„Quarry Life Award” na finiszu
Drobne smukliki czy okazałe trzmiele? Żaba śmieszka czy głośna rzekotka? Zaskroniec czy gniewosz plamisty? Które z tych gatunków można spotkać w kopalniach surowców mineralnych? Okazuje się, że je wszystkie! Do 30 września uczestnicy polskiej edycji konkursu przyrodniczego „Quarry Life Award” mieli czas na złożenie raportów z badań przeprowadzonych w kopalniach Grupy Górażdże. Choć zwycięzców rywalizacji poznamy w listopadzie, wyniki prac znane są już teraz.
Prace wydobywcze w kopalniach odkrywkowych to wieloetapowy proces, którego celem jest pozyskanie surowca, np. piasku, żwiru lub kamieni do kolejnego etapu produkcji. Mało kto wie jednak, że równolegle z eksploatacją na terenach wydobywczych prowadzi się również działania mające na celu ochronę ich bioróżnorodności. Po zakończeniu eksploatacji przychodzi natomiast czas na rekultywację – prawnie regulowane czynności służące przywróceniu obszarom wydobywczym wartości użytkowych lub przyrodniczych.
Zwycięzcą będzie natura
Organizowany przez koncern HeidelbergCement międzynarodowy konkurs „Quarry Life Award” to przykład działania dodatkowego, angażującego w proces ochrony bioróżnorodności terenów kopalnianych osoby spoza otoczenia firmy – głównie naukowców i młodych przyrodników z polskich uczelni, instytucji oraz organizacji przyrodniczych. Konkursowi przyświeca jeden główny cel – „odkryć pokłady natury”, czyli dokonać analizy gleby, zbiorników wodnych i otwartych przestrzeni w kopalniach Grupy Górażdże po to, by firma w przyszłości mogła opracować jeszcze skuteczniejszy plan rekultywacji. Do głównego etapu konkursu, czyli realizacji prac badawczych w kopalniach, zakwalifikowało się pięć najlepszych projektów, spośród 22 zgłoszonych. Czego nowego, po pół roku prac badawczych, dowiedzieliśmy się o terenach kopalnianych? Przedstawiamy najważniejsze osiągnięcia uczestników konkursu.
Niezwykli mieszkańcy
120 gatunków roślin i 250 gatunków zwierząt – to bilans prac przeprowadzonych w Kopalni Surowców Mineralnych Nowogród Bobrzański przez zespół badawczy z Uniwersytetu Zielonogórskiego. 22 gatunki pszczół odwiedzających około 40 gatunków roślin – takim wynikiem mogą z kolei pochwalić się przyrodnicy ze Stowarzyszenia Natura i Człowiek, którzy prowadzili badania w Kopalni Wapienia Górażdże. W Górażdżach członkowie Towarzystwa Herpetologicznego NATRIX odnotowali także obecność 22 okazów gniewosza plamistego – rzadko spotykanego w Polsce niejadowitego węża dusiciela oraz licznych gatunków płazów: m.in. traszki grzebieniastej, rzekotki czy żab zielonych. Nie mniejsze osiągnięcia stały się udziałem zespołów badawczych z Uniwersytetów Wrocławskiego i Przyrodniczego we Wrocławiu, a także Akademii Techniczno-Humanistycznej i Uniwersytetu Śląskiego, którzy byli stałymi gośćmi m.in. w Kopalni Surowców Mineralnych Wójcice w pobliżu Nysy.
I co dalej?
Po zakończeniu prac badawczych w kopalniach uczestnicy konkursu zgodnie przyznali, że tereny kopalniane stanowią obecnie ostoję dla wielu zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Dzieje się tak w przypadku ptaków, np. puchaczy, roślin, np. pięciornika skalnego i miodownika melisowatego oraz wielu owadów, np. modliszki zwyczajnej czy pszczół. – Jak się okazuje, teren kopalni jest znakomitym miejscem do bytowania i gniazdowania różnorakich gatunków pszczół – od maleńkich smuklików po włochate, charakterystycznie bzyczące trzmiele. Mile zaskoczyła nas również obfitość i różnorodność roślin pożytkowych. To dzięki nim, a także dzięki specyficznym warunkom panującym na terenie kopalni – umożliwiającym gniazdowanie – pszczoły radzą sobie tam znakomicie. Teren kopalni można uznać za miejsce ostojowe dla tych owadów – wyjaśnia Marcin Sikora, koordynator projektu przedłożonego przez Stowarzyszenie Natura i Człowiek. – Niestety, jak dodaje, takich terenów jest coraz mniej. Wiąże się to przede wszystkim z działalnością człowieka, który zamienia ważne przyrodniczo ekosystemy na areał uprawowy, przemysłowy, a trzeba pamiętać, że pszczoły zapylają wiele ważnych gospodarczo roślin. Bez ich koegzystencji większość ekosystemów na naszym globie nie ma szans przetrwania.
Podejmowanie inicjatyw takich jak „Quarry Life Award” ma na celu zwrócenie uwagi na tego rodzaju problemy. Ten konkretny projekt propaguje dodatkowo wiedzę na temat wartości przyrodniczej terenów kopalnianych, które zazwyczaj kojarzą się tylko z negatywnym oddziaływaniem człowieka. Wyniki i dokonania naukowców uczestniczących w konkursie „QLA” posłużą Grupie Górażdże do prowadzenia efektywniejszych działań w zakresie zarządzania bioróżnorodnością w trakcie eksploatacji, a także skuteczniejszych działań rekultywacyjnych po jej zakończeniu na terenach kopalń należących do Grupy.
Monika Świerczewska
Więcej informacji:
http://www.quarrylifeaward.pl/
