350-lecie Uniwersytetu Lwowskiego
Jeden z najstarszych w Europie Wschodniej i czwarty uniwersytet na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Uniwersytet Lwowski, założony przez Jana Kazimierza w 1661 jako Akademia Lwowska, w latach 1918–39 Uniwersytet Jana Kazimierza, a współcześnie Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki – ma 350 lat.
20 stycznia 1661 król polski Jan Kazimierz ogłosił: „Zgodziliśmy się łatwo i chętnie, ażeby kolegium ojców jezuitów we Lwowie godność akademii i tytuł uniwersytetu został nadany. I pozwalamy, aby w tymże kolegium generalne studium w każdym dozwolonym fakultecie ustanowione było, tj. teologii scholastycznej i moralnej, filozofii, matematyki, obojga praw, medycyny, sztuk wyzwolonych i nauk zgoła wszystkich, według przyjętego akademii i uniwersytetu zwyczaju i praktyki”.
W 350. rocznicę założenia lwowskiej uczelni odbyła się w Krakowie sesja naukowa zorganizowana przez Uniwersytet Jagielloński, Wyższą Szkołę Filozoficzno-Pedagogiczną „Ignatianum” w Krakowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie i Polską Akademię Umiejętności.
– Spotykamy się na tej sesji, by rozmawiać o Uniwersytecie Jana Kazimierza, bo to jest dziedzictwo Rzeczypospolitej wielu narodów – mówił prof. Jerzy Wyrozumski, sekretarz generalny PAU, otwierając spotkanie. – Dobrze by było, gdyby państwa, które powstały na gruncie dawnej Rzeczypospolitej, to dziedzictwo także odczuwały jako własne, a przynajmniej nie dystansowały się do niego. Jest to, co prawda, głównie polskie dziedzictwo intelektualne, ale trzeba pamiętać, że profesorami tego uniwersytetu byli także Ukraińcy.
W czasie konferencji przedstawiono tło, na którym powstawał i działał Uniwersytet Lwowski. Prof. Andrzej Banach mówił o szkołach akademickich w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII i XVIII w., ks. prof. Ludwik Grzebień SJ o powstawaniu i rozwoju szkolnictwa jezuickiego na Rusi Czerwonej do połowy XVII w., zaś prof. Julian Dybiec przedstawił UL pod zaborem austriackim. O. dr Grzegorz Łuszczak SJ przedstawił kierunki nauczania i kadrę dydaktyczną lwowskich szkół jezuickich w latach 1661–1773, o. dr Stanisław Cieślak SJ mówił o Fundacji Uniwersytetu Lwowskiego i jego dokumentach erekcyjnych. Ks. prof. Józef Wołczański przedstawił Wydział Teologiczny na tle organizacji uniwersytetu, prof. Jan Woleński lwowską szkołą filozoficzną, dr hab. Krzysztof Stopka historię w UL, prof. Andrzej K. Wróblewski fizykę w UJK, prof. Roman Duda lwowską szkołę matematyczną, dr hab. Stanisław Tadeusz Sroka nauki przyrodnicze i rolnicze. Prof. Leszek Bednarczuk przedstawił językoznawstwo lwowskie, a prof. Julian Maślanka – lwowskie literaturoznawstwo. Z kolei dr Adam Redzik mówił o naukach prawnych w UL. O lwowskiej medycynie mówiła dr hab. Wanda Wojtkiewicz-Rok. Była też mowa o okupacyjnych dziejach UL (prof. Wojciech Wrzesiński) i o młodzieży tego uniwersytetu (dr Przemysław Żukowski).
– Myślę, że przyjdzie czas, gdy poczucie dystansu, jakie jest dzisiaj, zmieni się w poczucie jakiejś wspólnoty – mówił prof. Jerzy Wyrozumski. – Dziedzictwo lwowskie to nie tylko uczelnie wrocławskie, Śląski Uniwersytet Medyczny, Politechnika Śląska i wszystkie powojenne uniwersytety zasilone przez ten ogromny potencjał intelektualny, jakiego nosicielem był Lwów. Myślę też, że genius loci tego środowiska tam pozostał i jest inspiracją dla uniwersytetu ukraińskiego, dla myśli ukraińskiej.
(mn)