Powołanie Polskiego Towarzystwa Relatywistycznego

14 maja polscy fizycy pracujący w kilkunastu instytucjach naukowych w  kraju i za granicą spotkali się na Wydziale Fizyki Uniwersytetu  Warszawskiego (FUW) by powołać do życia Polskie Towarzystwo  Relatywistyczne (PoToR). – Celem Towarzystwa będzie konsolidacja  znakomitych polskich relatywistów w prężnie działające środowisko –  powiedział wybrany na prezesa PoToR prof. Jerzy Lewandowski (FUW).  – Chcemy propagować informacje o osiągnięciach polskiej relatywistyki,  sprowadzać do Polski wiedzę o dokonaniach innych środowisk w dziedzinie  teorii względności, zapewniać polskim studentom, doktorantom i młodym  uczonym jak najlepsze warunki ułatwiające rozpoczęcie własnej pracy  badawczej na najwyższym poziomie w nowoczesnych dziedzinach  relatywistycznej fizyki i matematyki czasoprzestrzeni – wyjaśnił prof. Lewandowski.

– W Polsce mamy kilka prężnych ośrodków naukowych, w których rozwijane są  badania nad teorią względności i zagadnieniami pokrewnymi – zapewniła pani  dziekan FUW, prof. Teresa Rząca-Urban, która jako gospodarz, uczestniczyła  w spotkaniu. – Pozornie abstrakcyjne badania często w sposób zupełnie  nieoczekiwany przekładają się na wymierne rezultaty i praktyczne  zastosowania – dzięki prekursorom relatywistyki potrafimy dziś korzystać z 
energii jądrowej, nie popełniamy błędów korzystając z nawigacji satelitarnej, a nawet rozumiemy bardzo subtelne efekty obserwowane w  ciałach stałych – dodała pani dziekan. – Ale najciekawsze jest to czego  jeszcze nie odkryliśmy – uzupełnia prof. Lewandowski. – I oczywiście nie  potrafimy przewidzieć do czego może się to przydać.

Szczególna, a następnie ogólna teoria względności należą do grona tych  nielicznych koncepcji naukowych, które tworzyły naszą cywilizację nie  tylko poprzez ich zastosowania, ale także w sposób bezpośredni, poprzez  wpływ na nasze rozumienie i postrzeganie świata. Już u zarania – tuż po  ich ogłoszeniu na początku ubiegłego wieku – były przedmiotem 
emocjonalnych sporów wykraczających daleko poza grono specjalistów. Dziś  nadal pobudzają wyobraźnię i mimo niezliczonych obserwacji  potwierdzających trafność ich przewidywań, co pewien czas zgłaszane są mniej lub bardziej poważne wątpliwości co do poprawności lub ostateczności  tych teorii. Wielkim wyzwaniem dla naukowców pozostaje uzgodnienie ogólnej  teorii względności z fizyką kwantową.

Relatywistyka wkroczyła też w sposób unikalny do kultury masowej. Słynny wzór E = mc² jest najlepiej rozpoznawalnym wzorem fizycznym. Postacie takich gigantów jak Albert Einstein czy Steven Hawking stały się ikonami współczesnej kultury. Pełnymi garściami czerpią z relatywistyki twórcy  literatury fantastycznej. – Zamierzamy być otwarci na zainteresowanie  społeczne, wyjaśniać, przybliżać, żyć w przyjaźni z mediami, a jeśli 
trzeba – wchodzić w twórcze spory – zapewnia prezes Towarzystwa. – Jednak  jednym z naszych głównych zadań będzie wsparcie organizacji światowego  zjazdu relatywistów GR20, który za dwa lata obędzie się na Uniwersytecie  Warszawskim.

Komitet założycielski Towarzystwa stanowią prof. dr hab. Jerzy  Lewandowski, prof. dr hab. Jacek Tafel (FUW), oraz mgr Ryszard Kostecki (FUW). W skład zarządu Towarzystwa wybranego w sobotę w Warszawie weszli,  poza prof. Lewandowskim (prezesem), prof. dr hab. Jerzy Jurkiewicz  (wiceprezes, dziekan Wydziału Fizyki UJ), prof. dr. hab. Piotr Jaranowski  (Uniwersytet w Białymstoku), prof. dr hab. Marek Rogatko (KTF, UMCS), 
prof. dr hab. Jacek Tafel (FUW). We władzach znaleźli się też prof. dr  hab. Jacek Jezierski (FUW), prof. dr hab. Andrzej Borowiec (Wydział  Fizyki, UWr) i prof. dr hab. Andrzej Woszczyna (Wydział Fizyki, UJ). Wśród  założycieli Towarzystwa znaleźli się między innymi nestorzy polskiej  relatywistyki, profesorowie Andrzej Trautmann, Stanisław Bażański i Jerzy  Lukierski. Zebrani na spotkaniu założycielskim podjęli także uchwałę o  zaproszeniu członków honorowych. Są to Abhay Ashtekar, Yvonne  Choquet-Bruhat, Ezra T. Newman i Sir Roger Penrose. Ta czwórka znakomitych  uczonych wywarła wielki wpływ na rozwój badań prowadzonych w Polsce.  Zebranie założycielskie jest pierwszym krokiem w procesie oficjalnej  rejestracji Towarzystwa.

Marek Pawłowski