Wiedza i zrozumienie

Dbanie o klimat, atlas dna Bałtyku, system monitoringu wód, poradnik budownictwa morskiego, ochrona drewna... Te osiągnięcia wyróżniono w tegorocznym konkursie dla najlepszych naukowców i zespołów zajmujących się ochroną, kształtowaniem i racjonalnym użytkowaniem środowiska.

Nagroda za całokształt działalności przypadła prof. Maciejowi Sadowskiemu, który od początku uczestniczył w pracach na rzecz konwencji klimatycznej. Protokół z Kioto nakazał krajom uprzemysłowionym zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w latach 2008–12 średnio o 5 proc. w porównaniu z rokiem 1990, ale dzięki zdolnościom negocjacyjnym profesora, dla naszego kraju przyjęto odrębny rok odniesienia – 1988. Ułatwiło to Polsce wypełnienie zobowiązań bez dodatkowych kosztów, uzyskaliśmy kilka miliardów dolarów nadwyżki zredukowanej emisji. Prof. Sadowski stworzył także podstawy naukowe do opracowania normy technicznej obciążenia przewodów przez osad lodu, badał regionalizację zapasu wody w śniegu w kontekście obciążeń budowli i potrzeb prognoz hydrologicznych, a także rekonstruował warunki klimatyczne od XIII wieku.

Jury doceniło naukowców z Instytutu Oceanologii PAN i ich Atlas siedlisk dna polskich obszarów morskich. Grupa prof. Jana Marcina Węsławskiego (dr Gabriela Gic-Grusza – patrz fot., mgr Lucyna Kryla-Straszewska, dr hab. Jacek Urbański, dr Jan Warzocha) stworzyła jeden z pierwszych w Europie atlas z opisem strategii wyznaczania siedlisk, ich ochrony, przepisów prawa morskiego i systemu Natura 2000. Badacze zbadali 105 gatunków roślin i zwierząt, zebrali informacje z prawie 350 stacji pomiarowych, pobrali ponad 10 tys. próbek wody i osadów dennych. Publikacja przyda się służbom ochrony przyrody i administracji.

Zespół z Politechniki Warszawskiej dostał nagrodę za udostępnianie on-line danych monitoringu wód w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Krakowie. Jest to unikatowy w Polsce system ułatwiający np. klasyfikowanie wód powierzchniowych czy raportowanie do Generalnego Inspektora Ochrony Środowiska. Prof. Marek Nawalany, dr Bartosz Czyżkowski, mgr Marcin Kawka, dr Krzysztof Kochanek, mgr Anna Kwiatkowska, dr Małgorzata Loga, mgr Katarzyna Sawicka oraz dr Grzegorz Sinicyn otrzymali również wyniki ważne w wypełnieniu wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej.

Kolejną laureatką jest dr hab. Jadwiga Zabielska-Matejuk z Instytutu Technologii Drewna, autorka pracy o ochronie drewna nowej generacji czwartorzędowymi solami amoniowymi. Praca jest zbiorem badań eksperymentalnych, które wnoszą istotny wkład w rozwój drzewnictwa. Wprowadzenie uzyskanych wyników do praktyki może wypełnić lukę na rynku środków chemicznych do zabezpieczania drewna przed zgnilizną, dzięki czemu powiększy się baza surowcowa dla drzewnictwa i budownictwa, bez negatywnego oddziaływania na środowisko.

Wyróżniono również specjalistów z Państwowego Instytutu Geologicznego, Instytutu Budownictwa Wodnego PAN i spółki Geostab (dr Zbigniew Frankowski, prof. Marek Graniczny, mgr Bożena Juszkiewicz-Bednarczyk, dr Regina Kramarska, prof. Zbigniew Pruszak, dr Piotr Przeździecki, dr hab. Marek Szmytkiewicz, prof. Maciej Werno, dr Joanna Zachowicz). Zespół opracował poradnik metodyczny opisujący zasady dokumentowania geologiczno-inżynierskich warunków posadowienia obiektów budownictwa morskiego i zabezpieczeń brzegu morskiego.

Podczas wręczenia nagród, które odbyło się 18 października w Warszawie, minister środowiska prof. Andrzej Kraszewski uznał, że tegoroczni laureaci przyczynili się nie tylko do poszerzenia wiedzy w społeczeństwie, ale i lepszego zrozumienia konsekwencji ludzkich działań.

AnKn