Wspólnoty terytorialne
Troje historyków z UWr – dr Lucyna Harc, dr hab. Przemysław Wiszewski i prof. Rościsław Żerelik (kierownik grantu) – zostało zaproszonych do udziału w programie Cuius Regio Europejskiej Fundacji Naukowej (ESF). Wrocławianie poprowadzą badania nad kształtowaniem się wspólnot społecznych na Śląsku i dziejami politycznymi tego regionu. Są oni obecnie jedynym polskim zespołem humanistycznym prowadzącym własny projekt badawczy w programie ESF. Stowarzyszenie to istnieje od 1974 roku i skupia instytucje naukowe z 30 krajów. Jego celem jest promowanie najwartościowszych europejskich przedsięwzięć naukowych.
Całością programu CURE – Cuius Regio. An analysis of the cohesive and disruptive forces destining the attachment of (groups of) persons to and the cohesion within regions as a historical phenomenon – kieruje prof. Dick de Boer z holenderskiego Uniwersytetu w Groningen. Zespoły badawcze – z Czech, Danii, Estonii, Holandii, Polski, Portugalii, Rumunii i Hiszpanii (współpraca) – zajmą się ośmioma europejskimi regionami różniącymi się wielkością, położeniem geograficznym, specyfiką narodowościową i społeczną oraz losami politycznymi. Wybrane regiony to, oprócz Śląska: Guelders-Nadrenia, kraje Korony Czeskiej, Katalonia, Liwonia (Inflanty), Schleswig-Holstein i Transylwania. Na tych ośmiu przykładach badacze prześledzą, jakie czynniki sprzyjały utrwalaniu się spójności wspólnot terytorialnych, a jakie powodowały ich dezintegrację. Uczeni podejmą próbę zastosowania myśli współczesnych socjologów i geografów specjalizujących się w geografii humanistycznej do badań nad minionymi społeczeństwami. Stworzy to szansę na przybliżenie współczesnemu odbiorcy specyfiki funkcjonowania dawnych wspólnot.
Wrocławscy historycy zorganizują grupy badawcze, które zajmą się m.in. prześledzeniem relacji między różnymi wspólnotami mieszkającymi na terenie historycznego Śląska i ich stosunkami z sąsiadami spoza regionu. Będą analizować realia prawne i aktywność gospodarczą w regionie, kwestie wyznaniowe, podobieństwa i różnice w stylu życia, wyobrażenia poszczególnych wspólnot o przeszłości i teraźniejszości regionu. Zastanowią się, jakie czynniki sprawiały, że poczucie śląskiej odrębności mogło współistnieć z ideologiami państwowymi.
– Badania dotyczące Śląska obejmą nie tylko średniowiecze i czasy nowożytne, jak założyła to większość zespołów realizujących program Cuius Regio, ale okres aż do 1945 roku, a także współczesność: od zakończenia II wojny światowej do dziś – mówi Przemysław Wiszewski.
Pierwsze spotkanie „śląskiego” zespołu w międzynarodowym składzie zaplanowano w lutym. Badania potrwają do drugiej połowy 2013 roku. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przyznało na ich prowadzenie ponad 850 tys. zł
Małgorzata Porada
Źródło: UWr