Kompetencje informatyczne i umiejętności w zakresie przedsiębiorczości

Aby młodzi ludzie byli odpowiednio przygotowani do wejścia na aktualny rynek pracy, w programach nauczania powinny znaleźć się kompetencje informatyczne, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i kompetencje obywatelskie. Tymczasem z nowego sprawozdania Komisji Europejskiej wynika, że szkoły nie poświęcają wystarczającej uwagi tym umiejętnościom o charakterze ogólnym w porównaniu z podstawowymi umiejętnościami czytania i pisania, kompetencjami matematycznymi i naukowo-technicznymi. Powodem tej sytuacji są częściowo trudności w dokonywaniu oceny umiejętności o charakterze ogólnym. Przykładowo, jedynie 11 państw europejskich (Belgia (Wspólnota Flamandzka), Bułgaria, Estonia, Irlandia, Francja, Łotwa, Litwa, Malta, Polska, Słowenia i Finlandia) ustanowiło standardowe procedury oceny kompetencji obywatelskich, polegających na rozwijaniu krytycznego myślenia i aktywnego udziału w życiu szkoły i społeczeństwa. Żadne z 31 państw, które wzięły udział w badaniu (27 państw członkowskich UE, Chorwacja, Islandia, Norwegia i Turcja), nie stworzyło systemu oceny umiejętności w zakresie przedsiębiorczości czy kompetencji informatycznych. We wspomnianym sprawozdaniu przedstawiono również postępy w nauczaniu sześciu z ośmiu określonych na szczeblu UE kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw.

Androulla Vassiliou, europejska komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży, powiedziała: – Jedynie przekazując dzieciom i młodzieży niezbędne umiejętności, w tym umiejętności o charakterze ogólnym, możemy sprawić, że Unia Europejska pozostanie konkurencyjna i będzie w stanie wykorzystać możliwości gospodarki opartej na wiedzy. Dzięki przeprowadzonemu badaniu widzimy, co warto by poprawić, i przede wszystkim, co musimy zrobić, żeby dać więcej możliwości europejskiej młodzieży. W inicjatywie politycznej na rzecz przekształcenia systemów edukacji, którą przedstawię jutro, znalazły się konkretne propozycje w tej sprawie.

Umiejętności o charakterze ogólnym są zasadniczo przekazywane w ramach nauczania innych przedmiotów, a krajowe programy nauczania w większości państw obejmują kompetencje informatyczne, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i kompetencje obywatelskie. Sytuacja jest jednak niejednorodna. W dziewięciu państwach (w Niemczech, Holandii, we Włoszech, w Grecji, Rumunii, Irlandii, Danii, Belgii (we Wspólnocie Flamandzkiej) i Chorwacji) nie uwzględnia się wyraźnie umiejętności w zakresie przedsiębiorczości w ramach kształcenia na poziomie podstawowym, natomiast kompetencje informatyczne są przedmiotem nauczania w szkołach podstawowych we wszystkich państwach z wyjątkiem Chorwacji.

Nadal zaskakująco rzadko włącza się kompetencje informatyczne do programów nauczania matematyki, przedmiotów naukowo-technicznych i języków obcych. Ze sprawozdania wynika, że włączenie kompetencji informatycznych, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i kompetencji obywatelskich do programów nauczania podstawowych przedmiotów może wymagać od szkół zmiany sposobu nauczania, a także ustanowienia powszechnie uznawanych efektów uczenia się i odpowiednich metod oceny.

Sprawozdanie zawiera dane analityczne przeznaczone dla decydentów; jego autorzy popierają podejście obrane w nowej strategii Komisji Europejskiej na rzecz przekształcenia systemów edukacji, której przyjęcie zaplanowano na jutro (20 listopada). W strategii tej przedstawiono środki, jakie muszą przedsięwziąć państwa członkowskie, aby w ramach ich systemów kształcenia i szkolenia przekazywano umiejętności, których wymaga się obecnie od pracowników.

Marta Angrocka-Krawczyk