w intencjach swych założycieli charakter zbliżony do Polskiej Akademia Umiejętności i faktycznie skupiało pozostałych na wychodźstwie członków Akademii, a także członków Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Dzisiejsza bliska współpraca Towarzystw wywodzących się z tej tradycji z reaktywowaną w kraju Polską Akademią Umiejętności jest naturalnym i logicznym powrotem do jedności środowiska polskich uczonych. Zainicjowaniu tej współpracy służył I Kongres.
II Kongres obradował w Krakowie w dniach 4–7 września 2008. Jego celem była debata na temat współczesnej sytuacji Polaków na Wschodzie i na Zachodzie. W tym pierwszym przypadku osią dyskusji oraz refleksji była działalność towarzystw naukowych na Wschodzie i możliwość udzielenia im pomocy. W drugim przypadku obrady toczyły się pod hasłem: „Współczesne migracje Polaków”, a punktem wyjścia do dyskusji były wyniki najnowszych badań migracyjnych. Dodatkowy nurt, zatytułowany „Polski inżynier w kraju i na świecie”, obejmował obrady towarzystw polskich inżynierów. W przygotowaniu programu obrad tradycyjnie pomagał Krakowski Oddział Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” (wątek Polaków na Wschodzie), a dodatkowo także Uniwersytet Jagielloński (badania migracji współczesnych) oraz Akademia Górniczo-Hutnicza (gospodarz i partner w obradach towarzystw polskich inżynierów w świecie).
III Kongres Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie miał miejsce w Krakowie w dniach 7–11 września, 2011. Obrady toczyły się na temat „Młodzież polska na obczyźnie – zadania edukacyjne”. Tematyka ta została wybrana ze względu na wagę zagadnienia w czasach masowych migracji. Płynące współcześnie z Polski strumienie migracji stawiają wyzwanie związane z potrzebą zapewnienia młodym pokoleniom migrantów edukacji ojczystej, w tym przede wszystkim jak najlepszej znajomości języka polskiego. Celem organizatorów Kongresu było stworzenie platformy do debaty na temat polskiego szkolnictwa poza granicami kraju, jego obecnego stanu, głównych potrzeb oraz perspektyw rozwoju. Uczestnikami debaty byli działacze oświatowi z największych skupisk polskich migrantów, nauczyciele szkół polskich za granicą, przedstawiciele instytucji i organizacji krajowych wspomagających polskie szkolnictwo w diasporze, badacze migracji i oświaty polskiej poza krajem, a także politycy najwyższego szczebla. Wśród słuchaczy i uczestników dyskusji było wielu migrantów, badaczy migracji, studentów oraz doktorantów (którzy w większości mają własne doświadczenia migracyjne), a także przedstawicieli mediów krajowych i polonijnych.
Debata na temat szkolnictwa polskiego za granicą będzie kontynuowana podczas IV Kongresu Polskich Towarzystw Naukowych na Obczyźnie. Obrady będą się toczyć w Krakowie w dniach 4–7 września 2014 roku. Temat IV Kongresu to „Nowoczesne nauczanie tradycji ojczystych – Sybiracy i młodzież”.
Źródło: PAU